Diễn Đàn Cựu Sinh Viên Quân Y Hiện Dịch

Nguyễn Nguyên

Đối với một số người, khi họ còn có đủ thời gian để chọn lựa, việc tìm nơi cung cấp dịch vụ Y Khoa (Health Care Provider - HCP) cho bản thân hay gia đình mình có thể là một trong những quan tâm hàng đầu.

Có người thích lựa chọn HCP theo những gợi ý của bạn bè hoặc người thân, người khác lại dựa vào niềm tin (belief), quan điểm (opinion) và cảm nhận (perception) của chính mình.

Một cách chọn HCP sẽ được bàn đến sau đây, dựa trên mô hình của Giáo sư Avedis Donabedian: Cấu trúc-Tiến trình-Thành quả [Structure-Process-Outcome (SPO)].

Ba yếu tố Cấu trúc, Tiến trình và Thành quả có thể xem là tiêu chuẩn căn bản để đánh giá và lựa chọn một HCP trước khi giao phó sức khỏe của thân nhân hay của chính mình.

Nói đến Cấu trúc của HCP, người ta không chỉ nghĩ đến bảng hiệu hấp dẫn, cơ sở vật chất hoành tráng, nhà cửa nguy nga hay phòng ốc đồ sộ, mà còn cần chú ý đến một số điểm thiết thực và quan trọng hơn trong việc phòng và trị bệnh.

Về cơ cấu nhân sự, nhân viên của HCP không những cần cập nhật kiến thức và kỹ năng y khoa mà còn cần có thái độ tận tình phục vụ người bệnh.

Các dịch vụ chẩn đoán, điều trị, điều dưỡng, dinh dưỡng và phục hoạt phải chu đáo.

Và tất nhiên, phòng ốc cần thoáng, sạch, và hợp vệ sinh; trang bị y khoa không những hiện đại mà còn được bảo trì thỏa đáng.

Ngoài ra, hồ sơ bệnh lý cũng cần được thiết lập, lưu trữ, cập nhật và sẵn sàng khi cần sử dụng.

Hơn nửa, các dịch vụ y khoa (hay phục hoạt và giải trí) khác cũng phải đầy đủ để đáp ứng nhiều tình huống và nhu cầu của bệnh nhân. Nhằm giúp bệnh nhân tránh di chuyển hay chờ đợi, các phuơng tiện Xét nghiệm bệnh lý (thử máu, nước tiểu...), X-quang, Siêu âm, Điện tâm đồ (ECG) và Nội soi (Endoscopy) cần được nhanh chóng và dễ dàng thực hiện ngay trong các phòng ốc kế cận.

Đạt được các tiêu chuẩn về cấu trúc như trên mới thật sự cần thiết; cơ sở vật chất dù có hoành tráng cũng chỉ là “màu mè” phô trương.

Mặt khác, nói đến Tiến trình của các dịch vụ y khoa là nói đến từng bước trong quá trình phục vụ của thầy thuốc và nhân viên chuyên môn y khoa.

Trong một cơ sở y tế lý tưởng, các vị chuyên viên y khoa không thể lơ là trong việc thảo luận với bệnh nhân hoặc thân quyến về một số vấn đề quan trọng như: các triệu chứng chủ quan mà người bệnh mắc phải; các tiền sử cá nhân và bệnh sử trong gia đình của người bệnh; các dấu hiệu lâm sàng phát hiện được; các xét nghiệm đã và sẽ cần làm để xác định bệnh. Vì lợi ích của chính người bệnh (không vì lợi nhuận cho HCP), HCP sẽ không làm quá nhiều hay quá ít các xét nghiệm; không đánh giá quá cao hay quá thấp các kết quả xét nghiệm; đây cũng là một điểm quan trọng không thể bỏ qua.

Hơn nữa, các chẫn đoán (xác định, dự đoán hay phân biệt) cũng phải được thẳng thắn bàn với bệnh nhân hay thân quyến; các phương hướng điều trị và tiên lượng bệnh cũng cần được giải thích cho bệnh nhân và thân quyến; các biện pháp phòng ngừa bệnh cho cá nhân, gia đình và xã hội phải được đề cập trước khi xuất viện.

Những yêu cầu về tiến trình phục vụ như vừa nêu tuy có vẻ cao nhưng vẫn có thể đạt ở một số HCP.

Chỉ nhìn cấu trúc và tiến trình thôi và không nhìn thành quả của HCP sẽ là một thiếu sót. Việc tìm hiểu thành quả mà nhân viên và cơ sở điểu trị đã đạt sẽ giúp việc chọn lựa thêm phần đáng tin.

Những kết quả quan trọng đáng chú ý đối với một HCP là tỷ lệ tử vong, bệnh xuất và mức vừa lòng của thân chủ.

Những thành quả tích cực về săn sóc và điều trị có thể dễ thấy từ thông tin, quảng cáo của chính nơi cung cấp dịch vụ hoặc từ đồn đoán ('mách miệng').

Trái lại, các kết quả tiêu cực thường khó tìm hơn, nhất là về các biến chứng, sơ sót, và thiếu sót trong quá trình phục vụ tại nơi mình chọn. Những nguồn tin tiêu cực (chủ quan hoặc khách quan) có thể tìm thấy từ những thân chủ cũ.

Tuy nhiên, suy cho cùng thì cái khó vẫn là việc đánh giá những nguồn tin tìm đuợc, để sáng suốt quyết định và chọn lựa.

May thay,có một số điều dễ nhận định về thành quả. Nhân viên y tế dù giỏi, dịch vụ dù hay, nhưng khi cần thì không có, khi có lại giá cao, tất nhiên sẽ gây trở ngại không nhỏ cho việc phục vụ. Một cơ sở y tế nằm tận lầu thứ ba hay lầu năm mà không có thang máy, y phí lại quá cao, và không mở cửa sau giờ (chỉ mở cửa từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều) hiển nhiên không thể là một nơi lý tưởng cho mọi người bệnh.

Trong nhiều trường hợp, một cách thực dụng và dễ dùng để đo thành quả là dùng hệ thống “4 As”: Appropriate, Accessible, Affordable và nhất là Available 24/7. Sau đây là những mặt cần nhận định kỹ khi đánh giá thành quả của một HCP, qua “4 As”.

Trước tiên, thành quả phải thỏa đáng (Appropriate) đối với nhu cầu của bệnh nhân và trình độ y học. Kế đến, các tiện ích (facilities) của HCP phải thật sự thuận tiện (Accessible) cho người bị bệnh hoạn hay mang tật nguyền; y phí cần vừa phải (Affordable) đối với đa số bệnh nhân. Và quan trọng hơn cả, HCP phải sẵn sàng 24/7 (Available) để phục vụ.

Dù biết rằng: “chớ đem thành bại mà luận anh hùng”, việc dùng “4As” (như vừa nêu) để “luận” thành quả của các HCP tưởng cũng không hẳn là việc làm quá đáng.

Tóm lại, ba phương diện Cấu trúc, Tiến trình, và Thành quả là ba tiêu chuẩn quan trọng. Ba tiêu chuẩn này có thể dùng làm thước đo một cách có hệ thống, khi tìm và chọn nơi cung cấp dịch vụ Y Khoa cho bản thân hay gia đình.