Diễn Đàn Cựu Sinh Viên Quân Y Hiện Dịch

BS Nguyễn Dương

Vốn là dân học trường Pháp nên tôi bị nhồi sọ từ lúc bé nào là “Nos ancêtres sont des Gaulois” (khổ lắm biết rồi nói mãi) tới lúc Napoléon chinh phục Âu châu hồi đó thành ra có ý định phải đi xem chỗ sinh đẻ của Napoléon có “feng shui” hay “făng xui” gì không mà ông ta sản xuất nhiều vị hoàng đế quá vậy (King of Naples, King of Spain, King of Westphalia, King of Holland…) “făng xui” vì sau đó tất các vị hoàng đế đều bị mất chức kể cả Hoàng đế Napoléon.

Từ Paris có thể đi tới đảo Corse (Corsica theo tiếng Mỹ) bằng máy bay hay là đi ferry từ Marseilles. Đi máy bay thì có thể tới phi trường Calvi, hay Ajaccio, Bastia hoặc Figari. Chúng tôi bay từ phi trường Orly (Paris) bằng Air France (Air Tây). Ngày xưa xem quảng cáo Air France với mấy cô đầm hostesses xinh đẹp ăn mặc rất diện nay thì hỡi ơi trông chung quanh chỉ thấy toàn bà xồn xồn (nhưng vẫn ăn mặc rất chic). Ngược lại thì trong khi chờ đợi tại salon d’attente thì được xem thả dàn các magazine của Air Tây rất là à la mode với các cô mannequin xinh đẹp ăn mặc rất stylish. Air Tây lại còn cho xem libre các báo Le Monde, Le Figaro, Le Canard Enchainé, l’Humanité…. để dượt lại tiếng Tây đã bị bỏ quên sao lãng từ khi sang tới xứ Cờ Hoa này. Tuy nhiên Air Tây cũng cho xem báo tiếng Anh như The Herald, Wall Street Journal cho đừng quên tiếng Anh và các tin tức bên Mỹ.

Đảo Corse ngày xưa dưới sự đô hộ bởi nhiều sắc tộc khác nhau, gần nhất là người Hy lạp, La mã (Genoa) và cuối cùng là Pháp. Dân bản xứ cũng nổi loạn lên đòi chủ quyền như là Pascal Paoli năm 1754 nhưng bị Pháp dẹp tan. Tuy vậy dân bản xứ vẫn thỉnh thoảng đòi lại chủ quyền nhưng số đông dân chúng không thuận cho lắm vì thuộc Pháp có lợi về tài chính viện trợ hơn vì ngoài nghành du lịch đảo Corse không có kỹ nghệ hay hầm mỏ nào mà làm ra tiền.

Dân Corse gần với người Ý hơn là Pháp, họ có một tiếng nói riêng biệt pha trộn với tiếng La tinh, Ý, và Pháp lẫn Ả rập. Họ cũng macho không kém gì dân Ý và Mafia. Họ có truyền thống và luật pháp riêng của họ khác với luật pháp của chính phủ. Dân Corse không chịu các dân khác lạ tới lập nghiệp: chúng tôi chỉ đếm được 11 người da màu đen và 2 dân da vàng (không kể chúng tôi) trong 6 ngày ở đảo. Nếu người nào mà họ không bằng lòng thì chỉ một “pốp” như tiếng mở nút champagne là xong (tức là bị bắn chết) hay bà bị cho nổ sập nhà. Tôi có được nghe chuyện một bà Việt nam lấy chồng người Corse, mở một tiệm ăn làm ăn rất khấm khá, muốn mở một tiệm ăn khác ở một tỉnh khác gần bãi biển, dân Corse ở đó không bằng lòng, bà ta cậy có chồng Corse không nghe theo lời cảnh cáo của dân cư miền đó, cứ mở tiệm thứ hai, xây xong thì một hôm bị “pốp” tức là bị cho bom nổ tan tiệm ăn thứ hai.

Họ còn có truyền thống là thanh toán nhau lấy khi bị va chạm tự ái (honneur) được gọi là vendetta, nhà nào cũng có súng mặc dầu luật pháp chính quyền địa phương không cho được giữ súng trong nhà. Nhưng ai ai đều có súng mà họ giữ sự im lặng lân nhau (omerta). Thanh toán xong họ trốn lên rừng núi maquis hẻo lánh trốn tránh, cảnh sát địa phương cũng không thành công trong các vụ điều tra án mạng vì ai nấy dân chúng đều giữ omerta.

Đồ ăn Corse thì đặc biệt là có fromage cừu (Marsuluno hay Niolu), xúc xích coppa chả lấy gì làm ngon lắm, smoked fillet hay lonzu và jambon figatellu, prisutu thì khô và khá mặn. Cây cối thì gần như chỗ nào cũng có cây olive với nhiều quả còn xanh mọc đầy đường (Septembre). Trái cây ăn ngay thì có quả figue rất đặc biệt và ngon ngọt nhất là confiture figue thì ngon hết xẩy!. Đảo Corse vẫn còn nhiều chỗ chưa được khai phá nên có nhiều rừng cây và bụi cây thấp (maquis). Dân Corse thích đi săn, khi đúng mùa có thể được ăn thịt thú rừng như heo rừng, hoẵng, thỏ rừng hay chim bécasse, perdrix, pigeon rừng v.v.. Đồ biển thì có cá rouget, loup de mer, tôm hùm langouste nhưng nhỏ hơn ở Hoa kỳ và không đặc biệt lắm. Đảo Corse có nhiều rừng cây châtaigne (chestnut) nên heo rừng được ăn thỏa chí châtaigne thành ra thịt heo rừng có vị riêng. Tôi có được ăn civet sanglier (heo rừng) nhưng ngoài vị hăng hăng của thịt thú rừng tôi chả thấy vị châtaigne gì cả. Dân Corse còn đặc biệt là cái gì họ cũng làm pâté hay terrine được như terrine de sanglier, de pigeon, de chevreuil (con hoẵng) v.v…

Bay xuống tỉnh Calvi tôi mướn xe và bị một shock đầu tiên, số là ở Âu châu họ đi xe sang số thường hơn là lái automatique như ở Hoa kỳ mà đường phố ở đảo Corse thì rất hẹp lại lên đèo xuống núi rất thường dễ nguy hiểm (giống như đường ngoằn nghèo trên đồi núi ở Monaco mà Grace Kelly bị tử nạn) nên nếu không quen lái xe sang số thì không nên lái ở Corse. Đã thế dân địa phưong lái xe rất bạt mạng vượt qua hai ba xe một lúc là thường. Ngắm cây cảnh đầu tiên ở Corse thì thấy hơi giống đồi núi phong cảnh khô khan cuả vùng Phan Rang cạnh bãi biển.

Chúng tôi có quen một gia đình người Corse họ cho ở một villa riêng biệt ở làng Calenzana (dân số độ chừng 2100 người). Ông ta họ tên là Colombani là một họ cũng khá máu mặt vùng đó, cũng có 2-3 thân nhân trong gia đình đã tử trận trong thế chiến thứ nhất tên họ được khắc trên đài kỷ niệm ở các làng chung quanh đó. Ông Joseph Colombani này năm 1946 gia nhập lính Tây và “được” hay “bị” gửi sang Algérie rồi sang Việt Nam nên ông ta thích dân Việt tuy rằng kỷ niệm đánh nhau với Việt minh rất là traumatique đến nỗi ngay bây giờ kể lại ông ta rơm rớm nước mắt (post traumatic stress syndrome-flashback) và đau lòng nói là tại sao lính Tây phải đi đánh nhau ở xứ Việt nam đang thanh bình xa lắc!

Làng Calenzana nổi tiếng với trận Calenzana: ngày 14 Janvier 1732 (đài kỷ niệm Campo Santo Dei Tedeschi ở ngay nhà thờ giũa làng) dân làng đã thắng trận và giết được 500 lính Áo/Đức (lính đánh thuê do nước Gênes-Ý Đại Lợi- mướn) bằng các vũ khí thô sơ sau khi đổ dầu nóng, ném đá, và thả tổ ong trên đầu khi lính xâm nhập vào các đường hẻm của làng. Dân làng còn xua đàn bò bị đốt nóng đuôi vào đoàn quân Áo/Đức cho binh lính tan rã để dễ bị giết.

Ở làng Calenzana thì nhớ lại cuốn chuyện Toujours Provence với lời văn dí dỏm của văn sĩ Peter Mayle, cảnh nhà và láng giềng cũng giống vậy. Lại còn đi đường thì thỉnh thoảng lại gặp vài tay coureurs đạp lái xe cours. Các nhà giữa tỉnh thì bằng đá cũ kỹ, đường hẻm đi chật hẹp, dân chúng gần như biết hết lẫn nhau. Ban ngày thì tụ họp chơi quả boule giữa tỉnh.

Ban tối thì gần như tất cả đàn ông (rất ít đàn bà) “Le Tout Calenzana” đều tụ họp uống rượu hút thuốc lá ở một trong ba quán bar của tỉnh. Làng này không có thú vui gì khác như cinéma, théâtre nghe nhạc gì cả. Nếu quý vị nào đã xem phim IL Postino (The Postman) thì có thể mường tượng cảnh làng với một quán bar tương tự như vậy, (Chú thích: Phim IL Postino khá hay là chuyện một chàng con một ông ngư phủ làm quen và học hỏi với nhà thi sĩ và chính trị gia nổi tiếng của Chili tên là Pablo Neruda. Vị tài tử Massimo Troisi này được giải Oscar nhưng không lâu sau đó từ trần vì bị ung thư trong lúc còn trẻ và mới nổi tiếng).

Chúng tôi cũng không tránh được “phong tục” đó nên ngay tối hôm đó là đã “bị mời” tới quán bar đó để uống rượu đấu láo với dân làng quen thuộc với Ông Colombani. Đến ngay cả Ông Maire (làng trưởng) cũng tới đó mà lân la uống rượu và chúng tôi được giới thiệu với ông quan to nhất làng ngay đêm đầu tiên ở tỉnh!

Ngày hôm sau chúng tôi lên xe lái đi ngang đảo xuống tỉnh Bonifacio ăn trưa ở ngay bến tàu. Hôm đó trời đổ mưa tầm tã, đó là chuyện lạ vì đảo Corse rất ít mưa, có thể cả năm không có một trận mưa gì cả. Thành ra đường phố du lịch lạnh lẽo khá vắng. Xin nhắc lại đảo Corse không có một nguồn tài chánh chính nên không có du lịch lại mưa lạnh thì không lấy gì làm nhộn nhịp cho lắm! Thành phố Bonifacio phong cảnh cũng xoàng không có gì đáng chú ý.

Ăn xong đi dạo tỉnh một tí thì đi trở lên miền Bắc tới tỉnh Porto-Vecchio để trú đêm. Tỉnh này giống như bến tàu Annapolis, MD, nhưng nhỏ hơn. Chúng tôi ra giữa tỉnh bến tàu ăn kem bánh crêpes chờ giờ check in hotel. Chung cư Hotel Lézardière ở trên một ngọn đồi ngó ra biển, tường đá và lối đi sỏi đá lại thầm nghĩ giống như nhà Ông Pablo Neruda trong phim IL Postini ở trên. Cũng vì là hôm đó có mưa trời sám xịt nên cảnh du lịch không được thú vị lắm! Gần đó có bãi biển Plage de Palombaggia rất khó kiếm, plage đẹp trung bình với vài chòi tranh cỏ cũ nát nhưng chả có một mống du khách nào cả. Cũng gần đó có bãi biển Rondinara, cũng vắng teo nước trong nhưng có nhiều rong biển trông như là rác!

Sáng hôm sau lại lấy xe đi lên miệt Tây Bắc qua các tỉnh Sartène và Propiano rồi đi xa lộ giữa rặng núi để tránh đi theo đường cạnh biển tới tỉnh Ajaccio (vì đường biển này rất ngoằn nghèo nguy hiểm dân địa phương khuyên không nên lái xe đường đó vì ngày nào cũng có 1 hay 2 tai nạn lưu thông).

Tỉnh Ajaccio là thủ đô đảo Corse và là nơi sinh đẻ của Napoléon. Ajaccio khá lớn và sầm uất, đông dân cư, ở giữa centreville Place de Gaulle hay Place du Diamant có tượng Napoléon trong quân phục Hoàng đế La mã cưỡi ngựa với bốn anh em (anh Cả là Joseph, sau đó là các em Lucien, Louis và em út là Jerôme đều được phong chức vua do Napoléon ban cho) đứng chung quanh. Chụp hình xong ngắm cảnh dân chúng khá trẻ và đông đảo vì trời nắng tốt và hưởng gió biển. Đi dạo đường phố thì thấy khá sang trọng với các cửa hiệu bán hàng nổi tiếng như Hermès, Cartier không kém các thành phố bên Pháp lục địa (mà dân đảo Corse gọi là Continent). Chúng tôi cũng ngồi quán plein air uống nước giải khát và ngắm người đi qua người đi lại.

Lẽ dĩ nhiên tôi không quên tới nhà sinh tiền của Napoléon. Đó là một căn nhà lầu 3-4 từng tường màu vàng ở một góc đường trong một hẻm chật chội không lấy gì làm đặc sắc lắm (feng shui ở chỗ nào?). Vé vào cửa là 7 Euros cỡ 10 đô la (khá mắc vì chả tốn bao lâu thì giờ đi xem qua). Đi dạo qua các phòng của gia đình Napoléon ở làm tôi thầm nghĩ tới nàng Désirée Clary đang bẽn lẽn theo chị Julie Clary là vợ của Joseph Napoléon (anh của Napoléon) rồi được anh chàng trẻ tuổi Napoléon khoái mắt làm quen tán để rồi thành ra fiancée của anh ta.

Như lịch sử cho biết sau đó Napoléon được gửi đi học khoá sĩ quan của trường Quân đội Brienne (Académie Militaire de Brienne) ở lục địa Pháp rồi cộng với cuộc nổi loạn chống hoàng gia Pháp năm 1789 nên loin des yeux loin du coeur (xa mặt cách lòng) chuyện hôn nhân chàng ta với nàng Désirée không thành. Sau đó nàng Désirée đau khổ lấy Tướng Bernadotte, một tướng soái khá nổi danh của Napoléon. Định mạng đưa đẩy vị tướng này thành con nuôi của Ông vua Thụy Điển và Na Uy Charles XIII rồi trở thành vua của hai nước đó và nghịch đánh lại Napoléon và lập ra dòng dõi vua của Thụy Điển hiện nay. Những ai còn “trẻ” như tôi chắc không quên phim Désirée khoảng năm 1954-55 do Marlon Brando đóng vai Napoléon và cô tài tử trẻ đẹp Jean Simmons đóng vai nàng Désirée. Có điều hơi ngạc nhiên là khi tôi hỏi nhân viên musée của nhà Napoléon về các artifacts hay chuyện của Désirée thì phần đông đều không biết chuyện nàng Désirée (chỉ có 2 nhân viên trong số gần 10 người ở nhà bảo tang Napoléon biết mà thôi) và không có một dấu tích của nàng ta cả!

Hôm sau trở lại tỉnh Calvi cạnh làng Calenzana ăn tối ở tỉnh L’Ile Rousse, tiệm ăn cạnh bãi biển À La Siesta Beach rất khá mắc (hai miếng gan vịt to gần bằng hai ngón tay mà giá là 30 Euros) và không ngon gì mấy (langouste thua xa lobster của The Palm at Tyson’s Corner, VA). Vì là cạnh làng Calenzana nên chủ tiệm ăn đó cũng biết gia đình ông Colombani (tuy vậy cũng bị chém không được nể nang gì cả). Mặc dù mắc nhưng tiệm ăn khá đông (hay là tại vì không có tiệm ăn nào ngon hơn), nhưng ông chủ tiệm nói là sẽ đóng cửa 3 tháng Novembre, Décembre và Janvier như mỗi năm. Ông Colombani có nói là dân đảo Corse dân số tăng lên tới 10 lần trong mùa du lịch sau đó thì lặng êm lạnh lẽo.

Sang Corse có nhiều bãi biển mà không tắm thì quá quê, nên trưa hôm sau tôi đi tắm biển ở bãi biển Calvi. Nước biển rất trong sach, sóng nhỏ tắm hơi đã vì nước biển không được ấm lắm thành ra chỉ có vài mạng như tôi tắm mà thôi còn du khách hay dân địa phương thì chỉ ngồi phơi nắng (dân Corse có vẻ conservative nên chỉ có vài cô/bà đầm topless trái lại với bãi biển của Nice/St Tropez và Monaco). Tôi cũng đi thử plage của L’Ile Rousse tuy rằng sạch sẽ và ngay cạnh centre-ville nhưng bị gió lạnh nên né không tắm ở đó. Gần L’Ile Rousse có Club Med ở bến tàu Marine D’Ambroggio nhà cửa khang trang mới mẻ mái ngói đỏ nhưng vắng tanh vì là quá mùa du lịch (Septembre) rồi. Gần làng Lumio thì có Plage Arinelli có nhiều sóng lớn đánh vào tảng bờ đá to (lớn hơn Hòn Chồng ở Nha Trang) nên có nhiều bọt biển trắng trông rất đẹp hữu tình.

Sáu ngày trôi qua rất nhanh, Corse cũng có nhiều điểm đặc biệt khác với những chỗ du lịch nổi tiếng và nên đáng đi như xem phong tục dân Corse, nếm đồ ăn và xem phong cảnh nhưng nếu không là Napoléon aficionado thì không sánh bằng đi Côte d’Azur hay Provence của nước Pháp. Tuy vậy tôi cũng được thoả mãn vì là đã đi vào cùng con đường mà nàng Désirée đã đi qua thuở nào đó.