Những ngày cuối năm 1971, nhớ hôm ra trường chọn đơn vị, khi tới phiên tôi, tôi đứng lên và hô lớn: Liên đoàn 5 BĐQ, đàn anh Y sĩ đại tá Nguyễn Minh Châu đã cười nhẹ và hỏi tôi (sau nầy tôi nghĩ chắc anh Châu có ý can gián tôi đừng ra chỗ nguy hiểm?): Em có biết LĐ5BĐQ đang ở đâu không? Tôi trả lời: Dạ, không biết. Anh nói: LĐ5BĐQ hiện đang hành quân bên Kampuchia đó, em có còn quyết định ra LĐ5 không? Tôi trả lời: Dạ, hể đơn vị ở đâu cũng vậy thôi. Các bạn cùng khóa tôi cười ồn ào: Thằng nầy nó muốn xuất ngoại khỏi giấy thông hành đó anh...

Ngay hôm sau, 3 đứa trong khóa chúng tôi ra Biệt động quân, Lê văn Vinh (LĐ7) Phạm đăng Hương (LĐ4) và tôi, đã hẹn nhau tới Khu Dân sinh để tìm mua mỗi đứa một bộ quân phục BĐQ đầy đủ trừ béret nâu phải tới tiệm Phước Thành, chuyên bán quân phục để mua bằng được cái mũ béret “đúc” của  “Tây” đàng hoàng cho ngon lành để còn đi trình diện Bộ Chỉ huy BĐQ ở trại Đào Bá Phước. Hai bạn tôi thì sao tôi không biết, riêng tôi, việc ra đơn vị kể ra không có sợ mà chỉ có lo mà thôi. Mà cái lo nầy không phải là xa nhà lần đầu tiên để đi vào vùng lửa đạn mà là chỉ lo vì cái vụ thi clinique ra trường chưa hoàn tất!! Vì thế, ở trại Đào Bá Phước, tôi có xin phép là hể thi clinique xong là tôi sẽ ra trình diện đơn vị liền lập tức. Cái vụ thi clinique nầy cũng thiệt là vô duyên, kể ra học hành đàng hoàng, hể thi thì thi đâu có gì phải sợ, có điều tôi “nằm vùng” ở khu Sản Khoa Nguyễn văn Học suốt 2 năm chót nên ngoài Sản Khoa, 3 món kia Nội, Ngoại và Nhi tôi đều không cảm thấy vững bụng...

Vậy mà, khi vào thi hồi tháng 6, tháng 7, chính 3 món tôi nghĩ là tôi không ngon lành lại đậu cái một, còn cái tôi cảm thấy vững nhất, chắc ăn như bắp và là nghề của chàng thì chỉ qua câu hỏi đầu tiên của GS Nguyễn văn Hồng ở Từ Dũ là tôi đã được thầy “cám ơn, hẹn kỳ sau!” liền. Quý vị có tưởng tượng câu hỏi của thầy Hồng là câu gì mà chỉ một câu là tôi đã “tiêu tán đường” không? Thầy Hồng đã hỏi tôi: “Anh ở Nguyễn văn Học 2 năm với anh Giệp hả?” Tôi đã trả lời: “Dạ”. Vậy là xong!! Bởi vậy, khi ra trường ở Quân Y, tôi vẫn còn nợ cái món vấn đáp Obstétrique & Gynécologie chưa xong và trong bụng lo là nếu kỳ nầy (sắp tới rồi!!) tôi lại gặp thầy Hồng nữa thì sao? Tôi nhỏ lớn có bao giờ dám chọc ghẹo gì ổng đâu mà chỉ có cái tội là đệ tử của ông Giệp ở Nguyễn văn Học, vậy nếu cứ gặp thầy Hồng hoài tôi phải làm sao? Lo thì lo như vậy nhưng có làm gì khác hơn được nên trước mắt, tôi phải thu xếp gia đình định bụng hể thi xong là tôi sẽ kiếm đường lên hậu cứ đơn vị liền (lúc đó, hậu cứ LĐ5BĐQ còn đóng ở căn cứ Củ Chi chung chỗ với SĐ25BB) (Còn nhớ cả tháng sau trong bận trở về hậu cứ từ Quảng Trị, tôi mới có dịp trở vào BV Từ Dũ để “đánh” clinique lần thứ hai. Lần nầy, may cho tôi không gặp thầy Hồng nữa mà là tôi bắt thăm đi thi gặp GS Đặng Trần Hoàng nên tôi qua phà dễ dàng (nghề của chàng mà lỵ!)

Khi tôi rời khỏi trại bệnh sau khi được thầy Hồng “cám ơn” và ra đi trên hành lang trên lầu, mắt vô tâm nhìn xuống sân BV Từ Dũ, tôi thấy có chiếc xe jeep đậu dưới gốc cây với mấy người mặc đồ rằn ri đứng ngồi chung quanh. Tôi cũng không nghĩ ngợi gì, chỉ đi xuống sân BV để lấy xe của mình. Tôi thấy một người lính nói chuyện gì đó với một bạn của tôi và anh bạn chỉ chỏ về hướng tôi. Tôi cũng đâu nghĩ gì, ai ngờ người lính đó đã bước tới để chận tôi lại và “lễ phép” hỏi: Xin lỗi, phải BS là BS Ấn? Bây giờ đứng cạnh mấy người lính rằn ri nầy, tôi mới thấy rõ họ mặc quân phục BĐQ và vai áo có phù hiệu LĐ5 là đơn vị sắp tới của tôi và người lính hỏi tôi mang cấp bậc trung sĩ. Tôi vui vẻ: Phải, tôi đây. Sao mấy anh biết tôi? Anh trung sĩ lễ phép: Tụi em được lệnh về đây để đón bác sĩ lên hành quân ngay, trung tá Liên đoàn trưởng đang chờ bác sĩ. Ui chà, cái gì mà tôi trở nên quan trọng vậy? Tôi bèn nói, Được rồi, tôi về nhà thay đồ lính rồi túm mớ hành lý là mình đi liền. Mấy anh chạy theo tôi nha. Anh trung sĩ nói: Bác sĩ cứ chạy về nhà đi, tụi em biết đường mà...

Thì ra, trên đơn vị mong tôi lên hành quân nên đã gọi máy về cho hậu cứ bảo về Saigon đón tôi. Đơn vị đã lấy địa chỉ tôi từ BCH/BĐQ để tìm đến nhà tôi và được bà xã tôi cho biết tôi đang ở trong Từ Dũ để thi clinique. Thế là họ chạy thẳng tới BV Từ Dũ. Bây giờ là con đường ngược lại, họ chạy theo tôi về nhà để tôi cất xe, túm mớ quân trang rồi theo họ lên đơn vị. Vợ tôi hỏi, anh ăn cái gì đi chớ, bây giờ cũng gần 1 giờ trưa rồi, để bụng đói rồi coi chừng không có gì ăn dọc đường à... Đúng rồi, làm gì làm cũng phải ăn trưa cái đã,  lo thi cử nên sáng giờ có ăn gì đâu mà cũng đâu nghĩ tới ăn uống gì...

Khi tôi ăn xong, mặc vào bộ đồ trận, xách cái sac marin leo lên xe jeep thì cũng hơn 1 giờ trưa. Lần đầu tiên ngồi xe jeep ở ghế trưởng xa bên cạnh tài xế, lòng tự nhiên thấy hảnh diện cho mình hết sức mà không biết hảnh diện về cái gì nữa!! Lên tới căn cứ Củ Chi và lần đầu tiên chạy xe vòng vòng trong căn cứ nầy, hồi trước do quân đội Mỹ xây dựng bây giờ giao lại cho VN, sao thấy nó mênh mông hết sức, giá mà tự tôi đi lên đây trình diện, tôi không biết đi bằng cái gì và làm cách nào tìm ra hậu cứ của Liên đoàn chỗ nào nữa...

Giấy tờ thủ tục ở Ban 1 LĐ diễn ra trong vòng 15 phút là xong, tôi chỉ ký tên vào một số giấy tờ đánh máy sẳn, đưa cho họ căn cước quân nhân và chứng chỉ tại ngũ (đi hành quân không nên đem theo) rồi họ đưa cho tôi khẩu Colt .45, vài băng đạn với giây ba chạc “đeo cho oai” chớ bác sĩ lo chữa bệnh chớ có bắn ai bao giờ? (Họ nói mà tôi cũng nghĩ vậy) Tôi không nhìn thấy cả QY hậu cứ mặt ngang mủi dọc ra làm sao nữa thì đã leo lên xe jeep để ngồi chạy ra phi trường là một cái sân trống trãi trong căn cứ, nơi đó có chiếc trực thăng duy nhất đang đậu với vài sĩ quan mặc quân phục BĐQ đang đứng hút thuốc vòng vòng quanh đó. Thấy xe jeep chở tôi ra là cánh quạt trực thăng bắt đầu nhúc nhích với tiếng động cơ từ u u nhỏ nhỏ tới gầm thét vang trời và cánh quạt quay tít trên đầu càng lúc càng mạnh. Mấy sĩ quan kia cũng leo lên trực thăng với tôi và hai cái càng bắt đầu nhốm khỏi mặt đất...

Tôi thì không biết hướng đông tây gì cả, chỉ biết do đoán nhờ nhìn xuống cảnh vật trôi đi bên dưới chiếc trực thăng đang lướt ào ào... Hết bao nhiêu là ruộng đồng xanh ngát với nhà cửa thưa thớt, xơ xác vì bom đạn chiến tranh thì bên dưới tôi là những khoảng trống ngút ngàn với thuần một màu đỏ ối của đất (hay đá?) Anh sĩ quan ngồi kế bên nói vào tai tôi: “Qua tới Miên rồi đó bác sĩ.” Mà quả là Miên thật vì tôi không còn thấy những căn nhà lá “tiêu biểu” của ruộng đồng miền Nam mình mà là toàn đất trống đầy vẻ khô cằn, ruộng vườn gì không thấy đâu và thiếu hẳn bóng cây dừa hay ruộng lúa... Bù lại đó thỉnh thoảng chen vào đất đỏ là bóng trơ trọi của một vài cây thốt nốt. Không biết đứng gần ra sao nhưng từ trực thăng nhìn xuống thì ngay cả cây thốt nốt hình như cũng có vẽ nóng bức và cô đơn vô cùng.

Chừng gần 3 giờ chiều, trên phi cơ nhìn xuống đất đang trống vắng nhất là từ nảy giờ không thấy một bóng người hay sinh vật gì khác bổng tôi thấy có một đám người lố nhố đứng rải rác bên cạnh một số thiết vận xa M113 ở giữa trời nắng chang chang và tiếng động cơ trực thăng bắt đầu đổi giọng như có vẽ sắp hạ cánh xuống chỗ đó. Nghĩ lại, mới hồi 12 giờ trưa, tôi còn ở trong BV Từ Dũ mà 3 giờ chiều, khi trực thăng đáp xuống thì tôi đã ở bên Kampuchia với một khung cảnh hoàn toàn xa lạ như ở một thế giới khác. Trên đầu tôi là trời nắng chang chang nóng đổ lửa, dưới đất là đất đỏ với đá sỏi lụn vụn và lơ thơ có vài cây thốt nốt không cho ai tí bóng mát nào cả. Thì ra nơi trực thăng đáp xuống là Bộ Chỉ huy Liên đoàn 5 đang trên đường hành quân với bóng dáng bao nhiêu chiến sĩ BĐQ đứng rãi rác cũng như bao nhiêu người bu tới chung quanh chiếc trực thăng. Tôi vác chiếc sac marin nhảy xuống đất vào giữa vòng “đón tiếp” của các chiến sĩ cùng đơn vị, giữa những bộ mặt đen đúa, dày dạn phong trần bổng có một gương mặt “ít đen hơn” và lại có vẽ quen thuộc, thì ra đó là anh Huỳnh Kim Chung, đương kim Y sĩ trưởng Liên đoàn, người mà tôi được đưa ra đơn vị để làm phụ tá cho anh.

Hai chúng tôi bắt tay nhau thân thiện (tuy là hồi trong trường Y khoa thì anh và tôi tuy có biết nhau nhưng chả có thân thiện bao nhiêu) Anh quay sang một người lính và nói giọng ngắn gọn (đầy vẻ uy quyền rất lạ đối với tôi): Mầy xách đồ BS Ấn về chỗ QY cho tao đi.  Anh lính BĐQ chỉ dạ, tay đưa ra cầm lấy cái sac marin của tôi và biến dạng khỏi đám đông. Anh Chung quay sang nói với tôi, cũng là giọng nói của một người mà từ anh lính sang tôi, giọng anh đã đổi khác hoàn toàn: Toi đi với moi một vòng cho biết mặt Liên đoàn đi. Tôi nói Dạ rồi đi theo anh.

Người đầu tiên anh Chung đưa tôi tới gặp là hai ông trung tá đang ngồi trên hai cái thùng đạn để trên đất, ngồi xa ra khỏi đám đông. Quen theo lề lối trong Trường với lại tôi nghĩ, không gì mình cũng là dân Hiện Dịch nên tôi đứng nghiêm và làm thủ tục chào kính để trình diện đàng hoàng rồi được anh Chung giới thiệu cho tôi biết, đó là tr/tá Ngô Minh Hồng, Liên đoàn trưởng và tr/tá Lê văn Hoà, Liên đoàn phó. Tr/tá Hoà thì không nói gì, chỉ có tr/tá Hồng cho tôi biết Sao ông trẻ quá vậy? Nếu không có BS Chung biết ông thì tôi không thể nào tin ông là bác sĩ mới về đơn vị của tôi hết, ĐM, cở thằng VC nào xấu xấu lượm được cái sự vụ lệnh của ông rồi giả dạng ra đây làm sao? Rồi ông ta hỏi tôi, giọng nửa đùa nửa thiệt: Ông cho tôi coi căn cước sĩ quan được không? Tôi thưa, tôi đã học các lề thói từ ở trong trường và người quân nhân, nhất là sĩ quan đi tác chiến không nên mang theo căn cước hay giấy tờ gì hết để lỡ có chết (hay bị VC bắt được), VC cũng không có thể lấy giấy tờ gì của mình để xài được và tôi nghĩ, có khi ông ta muốn thử coi tôi có thuộc bài không không chừng.

Nhưng thú thiệt, cái cách hỏi han của ông ta không làm tôi thiện cảm chút nào nhất là ông ta hỏi câu thứ nhì (mà tôi không bao giờ quên):  ĐM, anh có biết nhảy đầm không vậy? Ở BĐQ mà không biết nhảy đầm là coi như không đạt yêu cầu rồi đó nha... Tôi chưa biết trả lời sao cho “hợp tình hợp lý” thì may sao anh Chung chen lời: Học Y khoa ra bác sĩ mà ai không biết nhảy đầm hả trung tá?  Vậy là qua phà... Chỉ tiếc là sau đó, tôi nghe thoáng khi anh Chung với tôi rời xa 2 ông xếp: ĐM, tưởng hổng biết nhảy đầm thì phải tốn mấy ngày phép cho chả về Saigon học khóa cấp tốc rồi hảy lên đơn vị... Làm tôi tiếc hùi hụi, phải chi mình nói không biết nhảy đầm để có cớ kiếm thêm mấy ngày nữa ở Saigon với gia đình!

Nói chuyện mấy câu là anh Chung cáo từ rồi đưa tôi đi vòng vòng các ban ngành của Liên đoàn trên Hành quân. Ban 1 thì tôi đã trình diện hồi trưa ở Củ Chi, giờ đi theo hành quân chỉ có một thiếu úy tên Hải đại diện cho ban 1, ban 2 thì có đ/uý Đông, ban 3 đ/úy Thọ, đại úy Xê truyền tin, đại đội trưởng trinh sát 5 đ/úy Thu và đại đội Công binh Liên đoàn có tr/úy Thắm chớ không có đại đội trưởng CB. Ai mặt mủi tuy “ngầu” nhưng đều có vẽ vui vẻ với tôi trừ đ/úy Thu, chắc là bệnh trĩ hay sao đó mà cái mặt chằm vằm không cười không nói...

Sau một vòng đi chào các ban ngành, tôi trở về ban Quân Y để được anh Chung  giới thiệu với các quân y tá của Liên đoàn tức là các “đệ tử” của mình. QY có chưa tới 10 y tá và tôi không nhớ ai bằng ch/úy Hải, người Bắc, mập mạp và theo sách tướng thì là tay khó chơi và khó hiểu tuy bên ngoài, ông cười nói tỏ ra rất chảo lãi và thân thiện. Ngoài ra còn có trung sĩ nhất Hải mà anh em gọi là Hải “nẫu”  để phân biệt với chuẩn úy Hải là y tá trưởng, rồi Long “mập”, theo thời trang thì là một con kiến càng với toàn bắp thịt cuồn cuộn để phân biệt với Long “đại liên” là một hạ sĩ nhất lớn tuổi, chết tên Long “đại liên” không phải vì anh ta chuyên bắn đại liên mà vì anh chàng có cái tích khi VC pháo xối xả, anh đã mắc đi cầu nhưng không dám ra khỏi hố cá nhân nên anh chàng đã chơi đại trong một thùng đạn đại liên nằm trong hố cá nhân. Còn mấy người nữa không có gì đặc biệt nên tôi không nhớ tên.

Anh Chung còn giới thiệu với đám đệ tử rằng tôi là tay tứ chiếng giang hồ trong trường nên tất cả phải coi chừng vì tôi sẽ không “hiền” như anh. Rồi anh nói với tôi, vấn đề ở đơn vị tác chiến cần phải du côn, lựu đạn một chút mà các bác sĩ thông thường không có mà tôi có “hơi nhiều” nên bảo đảm, tương lai trong cuộc sống chung đụng ở tuyến đầu, tôi sẽ thích nghi không mấy khó khăn. Ngoài việc giới thiệu tên tuổi, tính tình mọi người, anh Chung lo bàn giao cho tôi các thuốc men, y cụ cũng như nói sơ qua về các thủ tục giấy tờ cần thiết ở hành quân. Còn đời sống hành quân hàng ngày như cả ngày, Liên đoàn sẽ di chuyển bằng cách ngồi vắt vẻo trên nóc các xe M113 rồi đêm tối, khi dừng quân sẽ chia ra ngủ chung quanh các xe đó. Mỗi quân nhân sẽ đào một cái hố cá nhân để khi VC pháo kích thì có mà lăn xuống để tránh miểng và việc pháo kích nầy coi như thường xuyên hàng đêm. Bị thương nhẹ thì chúng tôi (QY) lo cứu chữa, còn bị thương nặng hơn thì bác sĩ sẽ lo việc sơ cứu (premier soin) xong sẽ gởi về tuyến sau bằng chiếc trực thăng lên xuống mỗi ngày như chiếc đã đưa tôi tới đơn vị. Chiếc trực thăng hồi trưa mang tôi ra đơn vị là chuyến liên lạc thường xuyên hàng ngày của Liên đoàn với hậu cứ ngoài việc có nhiệm vụ câu hai khẩu 105 li đi theo Liên đoàn hành quân và khi có tản thương thì cũng chiếc trực thăng đó sẽ kiêm nhiệm luôn nhiệm vụ cao quý và cần thiết đó. Câu nói của anh Chung mà tôi nhớ đời là Tất cả sự dị biệt của chúng tôi khi còn đi học coi như chấm dứt ở đơn vị vì ở đây, có hàng mấy ngàn lính BĐQ nhưng chỉ có 2 thằng bác sĩ, nếu chúng tôi không biết thương yêu, che chở cho nhau thì còn ai thương yêu và che chở cho chúng tôi?

Bửa đầu ở đơn vị, tôi mới thấy cái tài gia chánh nội trợ của các y tá của QY vì trong bửa ăn chiều đầu tiên ở đơn vị cũng là bửa ăn xa nhà đầu tiên trong đời lính, tôi đã được ăn ngon như chưa bao giờ được ăn ngon như vậy mà chất liệu nấu ăn thì có gì đâu? Đừng nói những món như tiêu hành tỏi ớt, ngay cả cái tối cần thiết như nước lạnh cũng đã không thấy vậy mà bửa cơm dọn ra cũng nóng sốt ngon lành... Thầy trò quây quần ăn cơm bên lườn chiếc M113, lính thiết giáp thì có mâm ăn riêng của họ nhưng bửa cơm sao đơn sơ và ấm cúng làm sao...

Ăn cơm chiều xong, tôi móc điếu thuốc ra hút như thường lệ và ngay sau đó là hàng chục anh lính bu quanh tôi ngay để xin tôi có thể chia cho họ một điếu. Bởi vậy, gói Salem mới khui chỉ có một bửa đầu tiên ra đơn vị đã trở thành cái gói giấy không!! Nói chuyện với lính thật vui vì tôi thấy ở họ không phải là những anh chàng theo mình thấy ở hậu phương là những anh chàng đầu trâu mặt ngựa, chằn ăn trăn quấn mà ở đây là những anh trai trẻ, những chàng nông dân ngây thơ, chơn chất, bị lôi cuốn vào cuộc chiến tranh mà họ không muốn cũng như không biết gì về cái gọi là ý thức hệ hay chính trị xa vời. Họ chỉ muốn sống còn, tồn tại cho qua ngày tháng, cho gia đình có thêm chút đỉnh họ có thể để dành được trong những ngày gian khổ để tăng thêm một chút lợi nhuận cho gia đình. Hầu hết đều trẻ hơn cả tôi (tuy tôi cũng còn rất trẻ, mới 26 tuổi lúc ra đơn vị) đa số họ đều có số quân nhỏ hơn tôi vài ba tuổi và trên gương mặt rám nắng là một ánh mắt ngây thơ, hiền lành... Có chàng lính trẻ đi hành quân mà mang theo được cây đàn guitare, anh ta lấy ra đàn những bản nhạc buồn của lính xa nhà làm tôi nghe rất cảm động. Tâm trí tôi chưa gì đã có ước mơ cho một quê hương thanh bình, cho những người lính tôi biết hôm nay sẽ không bao giờ phải bị bó poncho và không gia đình nào sẽ đón con về trong cái quan tài phủ lá cờ vàng...

Rồi các đơn vị trưởng của các ban ngành trong Liên đoàn tập họp lính tráng lo chia cắt việc canh gác, phòng thủ cho Bộ Chỉ huy Liên đoàn (trừ QY khỏi phải canh gác). Phải nói, BCH/LĐ được bảo vệ và phòng thủ bởi đại đội trinh sát và trung đội cận vệ. Đại đội trinh sát nếu không có chuyến đi vào lòng địch thì phối hợp với trung đội cận vệ là trung đội lo an ninh cho hai ông trung tá và hai đơn vị nầy chia nhau trong việc canh gác và phòng thủ các cái ở vòng quanh BCH. Còn tôi, trở về với cái xe M113 chở QY để tìm chỗ ngủ và chỗ ngủ của tôi là một cái băng ca xếp được mở ra sắp dài bên cạnh cái của BS Chung ở ngay bên cạnh lườn xe thiết giáp. Có lẽ mệt thì không mệt gì nhưng qua một ngày nhiều biến cố nên tôi vừa nằm dài lưng trên băng ca là tôi đã đi vào giấc ngủ một cách dễ dàng tuy mơ hồ, tôi biết anh Chung nằm kế bên còn thao thức vì nôn nao cho chuyến trở về với ánh sáng văn minh ngày mai, khi chiếc trực thăng tiếp tế trở lên với Liên đoàn.

Và... giữa cơn ngủ say nồng, đạn pháo kích của VC cũng bắn ào ào qua đầu của BCH, không trái nào rơi gần Liên đoàn cả nhưng chưa quen nên tôi đã lăn người vào chiếc hố cá nhân ngay bên cạnh băng ca cho chắc ăn. Tiếng nổ pháo kích là cái gì hoàn toàn lạ đối với tôi. Có ai chưa từng nghe đạn pháo kích nổ gần bao giờ ắt sẽ thông cảm cho hành động của tôi trong lúc nầy. Cái tiếng đề pa của viên đạn ra khỏi nòng súng rồi tiếng nổ khi viên đạn chạm đất, ôi, cái tiếng như lụa xé, như trời gầm, như bứt tung lồng ngực. Tôi tưởng nếu tiếng nổ liên tiếp chắc con người sẽ khó mà thở cho nổi vì không khí như bị dồn nén thật chặt, đè ép lồng ngực, làm mụ trí óc và tê liệt con người... Cứ thế, tiếng đề pa rồi tiếng nổ, liên tiếp, nhịp nhàng như tiếng đánh trống hay tambourine của một dàn nhạc chơi liên tiếp và đều đặn... Tôi nhìn quanh, các chiến sĩ BĐQ, ngay cả anh Chung vẫn ngủ say như không có gì xảy ra, ngó quanh ngó quất thấy mà buồn cười cho chính tôi vì trước sau, tôi vẫn là người duy nhất ngồi ở dưới hố cá nhân và còn thức!! Có tiếng nói đâu đây, dĩ nhiên của mấy người còn thức, không thức vì đạn bắn làm họ lo sợ như tôi mà chỉ vì tiếng nổ “ồn ào” làm họ mất giấc ngủ và nổi giận: ĐM, mấy thằng nầy bộ hổng ngủ sao ta, bắn có trúng con mẹ gì đâu mà đêm nào cũng chịu khó bắn hoài? Có tiếng khác, có vẽ “sành điệu” hơn, ĐM, nó bắn bằng 122 li nên bắn xa hơn mình, cây của mình có 105 thì có trả đủa đéo gì được? Hay thiệt, nghe nổ tung trời như vậy mà họ biết viên đạn nầy là của hoả tiển 122li của VC chớ còn tôi, quả thực, nghe hai chữ pháo kích nhiều lần trên đài phát thanh cũng như coi qua báo chí nhưng ở cái cảnh nổ tung trời như thế nầy thì quả thực, cho tiền tôi cũng thua, không thể nào phân biệt được đạn gì là gì... Và nghĩ đâu xa xôi, cái kiếp sống của một anh lính mới tò te là như vậy, cái gì cũng không biết và cái gì cũng phải học hỏi, một bê trể hay chậm tiêu là sẽ trả giá bằng chính mạng sống của chính mình... Biết tôi có sống qua cuộc chiến nầy không khi con đường binh nghiệp của một thằng bác sĩ hiện dịch mới bắt đầu chưa được 24 giờ? Nói thì nói vậy chớ rồi giấc ngủ cũng trở lại với tôi sau vài tràng pháo kích, có khi tiếng đạn nổ từng nhịp xen lẫn tiếng đề pa cũng là một loại tiếng động đều đặn dỗ giấc ngủ hiệu quả không chừng... Rồi chiến tranh hay không thì mặt trời vẫn trở lại sáng hôm sau.

Ánh sáng đầu ngày trả lại sinh khí cho cái tập thể nhỏ xíu trên mặt đất là Bộ Chỉ huy Liên đoàn 5 BĐQ đang ở Kampuchia. Mọi người cơ hồ ai cũng bận rộn với công việc của họ (trừ tôi, không biết việc gì phải làm ngoài việc ngồi ở mép băng ca nhìn quanh quất nhất là về phía anh Chung đang tom góp đồ “tế nhuyển” để sẳn sàng tháp tùng chuyến trực thăng liên lạc hậu cứ ngay khi nó lên tới. Rõ ràng có cái thái độ nôn nóng trở về với ánh sáng văn minh trong những hành động của anh và nhìn anh, tôi không khỏi thấy mình cũng nôn nao trong bụng, chừng nào tới phiên mình đây? Theo lời anh Chung nói với tôi thì mỗi người chúng tôi sẽ luân phiên đi theo hành quân nửa tháng và làm việc ở hậu cứ nửa tháng nhưng lần nầy về hậu cứ, anh Chung có cho tôi biết anh có chút việc riêng nên có thể anh sẽ trở ra hành quân thay tôi hơi trể một chút nên tôi có thể đi một chuyến khoảng 20 ngày. Thôi cũng được, 20 ngày so với bao nhiêu người lính chiến, họ đi hàng năm hàng tháng là thường, có ai thấy mặt Saigon mỗi tháng một lần như mình đâu mà buồn, mà lo? Sau đó, anh Chung đi tới nơi trú quân của hai ông xếp để loan báo (hay xin phép?) rằng anh sẽ theo trực thăng liên lạc trở về trong ngày hôm nay vì QY hiện đã có tôi thay thế (trông người lại ngẫm đến ta...  và nôn trong bụng!)

Bửa sáng đầu tiên của tôi ở đơn vị thiệt là tức cười vì nhiều cái đơn giản mà rắc rối tới mức tôi chưa biết tính sao... Tôi có thói quen đi cầu vào buổi sáng mới vừa thức dậy nhưng hôm nay, thức dậy rồi thì bụng tôi đã lên tiếng kêu gào cho công việc thường lệ nhưng nhìn quanh quất, tôi vẫn chưa biết cái gì sẽ là cầu tiêu của tôi (cho dù là dã chiến) nhất là đã sáng trắng và lính trong đơn vị thì đã có mặt khắp nơi trong hiện trường... Nhìn ra xa xa hơn vòng phòng thủ của đơn vị một chút, tôi thấy có những anh chàng chậm chạp trở về vòng đai Liên đoàn, trên tay họ còn cầm chiếc xẻng cá nhân, thì ra thế! Vậy thì tôi sẽ phải cố dậy sớm hơn nữa rồi sẽ mang theo chiếc xẻng nhà binh, sẽ... đi dạo quanh đây một vòng, sẽ... lựa chỗ khuất một chút rồi đào một mini-hố cá nhân để có chỗ gài mìn cá nhân và sau đó sẽ lấp trở lại, nhiều cái “sẽ” quá nhưng hôm nay thì đã trể tràng hết rồi. Mấy quân y tá không biết thức dậy hồi nào và sửa soạn hồi nào mà giờ đã lên tiếng gọi tôi uống cà phê sáng. Lại còn điệu nghệ hỏi tôi muốn uống cà phê đen hay cà phê sữa nữa chớ!! Tôi kể ra cũng gọn, buổi sáng, tôi chỉ cần ly cà phê sữa với một điếu thuốc lá đầu ngày là coi như đủ sống cho ngày đó. Bởi vậy, chỉ trong chớp mắt là tôi đã thong thả ngồi đong đưa trên miệng hố cá nhân của tôi (không biết trong mấy Quân Y tá ai đó đã đào cho tôi chiều qua) miệng phì phèo khói thuốc và suy nghĩ miên man về cuộc sống sắp tới của mình.

Anh Chung, sau khi đi thăm và chào tạm biệt các sĩ quan trong Liên đoàn giờ cũng đã trở về “xóm” QY và anh cũng có khẩu phần là một tô mì gói (không biết đệ tử ai đã làm sẳn cho anh) và anh đã vẽ kế hoạch cho 15 ngày sắp tới của anh ở hậu cứ. Ôi, cái chữ hậu phương nghe sao quá xa vời...

Đời sống của QY nói riêng và Liên đoàn BĐQ nói chung trong những ngày tôi mới ra đơn vị thật là bình yên. Buổi trưa, đệ tử QY đã hỏi ý tôi muốn ăn gà rôti hay gà xé phai. Tôi thực tình không hiểu giữa nơi đồng không mông quạnh như thế nầy thì vật liệu đâu mà nấu cái gì, chỉ có gà là tôi biết, đó là “chiến lợi phẩm” của anh em đã thu hoạch được trong mấy ngày qua, hiện vẫn còn 5, 6 con bỏ trong những chiếc lồng tre treo hai bên hông chiếc xe M113 mà có y tá đã giải thích cho tôi biết, giỏ nào của QY, giỏ nào là của mấy anh thiết giáp nhưng thật ra cũng là của QY chia cho vì khi bắt gà dưới đất, QY (hay nói chung là BĐQ tùng thiết, ngồi trên trần chiếc xe) thì có cơ hội “bay” xuống bắt nhanh hơn rồi sau đó chia cho thiết giáp chớ mấy anh mũ đen ngồi trong xe thì làm cách gì bắt được con gà nào? Bửa ăn tuy ở mặt trận sao cũng ngon lành với đầy đủ muỗng, dao, đủa, dĩa các cái như ở nhà... (Nói ra thì sợ bà xả tôi ở nhà buồn chớ thực tình mà nói, cho bà xã tôi ở cái cảnh nầy, không cách gì bà ấy nấu ăn ngon và nhanh bằng mấy ông thần đệ tử QY được...) Ăn trưa xong chưa bao lâu thì tiếng xạch xạch của chiếc trực thăng đã vang lên tới chỗ Liên đoàn đóng quân và sau khi các quân nhân ra hành quân hay về hậu cứ lên xuống máy bay thì nó đã cất cánh bay trở về mang theo anh Chung sau khi anh nói lời cuối của anh hôm nay có tính cách như gởi gấm tôi lại cho các quân y tá: Tao về hậu cứ đây, tụi bây ở lại có bác sĩ Ấn thì không có gì phải lo, tụi bây phải coi bác sĩ Ấn như thấy tao, riêng tao nhắc tụi bây là đừng lạng quạng với bác sĩ Ấn gì hết vì tao báo tụi bây tin buồn là bác sĩ Ấn đánh nhau hay lắm đó, tụi bây chọc tao không sao mà chọc bác sĩ Ấn là ổng đánh tụi bây hộc máu luôn đó... Bác sĩ là nghề tay trái, nghề chánh của ổng là đánh người ta đó, liệu mà coi chừng...

Rồi những ngày sau đó, câu chuyện về đời sống của những ngày đầu tiên thực sự trong quân ngũ của tôi là những ngày ngồi vắt vẽo trên M113, đầu chịu cái nắng chang chang, nắng đổ lửa đi qua những vùng mà tôi không biết đâu là đâu. Không có việc làm gì liên quan tới nghề Y của tôi cả. Không hiểu ở đây thì mưa ra sao và mưa mấy giờ, mấy phút trong một năm? Đất khô cằn, sỏi đá, cái loại đất đỏ chỉ cần ngó là đã thấy nóng bàn chân rồi... (cũng may khi nhìn lại để xem xét, chân tôi vẫn còn mang đôi botte de saut!) Tưởng tượng những người dân Miên mà chúng tôi thỉnh thoảng gặp trên đường di chuyển, họ toàn đi chân đất mà sao không thấy họ có vẽ bị nóng chân gì cả!! Giờ ăn thì như đồng hồ, hể có Y tá nào rống họng lên đói bụng, thế nào lát sau cũng cơm nước sẳn sàng và mỗi bửa ăn, tuy không thịnh soạn theo tiêu chuẩn nhà hàng nhưng có thể nói, đó là những bửa tiệc nho nhỏ mà ở cái gia đình nhỏ của tôi chỉ có thể xảy ra chừng vài lần mỗi năm. Hể ngày thì như thế, còn đêm thì đêm nào như đêm nấy, cũng ngủ trên băng ca để sát vào gầm chiếc xe thiết giáp, cũng chiếc M113 một bên và cái hố cá nhân bên kia. Giấc ngủ thì yên lành, tuy chỉ qua mấy ngày nhưng tôi như đã quen với trận địa nên hể tôi nằm xuống là ngủ, bất kể ai nói năng gì xin miễn không liên quan tới tôi là tôi cứ ngủ.

Nhớ có Y tá nói lén tôi (chắc là hắn ta tưởng tôi đã ngủ say nên không nghe chăng) Ông Ấn chắc ở nhà không được ngủ hay sao ra đây mà ổng ngủ bạo quá!! Bạo chỉ ở tiếng người ta nói thì nhằm gì, tôi còn ngủ qua luôn các cú pháo của VC vì cái tụi nầy, có bao giờ chịu ngủ một đêm thẳng giấc?  Đêm nào làm gì cũng phải rót vài tràng pháo như nhắc nhở chúng tôi đây là chiến trường chớ không phải khách sạn Majestic!!  Chiến trường hay khách sạn Majestic thì tính sau, tôi ngủ là tôi cứ ngủ, chừng nào có lính bị thương hay VC pháo gần quá sẽ hay! Nói lính bị thương mới nhớ, suốt bao nhiêu ngày tôi ở chiến trường bên Miên, VC pháo lia lịa hàng đêm mà đơn vị tôi không dính một con nào hết, chắc thánh nhân cũng đãi kẻ khù khờ là tôi, không cho lính bị thương lúc tôi chưa quen chiến trường hay sao đó.

Mỗi buổi sáng sớm, Bộ chỉ huy Liên đoàn đầy cả hình ảnh những anh chàng BĐQ, tay cầm xẻng cá nhân, mắt láo liên nhìn chung quanh để dò địa thế mà như xem cảnh vật, đi rảo vòng vòng để rồi nhanh như cắt, đã đào chớp nhoáng một cái lổ để sau đó rải mìn cá nhân xuống, xong chùi đít và lấp hố cá nhân đó lại, sau đó lại nhìn trời hiu quạnh, xách xẻng trở về nhiệm sở. Nhìn mà mắc tức cười nhưng cười không được vì trước sau gì, mình cũng là một trong những người yêu cảnh vật đó nên thế nào cũng có mình mắt nhìn quanh quất tưởng chừng như ngắm cảnh thiên nhiên ban mai mà trên tay cầm xẻng!!

Một bửa nọ, tôi nhớ hoài vì đây là “ca” đầu tiên của tôi ở đơn vị mà cũng là ca đầu tay của tôi ở chiến trường.

Một ngày nọ, đang trên đường di chuyển (mà tôi cũng không biết đi từ đâu để đến đâu?) đoàn xe M113 bổng đột ngột dừng lại rồi từ chiếc chạy trước chiếc của QY, tiếng mấy anh lính truyền miệng về tới chiếc xe chở tôi: 78 muốn gặp BS Ấn. (78 là tên gọi trên máy của trung tá Hồng, Liên đoàn trưởng, xếp của tôi) Thế là tôi nhảy xuống xe M113 để đi lên phía trước và trình diện xếp. Đứng quanh quẩn chung quanh chiếc xe M113 của trung tá Hồng là một đám người lố nhố, lính BĐQ của đơn vị tôi cũng có mà còn có một số người vận sà rông, da đen nghịt. Khi thấy tôi bước đến, một anh lính đã hô hoán lên: Kìa, bác sĩ đến rồi đó! Lúc đó thì trung tá Hồng quay lại thấy tôi, ông ta gọi tôi tới gần rồi chỉ tay về phía những người Miên: Không biết họ có vấn đề gì mà tới đây, chận đoàn quân của mình để kiếm bác sĩ. ĐM, cũng may mình có thằng đệ tử nói được tiếng Miên mới hiểu nó nói cái gì. Đâu, để tôi biểu nó làm thông dịch viên cho anh nghe. Rồi ông ta bảo một anh hạ sĩ trong toán cận vệ của ông ta, bảo anh nầy làm thông dịch viên cho tôi và qua anh hạ sĩ nầy, tôi được biết vợ của một anh Miên trong đoàn người nầy bị băng huyết chắc cũng nặng nên cả sóc Miên quýnh quáng cả lên, rồi do họ biết có đoàn quân VN trên đường hành quân ngang nên họ chận lại, với hy vọng biết đâu trong đoàn quân VN đó có bác sĩ để cứu cho người đàn bà Miên nọ.

Vấn đề là người đàn bà Miên vẫn còn nằm trong sóc mà cái sóc đó cách đây, theo lời những người Miên nói, thì cũng vài cây số chớ không có mặt trong đoàn người Miên đi tìm người cứu chữa. Khi nghe tôi trình bày câu chuyện lại cho ông Liên đoàn trưởng thì trung tá Hồng bảo với tôi là tùy bác sĩ, muốn đi cứu con mẹ Miên đó thì đi nhưng vấn đề an ninh thì ra xa Liên đoàn quá có thể không bảo đảm. Nghe trung tá Hồng nói, tôi cũng hơi ớn vì thiệt tình, tôi có biết đâu là đâu đâu, lỡ đi theo mấy người Miên nầy mà sa vào bẩy của VC dàn cảnh có phải tôi sẽ bị VC bắt dễ dàng không? Rồi suy đi nghĩ lại, phần thì ngó gương mặt hớt ha hớt hãi của người chồng Miên mà tôi cảm động, bụng nghĩ thầm: Vợ bị băng huyết như thế nào mà cả sóc hốt hoảng, nay gặp bác sĩ sợ chết nên không cứu được!! Tại tôi nghĩ vậy nên tôi mới đề nghị với trung tá Hồng: Sống chết ai cũng có số, nếu trung tá nghĩ tới tình trạng an ninh và sinh mạng của vợ anh Miên nầy thì xin trung tá cứ cho một toán lính đi theo tôi, tôi sợ thì cũng có sợ thiệt nhưng nghĩ tới sinh mạng của người đàn bà nào đó mà làm ngơ đúng là không yên tâm. Kết cuộc thì trung tá Liên đoàn trưởng cho một tiểu đội cận vệ của ông ta đi theo tôi, còn tôi dắt theo quân y tá là Hải nẫu để phụ việc (tôi chọn Hải nẫu vì thấy cái lon trung sĩ nhất hy vọng anh ta biết kha khá về y khoa để có thể ứng biến giúp tôi vì mới quen với đơn vị, tôi có biết ai giỏi ai dở thế nào đâu?)

Thế là đoàn người lên đường. Đám người Miên xí xô xí xào đi trước, tôi với hơn một tiểu đội Biệt động quân lầm lũi theo sau mà mục tiêu thiệt tình đám lính tráng chúng tôi có ai biết là đâu nhất là tôi, vừa là lính mới vừa cái quang cảnh trên đất Miên thiệt khó lòng đoán được vị trí của mình. Trên trời cứ nắng đổ lửa, dưới đất không cảnh vật gì đặc biệt, chỉ có đất đỏ và vài cây thốt nốt đó đây. Nhìn 4 phía thiệt giống hệt nhau, cho vàng tôi cũng chịu thua, không thể nào định hướng được mình ở đâu tuy nhờ mặt trời tôi còn có thể nói hướng đông tây nam bắc! Giả sữ đi chừng 15, 20 phút rồi bảo tôi quay trở lại chỗ đóng quân Liên đoàn hồi sáng một mình, tôi cũng đành chịu thua. Nói vậy chớ tôi cũng lẳng lặng đi theo đoàn người, trong trí thì ráng hết sức mà nhớ đường quay lại nếu cần thiết xảy ra.

Không biết xa gần, chỉ biết đường đi tới cái sóc trơ trọi giữa cánh đồng đá đỏ lổn ngổn kéo dài chừng 2 tiếng đồng hồ đi bộ (và để cho các độc giả biết cái sóc là gì, cái sóc không là thôn, là làng gì cả mà chỉ là tập họp một xóm gồm một nhóm nhà sống hiu quạnh, hoang sơ giữa đồng trơ trọi bên Miên) Ở đây, cái sóc gồm chừng dưới hai chục cái chòi đất, gọi là chòi đất vì cách cấu trúc đều giống nhau, cái nào cũng hình tròn – không tròn – hay chữ nhật nhỏ xíu, kể ra giống như cái nhà kho chứa dụng cụ để sau sân nhà bên Mỹ, nóc thì lợp lá (đủ loại lá chớ không phải lá dừa như ở thôn quê VN) và vách thì bằng đất ướt, trét lên cái sườn nhà (bằng cây gì tôi cũng không biết vì ở cái sóc tôi đến, có thấy cái cây nào đâu để làm sườn nhà?) và cái chòi tôi đến khám bệnh có vẽ là cái chòi duy nhất trong sóc thấy có sinh hoạt một chút vì có người ra, kẻ vào, người đứng trước cửa, còn bao nhiêu cái chòi khác thì im ỉm, không biết có người ở hay không nữa ?

Cái cảm tưởng đầu tiên của tôi khi bước chân vào cái chòi có người bệnh (tuy chưa thấy người bệnh là ai, nằm ở đâu cả) là tôi đã thấy muốn bệnh!! Trời bên ngoài đã nóng và khô thấy sợ, bên trong chòi còn nóng, khô và “hầm” nữa vì không khí có vẽ như bị “ú” lại bên trong, không di chuyển được chút nào. Mấy người trong chòi đứng cả dậy, tránh ra nhường đường cho tôi và Hải nẫu và nhờ đó, tôi thấy trên sàn nhà (tức là mặt đất giống như bên ngoài, chỉ khác là bên trong cái vách chòi) là một người đàn bà Miên, đen đúa, xấu xí thêm cái nhăn nhó vì đau đớn, cái xanh mướt vì mất máu nên mức độ xấu xí của bà ta càng tăng lên gấp bội. Một anh Miên trong đoàn người ra đón đoàn xe BĐQ nói một tràng tiếng Miên (dĩ nhiên tôi không hiểu gì cả) và Hải nẫu phiên dịch rằng: Người đàn bà đó là vợ anh ta, có bầu tính ra mấy trăng rồi và hiện ra máu cũng đã 3, 4 ngày nay. Chắc không cần làm nội trú ở Sản Phụ Khoa, ai trong lớp tôi cũng dư đoán ra được ngay là bà nầy một là hư thai, hai là biến chứng sao đó do cái thai mà ra... Tôi lập tức nghĩ tới khám thai bà ta nhưng tự nghĩ mình cũng dơ dáy, nhớp nhúa tuy ngồi trên nóc thiết vận xa nhưng mấy bửa nay có tắm rửa gì đâu lại mồ hôi, mồ kê nhể nhại do trời nắng nóng phủ lên bộ đồ trận mặc lia lịa không cởi từ bửa ở nhà thương Từ Dũ ra đi lên đơn vị tới giờ.

Tuy nhiên, tôi bằng một giọng bình tỉnh, biểu Hải nẫu thông dịch là trước hết, chỉ cho tôi chỗ nào rửa tay sạch sẽ được, có xà phòng càng tốt với một cái khăn sạch để lau tay, thứ nữa là mọi người sẽ phải ra ngoài căn chòi hết, chỉ để lại anh chồng cho tôi hỏi han những chi tiết cần thiết về vợ anh ta. Trong khi chờ đợi, tôi soạn cái túi đựng đồ cấp cứu của Hải nẫu mang theo coi có cái gì có thể “sẽ” cần đến và “có thể dùng được”. Tuy những y cụ trong túi cấp cứu của Hải đem theo toàn đồ “sạch”, đã hấp sẳn từ trước nhưng trong bụng tôi vẫn lo là làm gì đi hành quân của Biệt động quân lại có dụng cụ để nạo thai? Đúng là về phương diện Y khoa thì tôi thấy không có gì phải lo nhưng thực tế, bửa đó ở bên Kampuchia, tôi đã vái van luôn miệng cho trong túi cứu thương của y tá Hải nẫu có bất cứ cái gì coi như “tạm thời” xài được trong trường hợp nầy. Trời không nở phụ lòng người hay thánh nhân đãi kẻ khù khờ?  Trong túi cứu thương của Hải có được cái sonde để dùng cho đàn ông, ít ra còn hơn là không có gì!!

Tôi bắt đầu khám bà Miên, chỉ chừa phần khám chính là TV thì tôi để đó, đợi rửa tay đàng hoàng mới dám làm. Nói chung, những dấu hiệu lâm sàng coi như tôi khám kỷ tất cả nhưng tới đây, tôi cũng chẳng thấy gì ngoài triệu chứng mất máu nhiều và, qua lời khai “chập chờn” của ông chồng Miên không biết tiếng Việt cũng như sự “thông thạo” tiếng Miên đáng ngờ của Hải nẫu, bà bệnh nhân của tôi hiện có thai khoảng hơn 2 tháng (dựa vào ngày thấy kinh lần chót không bảo đảm là bả nhớ đúng hay ông chồng dịch đúng) tôi bèn đi tới cái kết luận tạm thời, chắc là bả mới có thai và hư thai, nhưng vấn đề là nếu phải nạo thai, tôi sẽ phải nạo bằng cái gì? Dụng cụ cho Biệt động quân đi hành quân thì làm gì có cái để nạo thai chớ? Tôi thiệt là lùng bùng... nhưng trong khi chờ đợi, để câu giờ, tôi liền ra sau chòi để rửa tay cho sạch sẽ. Trước bao nhiêu cặp mắt nhìn tôi như chờ đợi, như tin tưởng, tôi thấy mình thật yếu đuối và... bất lực. Giả sữ ca nầy gặp tôi trong BV Nguyễn văn Học nửa năm trước thì có ra gì, tại sao con người lại gặp chuyện rắc rối ở hoàn cảnh khốn cùng như vầy chớ?

Nói vậy chớ Trời thương rồi cái gì cũng qua. Chắc là Trời thương bà Miên thì đúng hơn vì theo tôi nghĩ, bả có gặp đơn vị tôi đi ngang rồi ra lôi tôi thì bả mới sống sót chớ còn tài cán thì tôi có bao nhiêu và nhất là dụng cụ thì có ra gì? Chỉ khám âm đạo sau khi rửa tay sạch sẻ và mời hết mọi người ra bên ngoài chỉ trừ ông chồng và Hãi nẫu của tôi để phụ tôi lỡ có cần gì. Khi khám âm đạo, nói nào ngay, âm đạo bà nầy cũng rộng và do cái process hư thai cũng làm cổ tử cung mở to hơn bình thường và mềm nên tôi cố hết sức dùng một ngón tay để “ngoéo”, để móc, để cào để làm đủ kiểu cho cái mục đích là lôi cái thai đã hư ra được càng nhiều càng tốt và cái nầy là Trời thương tôi nên cái thai cũng nhỏ và đã “tự giác” nhào ra gần hết rồi nên chỉ sau chừng nửa giờ vật lộn với nó, tôi coi như không biết làm gì hơn và cái thai coi như đã được “nạo” sạch rồi.

Khi tôi đứng lên, tháo bỏ đôi găng tay để ra phía sau chòi rửa tay thì trung sĩ Hải bắt đầu tóm thu đồ đạc và lúc tôi trở vào thì anh chàng đang đứng tán “láo” với đám cận vệ ngoài trước sân. Thiệt tình nghe anh chàng “ca” mà tôi mắc cở, khi nghe mấy anh lính Biệt động kia hỏi han về tình trạng bệnh cũng như của bệnh nhân, anh chàng đã nói có cái gì mà bác sĩ của tao không làm được hả mậy? Hể gặp ổng là ngon lành liền!! Bà nội nó, cở như còn sót thai hay sót chút máu đông lại trong đó chưa ra thì vài bửa nữa, bà người Miên sẽ lên cơn sốt mà chết được chưa nói số lượng máu bị mất đã làm sức khoẻ của bả cũng đã yếu đi quá nhiều... Tôi ra lệnh cho Hải chích cho bả một mủi Vit K (cho gọi là có chích choác chớ cầm máu được khỉ gì!) một mủi coramine để trợ tim cho bả nghe khoẻ hơn và để lại cho bả một đống thuốc bổ, dặn dò anh chồng Miên bằng cái loại tiếng nói, chỉ dặn có mấy thứ thuốc sinh tố để uống mà mỏi cả tay!

Thầy trò lẽo đẽo theo toán cận vệ của ông trung tá cho đi theo lên đường trở về nơi Liên đoàn đóng đêm nay. Tôi thật tình mà nói, giã sử cái toán đó dẫn đi lạc tôi cũng không thể biết được vì khung cảnh địa dư thật khó lòng nhận diện vì cây cối không có chỉ trừ vào ngọn thốt nốt xa xa và rời rạc, không sông, không núi, không đường đi. May là tôi chơi Hướng đạo từ năm 6 tuổi nhưng đứng trước khung cảnh nầy, tôi thật chịu thua không cách chi tìm ra phương hướng. Cái ngộ nhất là mặt trời đi từ đông sang tây nhưng ở bên Miên, hình như mặt trời lúc nào cũng ở trên đỉnh đầu vì nắng nóng sao quá chừng và cái bóng của mình sao không ngã dài mà như “dồn cục” dưới chân?

Thì ra sau khi hai thầy trò QY được tiểu đội cận vệ yểm trợ đi khỏi, trung tá LĐT đã ra lệnh cho LĐ dừng lại ngay chỗ đó để cắm quân qua đêm, Nói gì thì nói, mới đi có mấy tiếng đồng hồ mà khi trở về, thấy bóng những người lính rằn ri xa xa với hình dáng của những chiếc M113 lù lù ra đó là lòng tôi thấy vui kể gì...

Đêm đó, như để thưởng công cho tôi, ông Trời đã biểu tụi VC ngủ thẳng một đêm để chúng tôi cũng được hưởng một đêm an bình không có bị pháo kích.

Kể ra, cuộc đời hành quân của tôi ở Kampuchia tuy kéo dài không lâu, chỉ trên dưới nửa tháng nhưng không có nét gì đặc biệt ngoài chuyện ban ngày thì thầy trò QY phơi đầu dưới cái nắng đổ lửa, chung quanh chúng tôi là những trảng, tức là những khoảng đất trống rộng lớn nhưng không phải là ruộng bỏ hoang mà chỉ là những đồng cát đỏ với loại đá nhỏ rải đầy. Đất xấu như vậy chẳng trách gì người dân Kampuchia nghèo là phải vì với cái đất nầy, thiệt tình muốn trồng cái gì cho có cái ăn cũng thiệt không sao được...

Một buổi chiều tối nọ, đoàn xe ngừng lại ở một xóm nghèo bên đường và như thông lệ, lính tráng từ trên các trần xe M113 tràn xuống để giây phút sau thì quán nào cũng toàn lính BĐQ. Tôi cũng biết làm gì hơn nên cũng thả bước vào một chiếc quán lá, bày biện thô sơ với một cái tủ nhỏ đựng bao nhiêu chai nước ngọt của BGI Saigon, trong quán thì lính BĐQ ngồi đầy. Mới đi hành quân có bao lâu nay tôi thấy lại những chai xá xị Con cọp, nước cam đỏ, bạc hà xanh thắm sắp đầy sau tấm kính của cái quầy làm tôi mê quá nên... lựng khựng, không biết diễn tả tiếng Miên làm sao để mua một chai xá xị. Ai ngờ cô bé bán hàng hỏi tôi bằng tiếng Việt: Mua gì đó chú? Tôi mừng rở thực sự, nói với những người lính chung quanh: Ê, cô bé nầy biết nói tiếng Việt đó anh em! Cô bé nhìn tôi như một con quái vật cô mới thấy lần đầu: Chú nầy ăn nói vô duyên dử hông? Người Việt không nói tiếng Việt thì nói tiếng gì? Bộ chú tưởng tui nói tiếng Chệt hả? Tôi mới trả lời cho cô bé: Xin lỗi cô bé, tại tui tưởng tui còn ở bên Miên nên nảy giờ tui muốn mua chai xá xị mà... không biết nói làm sao...

-          Người Việt nam ở Việt nam mà chú tưởng tui chỉ nói tiếng Miên thôi sao?

-          Cô bé nói ở Việt nam, tại hổm nay tui ở bên Miên nên đâu biết ở đây là Việt nam...

-          Ở đây là Việt nam chớ ở đâu?

-          Đây là đâu vậy cô bé?

-          Đây là xã Phước Tân thuộc tỉnh Tây ninh nè ông nội... Chú sao chưa thấy già mà sao lẩm cẩm quá trời đi...

Nói thật với độc giả, tôi nghe mình về tới Việt nam rồi sao lòng mừng hết sức mừng. Đọc truyện thấy người đi xa về tới nước nhà, có người đã quỳ xuống hôn lên mặt đất và thực sự, tôi cũng muốn làm như vậy có điều tôi tự thấy mừng sao quá mừng mà làm vậy thì có hơi quá đà nên tôi chỉ vui vẻ hết sức, trả tiền cho cô bán hàng và cầm chai xá xị con cọp ra khỏi quán mà lòng tưởng như mình mới gặp lại một người yêu xưa cũ đã xa tới những... gần 10 ngày !!

Đó là những cảm nghĩ của một con người ngây thơ trước đời sống mới, lần đầu tiên xa gia đình để đi vào vùng lửa đạn ở quê người khác không phải trên quê hương mình và bất ngờ trở lại quê hương trong một hoàn cảnh hoàn toàn bất ngờ... Mấy mươi năm sau, nghĩ tới câu chuyện với cô bé bán hàng ở chợ xã Phước Tân, Tây ninh, tôi vẫn cười cho mình... và cười một mình...