Chương 22

 “Không chốn dung thân cho một cậu bé Do Thái hiền lành…”

 Trong suốt chu kỳ nhiệm vụ tại Việt Nam, Joel Eisenstein đã trải qua hầu hết thời gian tại căn cứ Alpha 2. Anh khá thông thạo địa hình chung quanh vì  không biết bao nhiêu lần anh đã từng gọi hải quân và pháo binh yểm trợ hỏa lực ngay chính từ điểm tọa độ mà Dave Bruggeman và bốn TQLC hiện đang cần được giải cứu ngay lập tức. Các phi công trực thăng mà Joel đã thông báo điểm rút thì chưa bao giờ đến nơi đó. Với một chiếc trực thăng Huey được xử dụng như chim sắt để rút quân và hai trực thăng oanh kích Cobra bay yểm trợ, Eisenstein khuyên họ bay thấp từ hướng Nam đến, lợi dụng địa thế dốc từ căn cứ Alpha 2 để tránh tầm mắt quan sát của địch quân lúc họ bay đến.

Các trực thăng Cobra sẽ bay yểm trợ trên cao rồi nã đạn và hỏa tiễn ngay khi họ tới mục tiêu trong khi chiếc Huey thì sẽ đáp xuống gần Bruggeman và các TQLC chừng nào tốt chừng nấy. Hải pháo bắn từ phía Bắc và phía Đông vị trí đóng quân sẽ yểm trợ cho cuộc xâm nhập, cả thời gian ở mặt đất sẽ không lâu hơn vài phút đồng hồ, và sau đó là cuộc rút lui cũng ở cao độ thấp bay hướng về phía Nam đến Đông Hà và Ái Tử.

Eisenstein, cũng như tất cả các cố vấn TQLC đã từng chịu ơn các hành động anh hùng của họ, rất cảm kích các phi công và phi hành đoàn trực thăng đã luôn dấn thân vào những tình huống gần như là vô vọng mà không hề than phiền một câu nào cả. Joel biết là phi hành đoàn chiếc Huey sẽ phải đậu tại bãi đáp một thời gian chưa biết bao lâu dưới những lằn đạn khốc liệt vây hãm cho đến khi nào các TQLC lên được máy bay. Đậu tại bãi đáp giữa lò lửa như vậy chẳng khác nào tự tạo ra một cái mục tiêu lớn và hấp dẫn chỉ chờ bị bắn nổ tung như một con chim đất sét dùng làm bia bắn. Điều này có khả năng làm thay đổi mọi khái niệm về sự tỉnh táo cho một người dù can đảm nhất.

Eisenstein đã hướng dẫn xong các phi công và các nhân vật chủ chốt trên hai chiếc khu trục hạm sẽ bắn yểm trợ để bảo vệ họ. Kế hoạch rất hay nếu như anh thực hiện được đúng như vậy. Vào thời điểm này của trận đánh, dựa vào sự kiện các lực lượng VNCH đã bỏ lại một số thiết bị trọng yếu, họ phải dự trù là bọn Bắc Việt bây giờ có thể nghe lén được các cuộc điện đàm, ngay cả những cuộc điện đàm bảo mật. Chính vì lý do đó nên Eisenstein không báo cho Bruggeman quá nhiều chi tiết mà chỉ nói là hãy sẵn sàng tại chỗ để được bốc đi.

Xế trưa ngày 1 tháng Tư, giữa lúc chiến sự đang khó khăn, Trung tá Gerry Turley phải đổ mồ hôi rà xét lại kế hoạch do Eisenstein soạn thảo và sẽ cầm đầu nhằm giải cứu năm người thuộc toán Chấm Điểm Tọa Độ Hải Pháo tại cứ điểm Alpha 2. Đồng thời ngay lúc đang bận rộn lo toan kế hoạch, Turley lại còn phải bận tâm đến một số vấn đề lớn hơn nữa.

Từ mặt trận, TTHQCT bắt đầu nhận được các mẩu tin tức ngắn, những báo cáo không rõ ràng qua mạng lưới điện đàm chiến thuật là Tướng Giai, ở một nơi nào đó ngoài tiền tuyến tại một đơn vị trực thuộc mà không buồn báo cho ban tham mưu trong hầm biết mình đang ở đâu, đã ra lệnh triệt thoái hết các lực lượng VNCH hiện đang ở phía Bắc sông Cửa Việt. Nếu đúng như vậy thì cả hai Trung đoàn 2 và 57 sẽ phải rút lui – toàn bộ và thật nhanh – ngay lập tức vượt qua sông và tái bố trí lại đâu đó gần Cam Lộ và Đông Hà. Cái ý định này có vẻ đúng về mặt chiến thuật. Nếu tất cả quân ta đều ở phía Nam con sông thì tất cả những gì ở phía Bắc đều là mục tiêu chính đáng bởi vì hầu hết thường dân cũng đã di tản xuống phía Nam, tránh xa sự pháo kích một cách mù quáng và cố ý của quân Bắc Việt.

Trên thực tế của việc tháo lui này mới là phần khó khăn nhất. Việc cố gắng thực hiện một cuộc hành quân như vậy đối với các đơn vị từ trước đến nay đã tỏ ra có ý chí chiến đấu và quyết tâm yếu ớt chỉ như là một giấc mơ. Cuộc rút lui có khả năng mau chóng trở thành một cuộc rút chạy tháo thân mau lẹ và vô phương kiểm soát. Nhưng Tướng Giai không còn cách nào khác. Tuy không vui khi nhận ra điều đó nhưng Turley thấy được sự thực tiễn của quyết định này. Ông cũng nhìn thấy sự nguy kịch đối với hai chiếc cầu chính đủ sức chịu đựng trọng tải lớn, một cái tại Cam Lộ và một cái tại Đông Hà, sẽ trở thành mục tiêu trong kế hoạch của quân Bắc Việt. Cả hai chiếc cầu cần phải nguyên vẹn nếu địch quân muốn vào Quảng Trị và sau đó tràn xuống phía Nam với đủ lực lượng để chiếm giữ, đánh bại, bám trụ và bảo vệ chống lại các cuộc phản công của VNCH.

Cách thức mà các đơn vị QLVNCH chuyển dịch vị trí và bắt đầu rút lui một cách đáng xấu hổ có thể được viết thành một cuốn sách giáo khoa cho đại học chiến tranh học về những thí dụ chuyện gì không nên làm khi giao chiến. Các cỗ trọng pháo đã được bỏ lại tại chỗ mà không được phá hủy vĩnh viễn có thể rơi vào tay kẻ thù sau này dùng để chống lại quân ta. Tệ hại hơn nữa là các máy vô tuyến và danh sách ký hiệu cùng tần số kèm theo, kể cả thiết bị để mã hóa tin đã không được phá hủy. Điều này khiến cho ta phải giả định là quân địch có thể nghe lén được tất cả mọi điện đàm liên lạc.

Tất cả mọi chuyện đang diễn ra quá nhanh. Nhịp sống của Turley và cả nhóm của ông có vẻ như chiếc đĩa hát 33 tour ​​được cho chơi liên tục ở tốc độ 78 tour không ngừng nghỉ. Khi họ cố gắng để phân tích những báo cáo tin tức hiếm hoi nhận được từ các đơn vị khác nhau còn giữ liên lạc được, khi họ thực hiện mọi nỗ lực để giữ tấm bản đồ theo dõi tình hình được sát với thực tế và cung ứng những gì họ có thể lấy từ nguồn tiếp liệu hạn chế, thì điều hiển nhiên là không thể nào chặn cỗ xe khổng lồ của Bắc quân được nữa. Turley thấy là hai chiếc cầu rất trọng yếu và trong hai cái thì cầu Đông Hà rõ ràng là cái quan trọng hơn.

Trong lúc Joel Eisenstein vẫn chưa trở về từ chuyến cứu viện thì tình hình trong hầm trú ẩn đã chuyển biến một cách khác thường đối với Trung tá Turley. Cùng lúc đó thì tất cả các vị trí căn cứ hỏa lực của VNCH đối diện với địch quân đều phải chịu các cuộc tấn công liên tục. TTHQCT và các khu vực phụ thuộc căn cứ Ái Tử cũng bị pháo kích đều đặn, tuy ở một nhịp độ ít hơn, là họ đã phải hứng chịu vào khoảng từ 700 đến 1.000 quả đạn trong vòng 24 tiếng đồng hồ đầu của cuộc tổng công kích. Cho tới nay, bề dày mười bộ của các lớp bao cát và gỗ trên đầu có lẽ không còn vững chãi như 48 tiếng đồng hồ trước đó nữa nhưng nó vẫn còn sức bảo vệ cho mọi người trong hầm. Chiều tối hôm đó, khi Turley chui lên khỏi hầm lần đầu tiên để đi làm vệ sinh, ông bàng hoàng trước mức độ tàn phá và hủy diệt các nơi. Kinh nghiệm từ hồi chiến tranh Triều Tiên hay trong chu kỳ nhiệm vụ Việt Nam trước kia cũng không thể nào sánh nổi với quang cảnh tựa như mặt trăng chung quanh ông.

Chắc hẳn lúc họ đến phải là trước buổi trưa. Bất chợt xuất hiện chẳng biết tự nơi nào. Giữa tiếng chuyện trò ồn ào chói tai tại TTHQCT mà giờ đây đã tạm ổn định lại, có ngăn nắp và sinh hoạt bình thường hơn mặc dù tình thế vẫn còn đang căng thẳng, sáu ông Đại tá quân đội Hoa Kỳ dường như từ trời rơi xuống mà không báo trước cho Turley hay người nào khác đang có mặt được biết.

Thoạt tiên Turley tưởng mình đang nằm mơ hay có ảo giác và sáu người này chỉ là hiện hình ra mà thôi. Họ trông giống y như nhau. Sáu ông Đại tá từ Sài Gòn lên. Không phải là Trung tá đâu nhé, Đại tá lận; Đại tá thực thụ với những con ó lớn trên cổ áo. Họ cắp theo những bảng ghi chép có vẻ như trịnh trọng lắm, mặc những bộ quân phục sạch một cách ghê rợn, đầu đội nón sắt có đeo giây cột cằm khít khao và giày bóng lưỡng. Turley biết là chẳng có gì tốt đẹp sắp xảy ra qua cuộc gặp gỡ này trừ phi ông tỉnh giấc khỏi cơn ác mộng này. Ông không thể nào chịu nổi nữa. Tất cả bọn họ trông rất giống nhau, dường như thể họ được chế tạo ra trong cùng một hãng chuyên sản xuất các đại tá nào đó tại Hồng Kông. Họ cùng chuyển động với nhau như một thân thể vụng về, hay như các chú lính mới ngoài bãi tập vẫn chưa bước đi thật đều.

Người đầu tiên lên tiếng với Gerry hiển nhiên là tay chỉ huy, với tất cả vẻ nghiêm trọng và hết sức trang nghiêm, ông ta nói “Chúng tôi tới đây để biết nhu cầu xây dựng của các anh gồm những gì...” “Đại tá có thể lập lại câu hỏi được không?”

Gerry hoàn toàn bất ngờ. Ông tự nghĩ “Điều này không thể có được. Mấy gã này có bị khùng chăng? Hay chính mình bị điên? Những tay này, nếu thực sự như thế, có đứng đắn hay không đây? Họ không có một chút ý niệm gì về những chuyện đang xảy ra hả?”

Viên đại tá vẫn thao thao bất tuyệt, không bị ảnh hưởng chút nào về đạn pháo kích may rủi nhưng vẫn liên tục dập xuống bên ngoài, “Bây giờ, Đại tá gì-gì-đó muốn biết ông cần loại gỗ ván ép gì, và Đại tá đó muốn biết …” Turley hoàn toàn thất vọng. Trong một lúc ông nghĩ rằng đây có thể là trò đùa tàn nhẫn và Allen Funt sẽ xuất hiện ra nói mọi người hãy cười vui lên vì đó là chương trình "ống kính quay trộm."

Trong lúc ấy, cuộc chiến và các nhu cầu của nó vẫn tiếp diễn. Ban chỉ huy trong TTHQCT vẫn bận rộn và thực hiện những gì họ thấy cần làm. Sáu viên Đại tá Saigon sắp hàng dài làm choán chỗ cho những người cần xê dịch trong phạm vi hầm trú ẩn.

Gerry đề nghị họ tránh sang một bên. Ông tập họp họ lại một chỗ trống thành hình bán nguyệt và nói: "Thưa quý vị, tôi chỉ là một Trung tá TQLC. Đây là một cuộc hành quân của quân đội. 48 tiếng trước đây tôi không hề nghe nói tới cái Toán 155 này. Quý vị đều thâm niên hơn tôi thành thử tôi muốn biết ai trong số quý vị sẽ thay thế tôi? Người nào trong số quý vị sẽ gánh chuyện này?..."

Tất cả mọi người đứng đó đều cúi xuống các bảng ghi chép trên tay. Đến nước này thì Gerry giận lắm rồi, do đó ông bắt đầu với người mà ông nghĩ là trưởng nhóm, sau đó hỏi từng người một với câu hỏi tương tự. Người đầu tiên trả lời "Ơ, tôi chỉ là sĩ quan tiếp liệu..." Những người khác trả lời giống một kiểu: "Tôi là kỹ sư," "Tôi đến đây để kiểm tra hệ thống điện..." và cứ thế cho đến người cuối cùng.

Gerry gần muốn nổi điên lên vì giận. Ông bắt đầu lặp lại: "Bốn mươi tám tiếng đồng hồ trước đây tôi chỉ là một thằng du khách khốn nạn lang thang đến đây. Tôi là lính TQLC. Một trong mấy ông tướng của quý vị đã bảo với tôi là ông ta sẽ gởi một vị Đại tá lên đây thay tôi. Một trong quý vị phải thay tôi thôi."

Sau đó, lấy lại một chút điềm tĩnh, Gerry chỉ tay ra chung quanh TTHQCT và đặc biệt vào hệ thống bản đồ rồi nói tiếp: "Quý vị nhìn vào bản đồ xem. Chúng ta mất gần hết rồi. Đang bị đánh tơi bời. Chúng ta đang tử thủ cầu Đông Hà..." Ông tiếp tục lâu hơn một chút, báo cho sáu ông đại tá phải ra tay. Họ lầm bầm gì đó với Gerry và mỗi người nói cái gì đó đại khái như "Cám ơn rất nhiều" mà đầu vẫn cúi xuống bảng ghi chép. Sau đó lợi dụng lúc Gerry đang bận phải làm một công việc nào đó, họ lẻn dần ra khỏi hầm trú ẩn một cách bí mật giống y như lúc họ xuất hiện. Ngoại trừ những người khác vẫn còn đang bị mắc kẹt lại trong hầm trú ẩn cùng với Turley có thấy sáu ông đại tá Sài Gòn, không có hồ sơ nào ghi chép sự hiện diện của họ cả. Chính Gerry cũng không hề nghĩ tới chuyện hỏi tên tuổi hay xem giấy tờ của họ nữa. Giống như họ chưa bao giờ hiện diện cả. Tuy nhiên cuộc chiến vẫn tiếp diễn và Gerry không nghe ai nhắc đến họ một lần nào nữa.

Sau khi được phép của Trung tá Gerry Turley cho xuất phát, Joel Eisenstein và nhóm phi hành đoàn dũng cảm lên đường. Chuyến bay đến Alpha 2 chắc chắn không tránh khỏi sẽ bị bọn Bắc Việt theo dõi vì chúng biết có người Mỹ bị kẹt tại đó. Quân Bắc Việt có lẽ cũng hy vọng đánh vào tâm lý chung của người Mỹ, do bản tính tự nhiên của họ, là ít nhất cũng phải cố gắng thử một lần để cứu người của họ khỏi bị cầm tù.

Khi ba chiếc trực thăng bay đến gần –chiếc Huey bay thấp ngang tầm ngọn cây trong khi hai chiếc Cobra thì bay cao hơn một chút để bắn yểm trợ –và đúng lúc chiếc Huey sửa soạn đáp xuống nơi Eisenstein đã hướng dẫn, pháo binh Bắc Việt khai hỏa một loạt dữ dội vào phía trước cứ điểm Alpha 2. Chiếc Huey tiếp tục nhào xuống như không có chuyện gì xảy ra. Theo ám hiệu của Eisenstein, hải pháo bắt đầu dập đạn chung quanh các vùng đã xác định tọa độ từ trước và những chiếc Cobra thì tấn công vào những mục tiêu lộ liễu nhất.

Dưới hỏa lực địch phần nào đã ngớt, chiếc Huey đáp xuống khoảng 30 đến 35 thước gần cái hầm mà Eisenstein nghĩ rằng Bruggeman và đám lính TQLC của anh đang núp trong đó. Trước khi càng trực thăng chạm mặt đất thì Eisenstein đã nhảy xuống chạy vội về phía các đồng đội với tay xạ thủ đại liên nối gót sát phía sau. Đến gần căn hầm trú ẩn, họ thấy một người bị thương, hóa ra chính là Dave Bruggeman.  Hai người định khiêng anh ra trực thăng để di tản. Eisenstein nhận thấy bạn anh đã bị thương nặng ở đầu. Thân thể Bruggeman mềm nhũn và nặng chịch trên tay họ. Cùng lúc, Eisenstein bắt liên lạc được với Trung sĩ Newton đang điều động mọi người khác bên cạnh hầm. Mọi người chạy tới được chiếc trực thăng đang chờ trong đám lửa đạn chung quanh.

Nóng lòng bay ra khỏi khu vực và phấn khởi vì đã tập hợp đủ các lính TQLC của mình, Eisenstein cho phép một số thương binh VNCH được lên trực thăng. Trong lúc đang đếm lại người của mình, Eisenstein chợt nhận ra chỉ có bốn người. "Hạ sĩ Worth đâu?" anh hét toáng lên với Newton và bắt đầu chạy vội đi tìm Worth trong các hầm trú ẩn gần đó. Trong một khoảnh khắc tưởng chừng như thiên thu, anh chạy quanh, la hét để Hạ sĩ Worth trả lời. Không tìm thấy được anh trong các hầm trú ẩn và chắc chắn rằng các TQLC khác cũng không biết anh ta đang ở đâu, Eisenstein buộc lòng phải quyết định một điều đau lòng nhất mà anh chưa từng làm bao giờ, mặc dù đó là một quyết định đúng. Trong tiếng đạn pháo binh nổ chung quanh và chiếc trực thăng vẫn còn đang nổ máy chực bay đi khỏi cái nghĩa địa chắc chắn này nếu họ còn ở lâu hơn nữa, anh chạy về chiếc máy bay. Rồi sau khi phải đối đầu với một anh lính VNCH chỉ muốn hạ cả bọn bằng súng phóng lựu vì không được theo lên máy bay, cả nhóm bay nhanh ra khỏi vùng.

Nỗi kinh hoàng đến với Joel Eisenstein không thể nào lớn hơn. Hạ sĩ Worth đâu rồi? Câu hỏi này sẽ còn tiếp tục dằn vặt anh. Cùng trong lúc anh vật lộn với nỗi đau và mặc cảm tội lỗi đó, thì một tay anh đỡ tấm thân mềm nhũn nhưng còn thoi thóp của Dave Bruggeman, còn tay kia anh cố hết sức bám lấy sợi dây đai trong chiếc Huey đang điên cuồng nhảy như con choi choi.

Chỉ sau khi họ đáp xuống đất và Dave Bruggeman được một nhân viên y tế tuyên bố là đã chết rồi thì Eisenstein mới hiểu những tình tiết đã cướp đi mạng sống của bạn anh. Ngày hôm trước có một lính TQLC thuộc hạ bị một binh sĩ VNCH ăn cắp mất cái nón sắt. Như mọi vị chỉ huy TQLC được rèn luyện trong quân trường ra, Trung úy Dave Bruggeman ép anh TQLC trẻ phải nhận cái nón sắt của mình. Nhưng trong một đợt pháo kích của quân Bắc Việt, Bruggeman đã bị trúng miểng vào đầu. Nếu anh còn đội chiếc nón sắt thì có lẽ vết thương không đến nỗi trí mạng. Thật ra thì lúc đó cũng chẳng ai biết chắc chắn điều gì sẽ xảy ra. Chỉ có điều hiển nhiên là lòng vị tha và tinh thần chỉ huy của Trung úy Bruggeman đã phải đánh đổi bằng mạng sống của anh.

Khi trở về khu vực hầm trú ẩn, Eisenstein hoàn toàn kiệt lực, về thể xác lẫn tình cảm. Đã làm tất cả những gì anh có thể làm được, bằng những cách hơn hẳn mọi người nghĩ ra chỉ để cứu bạn đồng đội ra khỏi vòng, anh chỉ có được sự an ủi nhỏ là cả nhóm đã làm xong chuyện ấy với giá của sinh mạng Dave Bruggeman bạn anh, và hạ sĩ Worth nay được coi là mất tích trong khi thi hành nhiệm vụ. Lúc gọi về ANGLICO qua hệ thống tần số điện đàm cho đơn vị trưởng ở Đà Nẵng, Joel Eisenstein cố gắng giữ một thái độ chững chạc với ông xếp đã từng biết về anh quá rõ. Anh tuyên bố với một sự suy tư sâu sắc vượt xa lứa tuổi 26 của anh: "Đây không phải là chốn dung thân cho một cậu bé Do Thái hiền lành, dứt..."

Chiều thứ Bẩy ngày 1 tháng Tư 1972

Toán 155 hầm trú ẩn Trung Tâm Hành Quân Chiến Thuật

Ái Tử.

May hay không cũng vậy. Với Trung úy Eisenstein, may hay không may cũng vậy mà thôi. Sau khi anh đã báo cáo xong vụ những người được cứu thoát ra khỏi căn cứ Alpha 2, anh trở lại làm việc trong TTHQCT. Các yêu cầu về hải pháo càng lúc càng nhiều và viên Trung úy trẻ của ANGLICO là người có khả năng nhất để đảm nhận công tác nghiêm trọng này. Anh không còn thời giờ để cảm nhận sự đau lòng hay suy nghĩ về sự mất mát lâu hơn nữa. Ít ra không phải là lúc này. Bọn Bắc Việt đang có kế hoạch khác rồi.

Điều làm buồn lòng Trung tá Turley nhiều nhất là có lính TQLC Hoa Kỳ bị thiệt hại tại căn cứ Alpha 2 nhưng ông cũng thấy nhẹ nhõm là sứ mạng của Eisenstein đã thành công trong một khía cạnh nào đó, tất cả các trực thăng đã trở về an toàn và những người sống sót hiện đã có mặt trong phòng tuyến bạn, ít nhất là cho đến lúc nào Ái Tử còn đứng vững được. Eisenstein đã làm cho Turley rất hài lòng qua lòng dũng cảm chân chính và khả năng chỉ huy giỏi, đồng thời với sự quyết tâm quên mình để cứu các TQLC thuộc hạ.

Trong lúc công tác tiếp viện đang xảy ra tại Alpha 2 và Eisenstein đang cố gắng cứu cái thế giới nhỏ bé của anh thì phần còn lại của ‘vũ trụ’ Vùng I Chiến Thuật phía Bắc có vẻ thảm hại thêm. Đúng lúc Joel Eisenstein và các phi hành đoàn trực thăng liều mạng bốc các TQLC ra khỏi vị trí không còn giữ nổi nữa thì cả căn cứ hỏa lực Alpha 2 bị bắn phá tan tành. Cả ba căn cứ hỏa lực lớn khác phía Nam vùng phi-quân-sự, Alpha 1, Alpha 3 và Alpha 4 đều bị tấn công bởi các lực lượng bộ binh và pháo binh địch đông gấp bội.

Vào khoảng 10:45 giờ thì căn cứ Alpha 4, được các cựu chiến binh Hoa Kỳ của Vùng I Chiến Thuật biết đến dưới cái tên Cồn Thiên đã được Tướng Giai ra lệnh cho di tản. Mặc dù ý định của Tướng Giai là giải tỏa và di chuyển lực lượng xuống phía Nam của sông Cam Lộ - Cửa Việt nhưng dưới áp lực quá nặng nề và sức mạnh của tất cả các sư đoàn Bắc Việt có sự yểm trợ của pháo binh giờ đây đã tung ra toàn bộ, cuộc triệt thoái ra khỏi căn cứ Alpha 4 mà Turley có thể thấy được từ TTHQCT, đã trở thành quân cờ domino đầu tiên khơi mào cho các nơi khác sụp đổ theo.

Vào khoảng giữa trưa ngày 1 tháng Tư thì sự rút lui khỏi căn cứ Alpha 1, 2, 3 và 4 đã trở thành một cuộc tháo chạy hỗn loạn. Tại căn cứ Alpha 2, người ta thấy một tiểu đoàn pháo binh quân lực VNCH đã bỏ lại sáu khẩu đại bác Howitzers 105 ly mà không chịu phá hủy chúng. Về phía Tây, mọi chuyện cũng chẳng khá gì hơn, với sự thất thủ của các căn cứ hỏa lực Fuller và Khe Gió, sau khi đã mất đi hai căn cứ hỏa lực Núi Ba Hồ và Sarge.

Đến xế chiều ngày 1 tháng Tư thì Sư đoàn 3 Bộ Binh VNCH đã bỏ mất tất cả bẩy căn cứ hỏa lực chính nằm tại phía Bắc sông Cam Lộ - Cửa Việt. Trung tá Turley cắt một người trong hầm trú ẩn để soát lại mọi thứ lần cuối cùng mỗi khi một căn cứ hỏa lực bị thất thủ. Trận đánh, được Bắc Việt và thế giới Cộng sản biết đến qua tên Chiến dịch Nguyễn Huệ, nay đã bước qua ngày thứ ba. Trong thời gian này, Trung tá Turley đã nhảy từ chức vụ chính thức là Phụ tá Cố vấn Trưởng TQLC trong một chuyến đi thăm thuộc hạ tại phía Bắc để trở thành sĩ quan hành quân bất đắc dĩ không một chức năng chính thức nào cho Toán 155. Chỉ trong vòng không đầy 48 tiếng đồng hồ, từ một người không một chút trách nhiệm gì về hành quân nay, bây giờ ông đã thành người điều động hỏa lực yểm trợ và hành quân cho cả Sư đoàn 3 Bộ Binh VNCH và hai Lữ đoàn TQLC Việt Nam trực thuộc. Ông đang đánh lại cái lực lượng mà viên sĩ quan tình báo cho biết là gồm ba sư đoàn bộ binh với đầy đủ quân số của Bắc Việt cộng thêm vài trung đoàn phụ thuộc và có lẽ khoảng 1.000 khẩu trọng pháo. Đó là chưa kể có thể có chiến xa địch, thật nhiều chiến xa địch quân là đàng khác. Giữa việc cố tình báo cáo chậm trễ và sự hoài nghi vào tính chất nghiêm trọng của tình hình phía Bắc Vùng I Chiến Thuật của các sĩ quan cao cấp của cả quân đội Hoa Kỳ và VNCH, và sự hỗn loạn thật sự hiện đang bao phủ mù mịt một thực tế, rồi với một hệ thống điện thoại vốn sẵn yếu kém và những thế lực tại Sài Gòn, chẳng ai biết Gerry Turley là ai và hắn đang làm cái trò gì mà có vẻ như đang nắm hết mọi thứ, ra hết lệnh này đến lệnh kia vượt quá quyền hạn của một Trung tá – một Trung tá TQLC lạm quyền không hơn không kém – có thể làm được.

Trong suốt giai đoạn đó và hiện đã sang qua ngày thứ ba của Chiến dịch Nguyễn Huệ, Gerry Turley không hề chợp mắt được một chốc, chưa ăn được một miếng nhỏ và chỉ được đi tiểu vài lần mà thôi. Sự căng thẳng và mệt mỏi đã quá sức người. Mặc dù trong hầm trú ẩn đã có một số sĩ quan và binh sĩ giỏi giúp sức, công việc quá nhiều đến nỗi gần như lúc nào cũng cần đến Gerry. Trong hai ngày mở màn vừa qua, Turley chỉ có thể rời được hầm trong chốc lát để giải tỏa "bầu tâm sự" ngay phía ngoài cách cửa hầm chỉ một vài thước vì đạn pháo kích liên tục, rồi lại trở về công việc trong hầm ngay lập tức. Sự căng thẳng và ức chế đến ngày thứ ba cuối cùng đã vật ngã ông. Sau chuyến viếng thăm âm thầm của sáu viên đại tá, sau chuyến trở về của Eisenstein, sau khi đã đối phó với hàng trăm tình huống sống chết cho các TQLC và binh sĩ tại các căn cứ hỏa lực khác nhau, cuối cùng đã khiến Gerry bị tháo dạ.

Những lúc cần ra ngoài, Gerry trao quyền lại cho J.D. Murray, cười ruồi với mọi người trong hầm đang nhìn theo ông, giơ ngón tay cái lên ra dấu hiệu trấn an họ và chui ra cái cửa hầm duy nhất. Trong vài lần trước đây, khi ra bên ngoài đi tiểu, ông không hề để ý thật sự chung quanh ra sao và cũng không thấy mức độ tàn phá của căn cứ Ái Tử như thế nào. Lần này thì khác một chút. Mặt trời còn trên cao chưa lặn hẳn và còn đủ ánh sáng để thấy những gì còn lại, hay những gì không còn nữa. Ông kinh hoàng với quang cảnh chung quanh và sự hủy diệt trong cái ý nghĩa tuyệt đối của nó.

Mặc dù Gerry Turley đơn thân độc mã theo nghĩa bóng từ lúc ông bị đẩy vào vị thế chỉ huy nhưng trên thực tế thì ông bị bao quanh bởi cả một nhóm người hỗn độn mà tự dưng ông phải gánh tạm thời và một cách không chính thức vào người. Bây giờ đi ra ngoài tìm một chỗ giải quyết cái nhu cầu tự nhiên thì ông mới cảm thấy thực sự cô đơn, theo cái nghĩa đen của nó.

Sự tàn phá toàn diện khu vực chung quanh là một điều mà ông hoàn toàn bị bất ngờ. Không còn một mảnh đất nhỏ nào trong tầm nhìn của ông tránh được sự hủy diệt do đạn pháo kích liên tục của quân Bắc Việt. Mặt đất không còn giống những gì mà ông thấy như trước nữa. Ít nhất là đối với Turley, quang cảnh trông như không phải trên trái đất này nữa.

Trong lúc Gerry lặng người nhìn quanh sự việc thì nhu cầu giải quyết lại nổi lên. Cái khoảng không gian nhỏ mà ông mong tìm ra đã bị giới hạn bởi cái nhu cầu thể xác đang thôi thúc. Ngay bên ngoài hầm trú ẩn, ông tìm ra một chỗ khá "ấm cúng" bên cạnh một chiếc xe jeep bị cháy rụi. Gerry Turley mệt lắm rồi, lại đói nữa, để giờ đây, cuối cùng ông cũng có được một khoảnh khắc riêng để tự cảm thấy thương bản thân mình. Ngồi xổm bên cạnh cái xe jeep để giải quyết nhu cầu, lúc rời hầm trú ẩn lại quên mặc áo giáp thành thử Gerry tự nhiên lẩm bẩm lời cầu nguyện cải biên... Ông bắt đầu cầu nguyện, "Lạy Chúa... Nếu Ngài sắp cất con đi thì xin Ngài hãy đón con đi ngay bây giờ. Tránh cho con bị đau đớn. Cho con đi thật nhanh..." Gerry nghĩ là cách đơn giản và ít đau đớn nhất là ở gần hay ngay tại điểm rơi của một trong những trái đạn pháo binh hoặc hỏa tiễn do Liên Xô sản xuất mà trong ba ngày vừa qua vẫn nã vào mọi nơi chung quanh khu vực này. Một thoáng giây phút trôi qua. Chẳng thấy động tĩnh gì. Khi ông vừa làm xong chuyện và kéo quần lên thì ông khẳng định là có lẽ Chúa và ông không cùng tần số với nhau và lời cầu nguyện của ông chưa được đoái hoài. Ít nhất là trong lúc này.

Đang ngó quanh quất, thì một cái gì đó đập vào mắt ông. Lúc đang cài nút quần ông ngước nhìn lên và thấy một tấm bảng quen thuộc làm ông tỉnh cả người. Trong suốt cuộc đời binh nghiệp ông đã từng thấy những tấm bảng tương tự trong tất cả các căn cứ quân sự mà ông đã đi qua. Cái tấm bảng nhỏ màu đỏ có hình một, hai, ba, hay bốn ngôi sao đánh dấu sự hiện diện của một cấp tướng lãnh. Binh lính TQLC khắp mọi nơi đều được dạy dỗ là phải coi chừng những lúc ở gần các tấm bảng như vậy, thậm chí còn phải quỳ gối xuống nữa để chứng tỏ lòng kính trọng và phải tránh ra khỏi cái vùng đất thánh đó.

Tấm bảng đặc biệt đó có một ngôi sao và bên dưới là tên của Chuẩn Tướng Vũ Văn Giai, Tư Lệnh Sư Đoàn 3 Bộ Binh VNCH.  Sát ngay tấm bảng hiệu hơi nghiêng là một mảnh đất nhỏ còn sót lại – đúng thực là cỏ xanh – mà bây giờ chỉ có một trái đạn thật trúng đích mới có thể lấy đi được. Khu vực này không đầy 72 tiếng đồng hồ trước đó là mảnh sân cỏ rộng rãi và được chăm sóc cẩn thận trước căn hầm đại bản doanh của Tướng Giai, cái niềm vui và  hãnh diện của ông ta, cái nơi mà TQLC và chó mèo phải tránh xa, giờ đây đã được Gerry Turley "đánh dấu" lên. Quả thật Trung tá TQLC Hoa Kỳ Gerry Turley đã thực hiện một hành vi phạm thượng nghiêm trọng...

Tuy có vẻ lạ lùng và điên cuồng nhưng nhất nhất mọi chuyện nhỏ nhặt từ lúc Gerry đặt chân vào căn hầm trú ẩn của Toán 155 tại căn cứ Ái Tử sau khi trận pháo kích bắt đầu vào bữa ăn trưa ngày 30 tháng Ba cho đến khi ông bước ra ngoài để làm chuyện vệ sinh đều chẳng có một chút gì đáng gọi là khôi hài cả. Đối với Turley, mặc dù đã quá mệt mỏi và căng thẳng,  thì đây là một cơ hội để ông có thể có thể cười lên sảng khoái một chút. Ý nghĩ đã ‘ị’ – cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng – được vào giữa cái sân cỏ của ông tướng khiến ông bật cười khoái trá. Cười lớn là đàng khác. Giờ đây ông nôn nóng trở về hầm để kể cho mọi người nghe, thú tội hay khoe khoang với mọi người thì đúng hơn về những gì ông đã làm. Ít nhất là đám TQLC sẽ hiểu được sự bông đùa của ông. Nếu không thì tụi nó cũng phải cười vì ông là xếp lớn mà.

Khi Gerry bước trở vào TTHQCT và nhận lại quyền chỉ huy từ J.D. Murray, ông vẫn tủm tỉm cười. Mỉm cười rồi lại phá ra cười. Trung tá Gerry Turley, sĩ quan hành quân tạm thời chỉ huy Toán 155 gọi các thuộc hạ lại quanh mình. Mọi người đều hơi lo lắng tụ tập lại. Mặc dù đã thân với nhau từ ba ngày vừa qua nhưng họ chưa hề thấy Turley như vậy bao giờ cả. "Quý vị, quý vị qua đây một chút được không? Tôi có chuyện muốn kể cho quý vị nghe..." Sau đó thì mọi người bừng hiểu ra chuyện gì. Tất cả mọi người đều hiểu câu pha trò. Tâm trạng mọi người trong căn hầm trú ẩn trong lúc đó bỗng dưng khá lên hẳn.

Tình hình chiến sự vẫn dày đặc nhưng có lẽ bớt hơn một chút khi Turley nhận nhiệm vụ trở lại. Số lượng các cú điện thoại ông nhận được do các nhân sự và sĩ quan kiểm soát gọi đến hay chuyển tin lại từ Đà Nẵng và Sài Gòn đang gia tăng, ít nhất nó đã báo hiệu rằng MACV đã biết được tình hình quả thật đã nghiêm trọng tại phía Bắc của Vùng I Chiến Thuật rồi.

Turley không có nhiệm vụ gì phải báo cáo lại cho cả thế giới biết là ông đã được tạm thời giao cho quyền điều động Toán 155. Cho dù có đủ thời gian để nghĩ về điều đó thì ông cũng tưởng là viên Đại tá làm việc cho Tướng Giai chắc đã báo cáo cho Sài Gòn biết rồi. Tuy nhiên cái giọng nói khó chịu một cách rõ rệt của các cuộc điện đàm khiến ông thấy hiển nhiên là chẳng có ai ở MACV, Đã Nẵng hay bất cứ nơi nào khác đã được thông báo về chuyện này cả. Bây giờ khi mà các vị ở phía Nam đã thấm thía rằng các vấn đề ở phía Bắc này quả thật nghiêm trọng rồi và các quân nhân trong hầm trú ẩn đã làm việc không ngủ dưới những điều kiện kém lý tưởng nhất thì tâm lý chung của mọi người là dễ nổi nóng lắm. Khi có cú điện thoại nào gọi đến xin nói chuyện với sĩ quan hành quân và được chuyển qua cho Gerry Turley, với họ chỉ là một nhân vật lạ hoắc và không trực thuộc quân đội thì câu trả lời thông thường sẽ là "Cho tôi nói chuyện với sĩ quan phụ trách cao cấp."

Cho tới nay Turley vẫn phải chống đỡ lại càng lúc càng nhiều những sự nhỏ nhen đố kỵ từ đám người tại Đà Nẵng và Sài Gòn. Ông rất ghét phải tốn thời giờ vào những chuyện lẽ ra phải để dành cho chuyện đánh nhau với quân Bắc Việt thay vì đối phó với đám người khó chịu tận ở phía Nam. Nó giống như ông phải đánh hai mặt trận một lúc vậy.

Bộ chỉ huy MACV tại Sài Gòn thì có vẻ hình như bị mích lòng thực sự khi phải nói chuyện với một tay TQLC. Cứ phải trả lời các yêu cầu giống y như nhau kéo dài cả tiếng đồng hồ, Turley bắt đầu mệt mỏi với những điều không dính dáng gì đến trận chiến, những sự cãi cọ lôi thôi làm mất lòng nhau quá. Khi ông trở về hầm và bắt đầu nhận những cú điện thoại như vậy thì không cần biết đầu giây bên kia là ai, ông cứ phá ra cười ầm ĩ cái đã. Dù đường dây điện thoại có tồi tệ khủng khiếp đến đâu đi chăng nữa, đám người ở Sài Gòn đều nhận ra cái ý khiếm nhã của ông. Dĩ nhiên là họ nổi nóng ngay. Hậu quả không hay cho họ chút nào. Turley không có thời giờ để mà giỡn chơi. Ông vẫn còn một trận chiến để mà chỉ huy, do đó ông trả lời ngay một cách lịch sự, hay không lịch sự cũng thế "Đ.m. mày..." rồi cúp máy. Vài người trong số họ bắt đầu nghĩ rằng Turley bị khủng hoảng rồi.

Tình trạng tâm lý được cải thiện đôi chút của Trung tá Turley không tác động mấy vào diễn tiến cuộc chiến. Trận tuyến phía Bắc kéo dài từ Đông qua Tây đang chuyển động xuống dần và các lực lượng VNCH tiếp tục tháo lui toàn bộ một cách nhục nhã, khi nhanh khi chậm. Các đơn vị thuộc các Trung đoàn 2 và 57 hầu hết là đứng lên bỏ cả đồ trang bị, kể cả các thiết bị truyền tin ngay trước mặt quân thù. Đến lúc này thì các nhân viên truyền tin trong Toán 155 nhận được cả những cú điện đàm của quân Bắc Việt trơ tráo và tự tin ở chiến thắng qua những đường dây điện thoại còn sót lại nối với các vị trí cũ của phe ta hoặc qua những máy truyền tin mà bọn chúng tịch thu được với đầy đủ các ám hiệu và tần số. Hậu quả của những cú điện đàm như vậy chỉ làm mọi người mất tinh thần thêm.

Bên sườn cánh Tây, dưới những áp lực nặng nề tương tự hay còn nặng hơn nữa, các Lữ đoàn TQLC cũng bị đánh bật xuống, tuy với tốc độ chậm hơn. Câu chuyện dường như giống như nhau ở khắp mọi nơi: kẻ thù tiếp tục tràn xuống và không điều gì có thể ngăn chận họ lại được. Cứ mỗi giây phút trôi qua là quân Bắc Việt càng vào gần Đông Hà, Ái Tử và các cứ điểm trọng yếu ở phía Nam nhiều hơn nữa.

Tình hình vô phương chống đỡ càng lúc càng tăng khắp phía Bắc Vùng I Chiến Thuật đã tạo ra nhiều khó khăn cho toán Việt-Mỹ đang cố gắng ít nhất là tạm ổn định được chiến trường.

Trong những vấn đề khó khăn hiển nhiên về chiến thuật và chiến lược còn nẩy ra thêm yếu tố chính trị được tạo ra bởi công cuộc Việt Nam hóa chiến tranh. Với nỗ lực đang được tiến hành đó, điều trọng yếu là sự dính líu của Hoa Kỳ, ngoại trừ hỏa lực không quân và yểm trợ, phải được giữ ở mức tối thiểu tại những điểm gần nơi đụng độ nhất.

Vào khoảng 7 giờ chiều ngày 1 tháng Tư, viên Đại tá Hoa Kỳ cố vấn cho Tướng Giai, chính cái ông mà trước đó đã giao cho Turley nhiệm vụ tạm thời là sĩ quan phụ trách hành quân của Toán 155, đã về lại hầm trú ẩn. Trong những ngày vừa qua cả hai người không hề nói chuyện với nhau quá 10 phút đồng hồ. Ông Đại tá gọi Turley qua một bên. Trong ba ngày trước đó viên Đại tá không hề có sự hướng dẫn nào về chiến thuật cho Gerry, cũng như chưa một lần nào khuyên bảo hay bãi bỏ những lệnh mà Turley đã đưa ra. Vậy mà bây giờ ông Đại tá có chỉ thị mới cho Trung tá Turley.

Với tình hình chiến sự thảm hại đang diễn ra khắp phía Bắc Vùng I Chiến Thuật, Tướng Giai đã ra lệnh cho những người Mỹ phải ra rút ra khỏi Ái Tử và tái phối trí lại hầu hết nhân viên tổng hành dinh của Sư đoàn 3 xuống vài dặm phía Nam thành phố Quảng Trị lúc đó vẫn còn nằm ngoài tầm pháo kích của quân Bắc Việt. Với tư cách sĩ quan Hoa Kỳ thâm niên nhất, Turley sẽ ở lại TTHQCT để điều hành công việc với một đội ngũ thu hẹp và tiếp tục hướng dẫn các hỏa lực yểm trợ cho đến khi nào tổng hành dinh mới được thiết lập xong.

Ngay lập tức hai người bất đồng ý kiến với nhau một cách quyết liệt. Mặc dù Turley không thấy có cách nào khác hơn nhưng ông rất ghét chuyện phải chia năm xẻ bảy các nguồn phương tiện. Cả hai người cùng lên tiếng một lúc, chẳng ai thèm nghe ai cũng như chẳng ai có thể nêu lên nổi một điểm then chốt nào để thắng cuộc tranh cãi. Hết sức bực tức, Gerry tiếp tục nêu ra rằng đây là một công việc của quân đội và ông chỉ là một thằng TQLC đến viếng thăm, do đó không có quyền hành hay việc gì phải chỉ huy ở đây cả. Ông Đại tá thì nói lại, đây là một trường hợp khẩn cấp về chiến thuật và lại hứa là sẽ tìm một người khác đúng chức năng hơn để thay thế Turley càng nhanh càng tốt. Turley không thể nào tin nổi ông ta nữa. Cũng giống như mọi cuộc tranh luận giữa hai người khác cấp bậc nhau, lệnh của ông Đại tá quân đội phải được thi hành. Tuy nhiên, cũng có một chút nhân nhượng nào đó.

Các tay TQLC Hoa Kỳ sẽ ở lại. Cả TQLC Việt Nam cũng vậy. Vì tất cả các cố vấn TQLC Hoa Kỳ ngoài chiến trường với các lữ đoàn và tiểu đoàn còn mắc kẹt trong những trận đánh cho đến cùng thì đây là một sự chọn lựa vinh dự bắt buộc. Ông Đại tá quân đội cũng cho phép Turley được giữ lại một ban tham mưu hành quân nhỏ và bộ phận truyền tin trọng yếu tại Ái Tử để giữ cho TTHQCT vẫn hoàn toàn có thể xoay sở hoạt động nhằm thực hiện các công tác yểm trợ hỏa lực càng lâu càng tốt.

Mặc dù bực tức và khó chịu nhưng Turley vẫn công nhận rằng chuyện đang tiến hành có lẽ là điều duy nhất họ có thể làm được. Nhưng vấn đề làm ông gần nổi điên một lần nữa là cách thức mà cuộc triệt thoái được điều động.

Sự di tản các nhân viên ra khỏi TTHQCT Ái Tử đã diễn ra vô trật tự, chắc chắn không có sự chỉ huy đúng đắn hay vinh dự nào cả. Các nhân viên VNCH trong hầm trú ẩn với Turley và nhóm người còn lại đứng lên khỏi các bàn làm việc, rời các máy truyền tin và tổng đài liên lạc và bước ra một cách thản nhiên. Đối với các nhân sự người Mỹ thì thái độ của họ thường cũng chẳng khá hơn chút nào.

Khi các trực thăng CH-47 của Quân đội Hoa Kỳ đáp xuống bãi đáp căn cứ Ái Tử để bốc người về Quảng Trị thì các sĩ quan cao cấp VNCH là những người đầu tiên leo lên trực thăng. Càng lúc càng có vẻ như mạnh ai nấy chạy.

Trong số khoảng chừng 80 người Mỹ thuộc thành phần của Toán 155 chỉ có chừng 30 người ở lại. Turley không biết có bao nhiêu người thuộc Sư đoàn 3 còn nằm lại. Ông có cảm giác những người Việt Nam còn ở lại toàn là lính TQLC.

Nếu cho rằng những người phải ở lại TTHQCT với Gerry Turley vì họ cảm thấy đó là nghĩa vụ phải thi hành thì không đúng. Họ ở lại phần lớn vì được lệnh phải trụ lại. Ai cũng sợ cả. Ngay cả Gerry Turley cũng vậy. Không ai biết kết cuộc trận chiến sẽ ra sao. Nhất định là cái ngày thứ Bẩy 1 tháng Tư đó là một ngày không khá chút nào đối với miền Nam Việt Nam và đồng minh của họ.

Mặc dù vậy, Turley vẫn cảm thấy tương đối thoải mái với hầu hết những người còn lại. Ông đã có tay phụ tá cứng cỏi J.D. Murray để mà nhờ việc. Viên sĩ quan tình báo TQLC của ông, Đại úy Tom O'Toole cũng là một người am hiểu tình thế và nắm nhiều tin tức sẽ giúp ông những lời khuyên chính xác. Thiếu tá Dave Brookbank thuộc Không Lực Hoa Kỳ, sĩ quan liên lạc và là người điều động các cuộc không kích đã chứng tỏ cho Turley thấy anh ta là một người ông cần có bên cạnh trong những tình huống gay cấn. Thiếu tá Brookbank sẽ còn cần thiết nhiều hơn nữa vì thời tiết đã khá dần lên và hỏa lực không quân sắp có dịp được bung ra tối đa.

Và cuối cùng là Thiếu tá Wilson, sĩ quan quân đội phụ trách về liên lạc, một quân nhân không hề biết mệt mỏi là gì, một người cứng cỏi mà sự quyết tâm và tính chi ly đã khiến cho công việc thông tin rất trơn tru. Joel Eisenstein thì tiếp tục làm nhiệm vụ điều hợp các yêu cầu về hải pháo. Người sĩ quan cao cấp VNCH hiện diện là Đại tá Ngô Văn Định, Lữ đoàn trưởng Lữ đoàn 258 TQLC Việt Nam. Turley từng biết qua danh tiếng của Đại tá Định là một chiến binh thứ thiệt. Phụ trách an ninh cho khu vực là Tiểu đoàn 6 TQLC Việt Nam.

Kể ra thì nhóm ở lại cùng với Turley đều rất giỏi nhưng họ vẫn gặp nhiều khó khăn. Trong số đó có một viên sĩ quan Hoa Kỳ đã hai lần định bỏ trốn ra khỏi hầm trú ẩn mặc dù đã được lệnh phải ở lại. Lần thứ hai khá trơ trẽn đến nỗi Turley, cùng với Đại úy O'Toole làm nhân chứng, đã phải kêu viên sĩ quan Hoa Kỳ ra nói chuyện. Với những lời lẽ để tay sĩ quan hiểu rõ, Turley bảo hắn là khi đến lúc phải ra đi thì cả hai người sẽ là những người cuối cùng rời khỏi căn hầm. Và, có một điều nữa là nếu hắn có ý định bỏ đi một lần nữa thì Turley sẽ "bắn bể tung gáo hắn ra."

Với sự thay đổi nhân sự, hoạt động của TTHQCT đã trở lại nhịp bình thường đối với mọi người. Những đơn vị còn lại của hai Trung đoàn 2 và 57 ở phía Bắc sông Cam Lộ và Cửa Việt tiếp tục cuộc tháo chạy toàn diện. Trung đoàn 56 ở phía Tây tại căn cứ Camp Caroll vẫn còn nguyên vẹn nhưng bị cô lập và quân địch vây hãm càng lúc càng nặng nề hơn. Các đơn vị TQLC Việt Nam tại Mai Lộc cũng bị áp lực địch gia tăng khá nghiêm trọng. Nhóm của Turley theo dõi tình hình đang xấu dần và cố gắng yểm trợ bằng tất cả số lượng hỏa lực nghèo nàn còn có trong tay. Họ đã làm tất cả những gì có thể làm được. Và cuộc chiến vẫn tiếp diễn.

Gerry Turley giờ đây thực hiện những lần "đi đồng" thường xuyên hơn tại cái chỗ đặc biệt nơi sân cỏ cũ của Tướng Giai. Có lẽ trong lần thứ ba hay thứ tư sau lần đầu tiên, ông không còn nhớ nữa, nhưng sự khôi hài đã biến hẳn rồi. Trong lần đi đồng đó ông tình cờ nhìn xuống phía dưới con đường, hay vết tích của con đường dẫn ra Quốc lộ 1 chạy dài từ Bắc xuống Nam chỉ cách hầm TTHQCT khoảng non hai trăm thước. Ngay trước mặt ông là một cảnh tượng mà ông không bao giờ tưởng tượng hay mô tả nổi. Nó chẳng khác gì sự dàn dựng cho một cuốn phim vĩ đại của Cecil B. DeMille, chỉ khác là đây không phải là Hollywood và không có những nhân vật như Moses hay Charlton Heston đang chẻ đôi Biển Đỏ ra và dẫn dắt dân Do Thái đến vùng Đất Hứa. Tệ hại hơn cả là sự đau thương mà ông đang chứng kiến ở hàng ghế đầu đang thật sự diễn ra.

Ngay trước mặt ông và dưới sự chứng kiến của tất cả các nhân viên quân sự có mặt là một đám đông rồng rắn khổng lồ không dứt những nạn nhân chiến cuộc vô phúc, tuyệt vọng gồm từng đoàn hàng ngàn người một nối tiếp nhau, có lẽ đến hàng chục ngàn người từ đâu đó ở phía Bắc đang đổ xô nhau mà đi, đi đến bất kỳ chỗ nào ở phía Nam nhằm thoát ra khỏi tầm tác xạ cố ý và dã man của pháo binh Bắc Việt. Gerry Turley chưa bao giờ trông thấy cảnh tượng nào như vậy. Điều này làm ông cảm thấy kinh tởm. Trong một lúc ông đứng chết trân trước cửa hầm, cố gắng tìm hiểu xem nông nỗi nào đã đưa đến tình thế này và cố gắng hình dung những chuyện đang xảy ra cho cái đoàn người dân lành Việt Nam hiện đang vô gia cư này.

Đoàn người đó phần lớn là dân thường với nhiều phụ nữ còn xuân đang bồng bế hoặc ráng sức lôi theo những đứa bé khóc lóc thảm thương, có những đứa trẻ dắt trâu, các bà má gò lưng cõng những đứa cháu bé hay có các vật dụng nghèo nàn địu sau lưng. Có đủ cả mọi hình thức gia đình khác nhau mà người ta có thể tưởng tượng ra được. Lẫn lộn trong đám dân, Gerry thấy có một số quân nhân trẻ còn mặc quân phục nhưng không ai mang vũ khí hay vật dụng nhà binh, hoặc cùng lắm là các bình đông quân đội. Mặc dù không thấy rõ lắm nhưng ông biết những người này đã lột lon và huy hiệu đơn vị ra khỏi các bộ quân phục rồi. Một số trong bọn họ, có lẽ là phần lớn, đã bỏ đơn vị để chạy về nhà đón gia đình trốn khỏi các cuộc pháo kích tràn lan của quân Bắc Việt trong khu vực dân cư. Có những người khác, đi một mình hay nhập bọn với các nhóm thanh niên khác, rõ ràng chỉ thuần túy là lính đào ngũ.

Trong khi ông đang đứng tại chỗ quan sát cái điều thực tế, nhưng lại có vẻ siêu thực đó thì ông chứng kiến một trái đạn mà ông biết rất rõ là đạn 130 ly của quân Bắc Việt rơi xuống nổ trúng vào chính giữa đám đông dân lành đó. Chuyện bọn địch cố tình ngắm bắn vào thường dân không còn gì hiển nhiên hơn nữa.

Giống như mặt hồ nước dãn ra ngay tức khắc khi bị một vật vì bất kể lớn bé ném vào, rồi sau đó đóng lại và xóa đi mọi dấu tích trước đây của nó, thì đám đông dân lành Việt Nam nhiều đau khổ này cũng đang y như vậy. Gerry thấy hậu quả của trái đạn pháo kích tạm thời làm dãn ra những người bị tác động rồi hàng ngũ đám đông lại được khép lại bởi những người còn sống hay chưa bị thương. Những người bị chết hay bị tan tành thành từng mảnh DNA chỉ được thương tiếc nếu người nhà còn sống, bằng không thì khoảng trống mới được tạo ra sẽ được đầy trở lại bởi những người vô danh vô tính khác. Cuộc hành trình xuống phía Nam vẫn tiếp diễn bằng bất cứ mọi giá và không hề gián đoạn chút nào, theo như Turley nhận xét.

Cuộc di tản khổng lồ của người dân Việt Nam dường như có cái nguồn năng lực riêng của chính nó, có cái nhịp thở và tiếng động không dứt quyện vào nhau và là những âm thanh của cuộc sống bất khuất vẫn còn đang tiếp diễn. Gerry có thể nghe được, mặc dù ở một khoảng cách khá xa đối với họ, những bà mẹ đang la mắng con cái, tiếng trẻ con la khóc lẫn với tiếng than van của những người có lẽ mới bị mất mát người thân, có cả tiếng cãi cọ lẫn nhau giữa những đám người đang bị căng thẳng khó ai tưởng tượng nổi. Tuy vậy, sự bi thảm, sự chuyển động và mọi chuyện vẫn tiếp tục như thể không có cách nào tránh né được nên chỉ đành phải cam chịu mà thôi.

Turley cảm thấy đỡ đau lòng hơn vì ông không quen một ai trong số họ và niềm cảm thông của ông có thể mang một chút ít tính cách khách quan. Tuy nhiên sự kiện họ hầu hết là phụ nữ và trẻ em đã làm ông xúc động vô cùng. Trong một thoáng chốc, ông nghĩ về Bunny và năm đứa con. Nếu không vì một sự tình cờ run rủi được sinh ra tại Mỹ thì có thể chính gia đình của ông đang ở trên đoạn đường đó và phải chịu đựng những cơn ác mộng cùng cực nhất của cuộc sống. Ông nhớ lại đã từng nghe quá nhiều người Mỹ nói câu - "Chỉ nhờ ơn lành của Chúa con mới..." Câu nói này đã quá cũ kỹ nhưng ông vẫn nghĩ đến ý tưởng đó trong lúc này.

Sự nhân cách hóa những sự kiện mất mát đó và việc liên tưởng đến gia đình đè nặng lên tâm trí khiến Turley chịu không nổi nữa. Ông ráng gạt đi những ý tưởng đó ra khỏi đầu. Điều duy nhất có thể làm được là giúp họ đánh bại những bọn phải chịu trách nhiệm về cuộc thảm sát đó. Và ông trở về lại hầm trú ẩn.

Cái hình ảnh lớn đối với Trung tá Gerry Turley và nhóm người của ông trong Toán 155 tại Ái Tử chỉ là một trong những màn hình nhỏ hơn cho người Mỹ tại MACV và Bộ Tổng Tham Mưu Quân Lực VNCH tại Sài Gòn. Họ đã có dự kiến trước cuộc tấn công ngày 30 tháng Ba là nếu xảy ra tại phía Bắc thì sẽ chỉ là đánh nhử mà thôi. Cho đến xế chiều ngày 1 tháng Tư họ vẫn chờ các điều chứng minh là họ đúng. Bộ Tổng Tham Mưu Quân Lực VNCH đã quá tin tưởng vào các nhận xét ban đầu của mình và gởi viện binh đến Trung Nguyên mong sẽ ngăn chận kẻ thù tại đó.

Sau khi thành phần thu hẹp tại TTHQCT Ái Tử đã làm việc với bộ chỉ huy Lữ đoàn 258 TQLC Việt Nam xong vào sẩm tối thứ Bẩy thì trật tự phần nào được tái lập trong hầm trú ẩn. Tình hình chiến sự trên toàn cõi phía Bắc Vùng I Chiến Thuật vẫn tiếp tục xấu đi. Ít nhất là những đơn vị còn trụ lại, đặc biệt là các đơn vị VNCH cuối cùng đã chịu quyết tâm sửa soạn và tiến hành một kế hoạch ngăn chận Cộng quân tại sông Cam Lộ và Cửa Việt mà không cho bọn chúng tiến vào sâu hơn nữa. Trong lúc những  sự thay đổi không đáng kể đang xảy ra về phía quân đội Đồng minh thì các sĩ quan cao cấp Hoa Kỳ tại Đà Nẵng và Sài Gòn bắt đầu có thái độ tích cực hơn tuy vẫn còn khá chậm chạp.

Vừa qua nửa đêm sang ngày Chúa Nhật Lễ Phục Sinh tại Việt Nam, Turley nói chuyện thẳng với với một viên Thiếu Tướng quân đội Hoa Kỳ tại Đà Nẵng. Ông này thông báo với Turley rằng "Mọi sự hạn chế của Không Quân Hoa Kỳ đã được bãi bỏ. Tiếp tục yêu cầu mục tiêu cho B-52." Trao đổi thêm một chốc thì Turley hiểu ra là các quyết định đánh mục tiêu cho các cuộc dội bom khổng lồ này, mệnh danh là ARCLIGHT, giờ đây hoàn toàn thuộc quyền quyết định của ông. Turley chưa hề đi học ở Trường Đại học Chiến tranh bao giờ nhưng ông hiểu cần phải làm những gì nhằm lên kế hoạch và phối hợp các phương tiện sử dụng hỏa lực. Ông hiểu là khi Không lực Hoa Kỳ, một tổ chức nổi tiếng cực kỳ quan liêu về hành chánh và các phương pháp chính thức trong việc chọn lựa và đánh bom các mục tiêu, đã gần như vứt đi hết mọi thủ tục và trao quyền hành lại cho một ông Trung tá TQLC Hoa Kỳ thấp kém, vô danh thì đó là một chuyện không đơn giản chút nào. Chưa đầy hai tiếng đồng hồ sau, một trong những TQLC Hoa Kỳ hiện đang làm sĩ quan quan sát trong hầm trú ẩn nhận được một cú điện thoại từ Sài Gòn do một vị tướng cao cấp trong Không lực Hoa Kỳ tại MACV gọi đến. Vị tướng lãnh này chỉ thị cho viên Thiếu tá TQLC rằng Turley đã được trao toàn quyền sử dụng tất cả các phương tiện không quân tại phía Bắc Vùng I Chiến Thuật.

Mừng Lễ Phục Sinh.