Tìm Kiếm Bài Đã Đăng
Diễn Đàn Cựu Sinh Viên Quân Y
© 2015
Insulin nghe gần như quá quen thuộc với mọi người nhưng lại hầu như rất ít ai để ý đến cơ chế tác dụng sau khi chích vào cơ thể người bịnh tiểu đường loại 2.
Bài viết chỉ đề cập đến insulin và tác dụng của nó trên mức đường huyết (glycemic level) ra sao.
Insulin làm hạ đường huyết cao (hyperglycemia) qua hành động giống như cái chìa khóa mở lối cho chất đường (sugar) từ huyết quản đi vào trong các tế bào của cơ thể; và nhờ vậy mức đường huyết được quay trở lại mực bình thường.
Gần như hầu hết các tế bào cơ thể đều cần tới insulin, nhưng các mục tiêu quan trọng của nó là ở tại tế bào gan, tế bào mỡ và tế bào bắp thịt. Đặc biệt với các tế bào óc thì insulin không cần thiết cho sự thu nạp hữu hiệu glucose vào trong chúng. Glucose thấm tỏa (permeable) vào tế bào óc và chúng có thể dùng glucose mà không cần qua sự can thiệp của insulin.
1/ Trong và sau bữa ăn:
Glucose từ thức ăn (nhứt là carbohydrates) hấp thụ vào máu khiến cho mức đường huyết lên cao (hyperglycemia). Insulin có nhiệm vụ làm thuận lợi sự di chuyển glucose đi vô trong các tế bào mỡ, bắp thịt, gan và các tế bào khác.
Insulin kích thích sự thu nạp glucose vô trong gan và nơi đây glucose được biến đổi thành glycogen là dạng để dự trữ. Khi không còn chỗ chứa glycogen nữa mà glucose vẫn còn dư thừa thì gan ngưng sản xuất chất này; và glucose sẽ được gan chuyển đổi thành fatty acids. Chất mỡ này sẽ được dự trữ dưới dạng triglycerides. Từ gan, triglycerides được tiết vô máu và chuyên chở đến các mô mỡ để được tích trữ tại đó.
Đối với bắp thịt, insulin làm cho sự chuyên chở glucose vào trong nhanh chóng; ngoài ra nó còn khiến cho sự tiêu thụ glucose dùng trong năng lượng (energy) của cơ bắp được xài ưu tiên hơn là xài mỡ. Glucose khi vào trong bắp thịt sẽ được để dành dưới dạng glycogen của bắp thịt.
Insulin gây thuận lợi cho sự chuyên chở glucose qua màng tế bào để đi vào trong tế bào mỡ. Một phần của glucose này được dùng để tổng hợp một lượng rất nhỏ fatty acids, nhưng quan trọng hơn cả là nó tạo ra một số lượng lớn chất alpha glycerol phosphate. Chính chất này cung cấp glycerol khi kết hợp với fatty acids sẽ cho ra triglycerides; và đây là chất mỡ được dự trữ trong mô mỡ.
2/ Lúc nhịn ăn hay trong giữa các bữa ăn:
Insulin chế ngự các men gan (hepatic enzymes) có trách nhiện trong sự kiểm soát các bước hạn chế quan yếu của cả hai tiến trình làm ra glucose mới (gluconeogenesis từ aminoacids và lactate) và tiến trình tách ly chất glycogen (glycogenolysis) để cho ra glucose. Vậy sự sản xuất glucose từ gan là thành tố quan yếu góp phần vào mức đường huyết của cơ thể lúc đói (fasting glycemic level), và insulin làm giảm mức đường huyết này xuống.
Võ Tấn Phát