Thủ tục định cư

Những người tỵ nạn trước khi nhập trại phải làm các thủ tục di trú qua sự giúp đỡ của Hội HTTQT, ngoài các thủ tục thông thường như khám sức khỏe người tỵ nạn còn phải thành thật khai báo với các viên chức sở tại về những liên hệ với thân nhân hay bà con đã được định cư ở một nước thứ ba.

Sau khi hoàn tất các thủ tục khai báo, những người tỵ nạn được xếp thành hai loại; những gia đình nào có bà con thân nhân định cư ở nước thứ ba sẽ được xếp theo tiêu chuẩn di dân đoàn tụ gia đình; còn những người không có thân nhân sẽ phải chờ đợi các phái đoàn ngoại quốc như Hoa Kỳ, Canada, Pháp, Tây Đức, Úc và Tân Tây Lan đến phỏng vấn và tuyển chọn người đi định cư. Thân phận của những người kém may mắn nầy giống như những gia súc bầy bán ở các phiên chợ và người tuyển chọn mua bán các gia súc nầy là các phái đoàn ngoại quốc đến phỏng vấn.

Mỗi quốc gia đều có những tiêu chuẩn riêng trong cuộc tuyển chọn người đến định cư nước của họ. Ví dụ như Úc, Tân Tây Lan và Canada thì thích những người còn trẻ, độc thân và khỏe mạnh sang để làm việc, nhất là phụ nữ. Mỹ thì đặt ưu tiên cho những người trước có phục vụ trong chính quyền VNCH. Sau khi được tuyển chọn xong, những người nầy sẽ chờ đợi để hoàn thành các thủ tục cần thiết khác về di trú và nhập cảnh như tìm người hay các cơ quan bảo trợ.

Thời gian trung bình của những người ở trại tỵ nạn là khoảng từ 3 đến 6 tháng. Nếu vì một trong những lý do nào đó, nhất là về sức khỏe thì người tỵ nạn sẽ phải ở lại trại lâu hơn để chữa trị cho bình phục. Trong thời gian ở trại tỵ nạn, để không bỏ phí thời gian, những người tỵ nạn tùy theo lứa tuổi và khả năng của mình mà được hướng dẫn học các lớp huấn nghệ như đánh máy chữ, hớt tóc, và quan trọng nhất là phải học ngoại ngữ để có thể thực dụng sau nầy khi đến định cư ở nước thứ ba.

Về phương diện tinh thần thì ở trại tỵ nạn cũng có chùa và nhà thờ; các giáo đường được xây dựng rất là khang trang do sự đóng góp công sức của những người tỵ nạn của ít lòng nhiều để tạ ơn trên đã giúp đỡ và phù hộ cho họ vượt qua bao nhiêu sóng gió và hiểm nguy để đến được nước tự do và an lành.

Thực phẩm phần lớn là đồ hộp cùng với gạo do Hội HTTQT cung cấp qua sự trung gian của Cao ủy người tỵ nạn, mỗi tuần một lần tính theo khẩu phần của từng gia đình. Trong trại thì có nước ngọt được lấy lên từ giếng để dùng cho sinh hoạt hằng ngày. Ngoài ra người tỵ nạn muốn ăn thêm thực phẩm tươi như rau cải thì tự canh tác lấy từ những mảnh đất hoang nằm phía sau barrack của trại với những hạt giống họ mang theo khi vượt biên, như rau muống, cải xanh, mướp, cùng với bầu bí các loại.

Về tin tức, để theo dõi tình hình quốc tế thì hầu hết các gia đình đều có radio. Mỗi cuối tuần thì phòng thông tin của trại đều tổ chức chiếu phim cho đồng bào giải trí.

Nói chung, cuộc sống của người tỵ nạn trong trại rất là bình lặng, không có gì phải suy nghĩ và lo lắng. Mọi người đều chấp nhận cuộc sống ở trại tỵ nạn chỉ là giai đoạn, là khoảng thời gian chuyển tiếp được nghỉ ngơi và tịnh dưỡng sau khi bị căng thẳng trên con đường tìm tự do. Và trong thâm tâm mọi người, ai cũng mong muốn một ngày nào đó dù sớm hay muộn, sẽ được định cư ở một nước tự do để không còn phải hồi hộp lo sợ công an dòm ngó, hăm dọa, bắt bớ hay đàn áp thẳng tay. Người Việt Nam với bản tính chịu khó, cần cù và chăm chỉ, họ sẽ có được một cuộc sống mới ổn định với nhiều tương lai và hy vọng.

Lên đường định cư

Trại tỵ nạn Tangjung Pinang trong những tháng đầu tiên sau khi tôi nhập trại rất là đông đảo và tấp nập vì phải tiếp nhận luôn những người tỵ nạn ở các trại chuyển tiếp khác từ Malaysia và cả Thái Lan nữa.

Các anh chị em bác sĩ người tỵ nạn đến trại lúc nầy mỗi ngày một nhiều, vào lúc cao điểm ở trong trại có khoảng gần 40 người đủ các hạng tuổi, tốt nghiệp từ nhiều trường y khoa khác nhau như: Sài gòn, Huế và Y khoa Minh Đức. Người may mắn thì đi đem theo được cả gia đình; người kém may mắn thì đến trại một mình, còn vợ con và gia đình đã đi trước hoặc đã được định cư, hay có khi gia đình còn bỏ lại ở Việt Nam. Nhiều chị có chồng vẫn còn trong trại cải tạo. Mỗi người đến đây đều có một hoàn cảnh và một tâm sự khác nhau, nhưng tất cả đều có chung một chí hướng là tìm tự do và ai cũng có chung một hoài bão sẽ thành công ở nước thứ ba sau khi định cư và có một tương lai tươi sang với đầy đủ tiền tài và danh vọng.

Tôi là người đại diện cho ban y tế trại, cố gắng tạo mối dây liên lạc đoàn kết giữa các anh chị em lại thành một khối để giúp đỡ cho những người mới nhập trại trong các thủ tục về hành chánh, nơi ăn chốn ở, tình cảm đưa tiễn những người may mắn được đi trước. Chính trong những lúc hoạn nạn nầy, những sự lo lắng và giúp đỡ của các anh chị em cùng cảnh ngộ rất là quý giá.

Thời gian qua mau. Sau một thời gian ở trại, lần lượt bạn bè và các anh chị em cùng ngành nghề sau khi đã hoàn tất xong các thủ tục di trú và định cư, đã kẻ trước người sau rời trại lên đường đến một chân trời mới để tạo dựng tương lai và sự nghiệp.

Trước ngày lên đường đi định cư, ai cũng muốn có một tấm ảnh để nhớ mãi Galang

Người đầu tiên trong nhóm chúng tôi rời trại đi định cư là bác sĩ Lộc I. Anh và cả gia đình được đi Mỹ. Sau đó là bác sĩ Kiệt thì đi Quebec, Canada. Bác sĩ Hạnh và gia đình cũng đi Canada. Còn lại anh nha sĩ Lang, bác sĩ Lộc 2 cùng với các nữ bác sĩ Hà, Ánh, Hường và gia đình cô bạn gái tôi, tất cả đều đi Mỹ.

Người sau cùng trong nhóm các bác sĩ ở bệnh viện Galang là tôi, còn ở lại vì có nhiều lý do. Thứ nhất là tôi không thuộc diện đoàn tụ gia đình, thứ hai quan trọng hơn là sức khỏe.

Trại tỵ nạn đã vắng vẻ hơn xưa vì số người rời trại đi định cư nhiều hơn số người mới đến nhập trại, bạn bè mỗi lúc một ít mặc dù với sự giúp đỡ cả tinh thần lẫn vật chất của các anh em y tế trong bệnh viện người Indonesia, tôi cảm thấy mỗi ngày một cô độc, làm việc thì nhiều nhưng lại ít nói và ít cười. Anh trưởng phòng thông tin của trại là người bạn mới, đã an ủi tôi, bác sĩ đừng có buồn, ngay cả đôi giày còn có số huống chi là mình. Tất cả là số mệnh do ơn trên định đoạt dầu có muốn cũng không được, bác sĩ hảy vui hưởng với hiện tại. chấp nhận những cái gì mà mình đang có, còn thì Que Sera Sera, What Will Be Will Be...

Bạn bè thân thiết đã lên đường định cư hết, chỉ còn mình tôi ở lại Galang và chờ...

Trên đường đi định cư

Sau 9 tháng điều trị dứt căn bệnh lao phổi, tôi đã được phái đoàn Mỹ cấp giấy cho đi định cư ở Buffalo, tiểu bang New York. Người đứng bảo trợ cho tôi là ông bà bác sĩ Đặng Trần Hoàng, trước là thầy của tôi trong thời gian tôi làm nội trú ở Bệnh viện Hùng Vương - Chợ Lớn và Catholic Church ở Buffalo. Tôi đến trại vào cuối tháng 10/1980 và rời trại vào khoảng giữa tháng 7/1981, thời gian ở trại tỵ nạn là 10 tháng.

Ngày tôi rời trại, phần lớn những người đưa tiễn là các nhân viên y tế người Indonesia ở bệnh viện Galang, trong đó có bác sĩ Ivan. Hành trang ngày tôi rời trại chỉ có một túi xách tay nhỏ, không có tiền bạc và chỉ duy nhất một cuốn sổ điện thoại cùng địa chỉ các bạn bè ở Mỹ.

Trong phòng khách sạn ở Singapore

Trên đường di chuyển từ trại đến Singapore, vì bận rộn giúp đỡ cho các hành khách bị say sóng và ói mữa nên túi xách nhỏ của tôi đã bị mất cắp, trong đó thì không có tiền bạc gì chỉ có những vật kỷ niệm của các bạn bè y tá bác sĩ Indonesia tặng.

Tôi đến Singapore ở qua đêm tại một khách sạn nhỏ gần phi trường và theo chương trình dự liệu, tôi sẽ đáp máy bay đi Mỹ vào ngày hôm sau.

Điều làm tôi ngạc nhiên và cảm kích là người đón tôi ở khách sạn là bác sĩ King người ÚC, một người bạn tốt và là ân nhân đã chữa trị cho tôi trong thời gian tôi điều trị ở bệnh viện.

Bác sĩ King tỏ ra rất vui mừng khi gặp lại tôi và nói, nếu tôi muốn ông sẽ đình hoãn chuyến bay cho tôi ở lại Singapore thêm một thời gian ngắn và ông sẽ chuyển đổi vé máy bay đi Mỹ vào chuyến sau. Ông dẫn tôi đi mua một ít áo quần, dạo phố, tham quan các thắng cảnh ở đây. Nhìn Singapore rồi nhớ lại Sài-Gòn trước và sau ngày mất nước thì đúng là một trời một vực. Nhà cửa thì to lớn, không có xây cất hỗn độn như ở Sài Gòn, đường phố thì đông đúc tấp nập nhưng trật tự, cuộc sống của người dân thì sung túc và họ có ý thức tốt về môi trường và xã hội nên không có xả rác bậy ngoài đường và không có trộm cắp. Tôi đã đi thăm vườn bách thảo, vườn trồng hoa lan, sở thú của Singapore và đi ăn cơm Tàu. Thời gian qua mau, cũng đến lúc tôi phải rời Singapore, xa người bạn tốt. Chuyến máy bay tôi đi là máy bay quân sự của Mỹ.

Sau cuộc hành trình dài khoảng 15 giờ trên máy bay và thêm vài giờ nghỉ ngơi ở Alaska, tôi đã đến San Francisco. Trong thời gian nghỉ ở Alaska tôi đã gọi điện thoại cho cô bạn gái ở California báo tin là tôi đã may mắn định cư ở Mỹ và đang trên đường đi đến xứ tự do.

Sau cùng thì tôi cũng đã đặt chân đến đất Mỹ, một đất nước quá xa lạ và cách xa tổ quốc thương yêu của tôi nửa vòng trái đất, bên kia bờ đại dương. Một đất nước trong đó tự do và công lý luôn luôn được bảo vệ, mọi người đều được đối xử bình đẳng và không bị chèn ép bóc lột dã man trắng trợn. Một đất nước mà nhân quyền luôn được tôn trọng. Một đất nước có nhiều cơ hội cho những người mới đến được phát triển tài năng và sinh sống trong bầu không khí tự do thanh bình và hạnh phúc.

Trong khi xếp hàng chờ đợi làm các giấy tờ nhập cảnh ở phi trường thì có mấy người của Hội HTTQT đến hướng dẫn và giúp đỡ cho tôi. Thình lình có một người phụ nữ trong đoàn HTTQT, sau khi nói với tôi những gì tôi cũng không hiểu, đã đóng một dấu đỏ vào cánh tay của tôi.

Sau 10 tháng học tiếng Anh trong trại tỵ nạn qua sự giúp đỡ của phái đoàn HTTQT mà phần lớn là người Indonesia, cùng với bác sĩ King người ÚC, tôi nghĩ là với số vốn kiến thức ngoại ngữ mà tôi học được trong giao dịch hằng ngày ở trại tỵ nạn sẽ giúp tôi một phần nào về vấn đề ngôn ngữ bất đồng khi đặt chân đến nơi định cư. Nay chạm trán với thực tế, sự thật quá phủ phàng, những cái gì mà trước đây tôi tự hãnh diện là thấy rộng và hiểu xa, nay đã trở thành vô dụng. Tôi đã trở thành một người bị tàn phế về ngôn ngữ trong cách giao dịch tiếp xúc hằng ngày.

Ngôn ngữ mà tôi thường dùng ở trại tỵ nạn trong lúc làm việc với người Indonesia đem so với giọng nói, cách phát âm của người Mỹ trên đất nước Mỹ hoàn toàn khác nhau hẳn. Thêm vào đó tôi lại bị Stress Syndrome nên mỗi khi bối rối là tôi mất tự tin không thể làm chủ lấy mình. Đầu óc tôi trở nên lẫn lộn, tinh thần bị giao động, miệng mồm nói thì lắp bắp, ấp a ấp úng, vậy làm sao người đối thoại và giao dịch với tôi hiểu tôi muốn gì.

Do đó nếu người ngoài không biết nhiều về tôi sẽ hiểu lầm và đánh giá tôi thấp. Ngay từ phút đầu gặp gỡ và đối thoại với người phụ nữ nhân viên của HTTQT đến để giúp đỡ đã làm tôi mang mặc cảm tự ti và sợ sệt vì không thể diễn tả cho người tiếp xúc biết những gì mà tôi muốn.

Nhìn quanh quẩn trong khoảng gần 50 người tỵ nạn đi cùng chuyến chỉ có một vài người như tôi là bị đóng dấu thập đỏ. Vì không ai cắt nghĩa hay giải thích việc đóng dấu đỏ trên tay mang ý nghĩa gì nên tôi cảm thấy hoang mang, lo sợ. Tôi tự nghĩ thầm chắc là tôi cũng được xếp vào thành phần bị theo dõi như khi còn ở trong nước. May cho tôi là nỗi lo sợ và thắc mắc đó đã được giải tỏa khi người phiên dịch trong phái đoàn đến giải thích cho tôi và những người bị đóng dấu hiểu là khi kiểm tra hành trang của chúng tôi, thấy không có đủ đồ mặc ấm nên Hội HTT làm dấu cho biết để phát thêm áo quần.

Chúng tôi tạm thời được trú ngụ trong một barrack của căn cứ quân sự ở phi trường khoảng ba ngày trong khi chờ đợi giấy tờ và thủ tục đưa chúng tôi đến tiểu bang định cư. Vì người bảo trợ của tôi và cơ quan thiện nguyện công giáo đều ở Buffalo, tiểu bang New York, nên tôi sẽ được di chuyển từ San Francisco đến New York bằng xe bus Greyhound đi xuyên qua nước Mỹ. Theo người phiên dịch, đó là cơ hội lớn cho tôi được nhìn thấy về sự phồn thịnh, rộng lớn và giàu mạnh của đất nước mà tôi sẽ sinh sống.

Trên đường đi New York, khi đến Portland (Oregon) tôi xin phép được ở lại đây thăm bạn bè trong một thời gian ngắn, sau đó sẽ tiếp tục cuộc hành trình. Anh chị Lang và gia đình đã đón tôi và đưa về nhà anh chị. Chị Lang và hai cháu trai đã định cư ở Portland trước đó theo diện đoàn tụ gia đình vì có người anh lớn của chị đã qua trước và đang hành nghề bác sĩ ở đây. Anh Lang đang đi học Community College thêm về Anh ngữ trước khi thi lấy lại bằng nha sĩ. Anh chị và gia đình đã đón tiếp thật niềm nỡ thân tình và xem tôi như một người thân trong gia đình. Đó là lần đầu tiên kể sau ngày mất nước tôi được sống một cách thoải mái trong bầu không khí gia đình, đầu óc không phải lo sợ có người theo dõi và có thể phát biẻu một cách tự do những ý kiến theo suy nghĩ riêng của tôi mà không ngại ngùng, sợ sệt, dòm trước ngó sau. Trong thời gian nầy, tôi rất là may mắn được xem TV hôn lễ của Thái tử Charles và Công chúa Diana ở Anh.

Anh chị Lang đã dẫn tôi đi thăm phòng mạch của người anh chị để có thêm chút kinh nghiệm sau này. Anh chị đã vạch cho tôi thấy trong tương lai, sau khi đã được ổn định, rồi tôi cũng sẽ có một cuộc sống giàu sang thoải mái và một gia đình hạnh phúc để bù lại cho khoảng thời gian dài đầy gian khổ và mất mát khi còn ở quê nhà.

Anh chị khuyên tôi đừng nên nản lòng, có công mài sắt thì sẽ có ngày nên kim. Lúc đầu ai mới đến cũng vậy phải mất một thời gian để thích nghi với môi trường và hoàn cảnh mới, khó khăn và cực khổ chỉ là giai đoạn đầu thôi nên mình phải cố gắng vượt qua. Anh chị nói tôi còn trẻ hơn anh chị, thêm vào đó, với bản tính chịu khó, cần cù và nhẫn nại của tôi thì anh chị bảo đảm trong tương lai lâu dài tôi sẽ vượt xa hơn anh chị. Tương lai chưa thấy đâu nhưng nghe lời khích lệ của anh chị Lang cũng thấy phấn chấn tinh thần, con đường trước mặt không đến nỗi mờ mịt như mình lo.

Tôi ở chơi Portland (Oregon) khoảng một tuần lễ rồi mới tiếp tục đi đến Buffalo (New York), nơi định cư đầu tiên.

Sau ba ngày đêm đi không nghỉ xuyên qua nước Mỹ từ miền tây nam đến miền đông bắc, sau cùng tôi cũng đến được Buffalo. Vì không muốn làm phiền ông bà giáo sư Hoàng, người bảo trợ, nên tôi định khi nào đến Buffalo sẽ gọi điện thoại nhờ ông bà đến đón cũng không muộn. Nhưng mọi chuyện đâu có dễ dàng như tôi suy nghĩ và dự liệu.

Xe đến Buffalo lúc gần nửa đêm. Mỗi lần tôi gọi điện thoại để liên lạc với ông bà thì có lẽ ông bà đi vắng hay bận việc gì đó nên chỉ nghe message bằng tiếng Mỹ. Nói thật tôi nghe nhưng không hiểu gì cả nên đành phải gác điện thoại. Gọi đến cả chục lần đều như vậy, sau cùng thấy cũng đã khuya và không muốn quấy rầy giấc ngủ của ông bà nên tôi đành phải quyết định tạm thời qua đêm trong trạm xe bus. Nhìn xung quanh trong trạm xe bus thấy cũng có nhiều hành khách chờ xe, họ nằm trên nền nhà hay ngồi trên ghế nghỉ qua đêm nên tôi cảm thấy yên tâm.

Sáng hôm sau tôi lại tiếp tục gọi điện thoại cho ông bà nhưng đường dây lúc nào cũng bận. Một thanh niên ngồi cạnh tôi thấy vậy, nói để anh ta gọi giúp, nhờ vậy mới liên lạc được với ông bà.

Hãy nói về người thanh niên này một chút. Đó là John. Do sự giúp đỡ qua đường này mà chúng tôi trở thành quen biết, rồi anh trở thành người bạn thân của tôi trong thời gian cư trú ở Buffalo. John là một trong những cựu chiến binh Mỹ đã từng sang Việt-Nam tham chiến, giúp chúng tôi chống lại Việt cộng trong khoảng thời gian 1967-1968. Căn cứ của anh lúc đó đóng ở Khe Sanh, Quảng-Trị.

Nhờ non hai năm phục vụ ở Việt Nam nên anh cũng có biết ít nhiều về đất nước, dân tộc và văn hóa Việt Nam. Sau khi giải ngũ anh về lại với gia đình ở Buffalo và hiện đang làm thợ máy. Gia đình anh gồm 1 vợ và 3 con nhỏ, vì tiền bạc không có nhiều nên anh mướn một căn nhà nhỏ nằm ở khu ngoại ô thành phố. Gia đình anh và ngay cả cha mẹ anh tuy nghèo nhưng rất là hiếu khách; mỗi khi đến ngày lễ, ngày sinh nhật hay có tiệc vui nào đó anh thường đến chỗ tôi ở, rước tôi về nhà anh dùng bữa cơm thân mật chung vui với gia đình và ở lại qua đêm, chuyện trò về những kỷ niệm thời đi lính. Tuy khác màu da và ngôn ngữ giao tiếp không lấy chi làm nhuần nhuyễn nhưng tình cảm của gia đình anh đối với tôi rất là nồng nàn và thân thiện như một người thân trong gia đình.

Trong lúc chuyện trò, anh thường nhắc đến những kỷ niệm không quên của người lính chiến khi xa nhà và cái cảm giác bấp bênh, bất ổn, không biết ngày mai sống chết ra sao trên đất nước Việt Nam. Điều mà anh còn nhớ rất rõ và thường hay nhắc lại với nụ cười là những lúc ngồi trong quán uống bia ngắm nhìn các cô gái Việt Nam xinh đẹp trong chiếc áo dài tha thướt, đi lại trên đường phố và để quên đi những hiểm nguy rình rập hằng ngày trong thời chiến, anh đã tìm cách thả hồn trong mộng với khói thuốc cần sa. Không may, anh bị bệnh ung thư cổ họng một năm sau khi tôi rời khỏi Buffalo và từ đó tôi mất luôn tin tức vì không còn liên lạc được với anh nữa.

Năm đầu tiên ở miền Tây Bắc nước Mỹ

Người ra đón tôi ở trạm xe bus là cô Nhị và người con gái út của ông bà bác sĩ Hoàng. Ông bà là thầy giáo cũ của tôi, trước là giáo sư giảng dạy về môn sản phụ khoa của trường Đại học Y khoa Sài-Gòn. Ông bà cùng gia quyến gồm hai cô gái và một cậu trai đã rời Việt Nam vào ngày mất nước 30/04/1975. Khi sang đến đây, hai ông bà cũng lận đận trong việc thi lấy lại bằng cấp để hành nghề trên xứ người. Ngày tôi đến Buffalo, cô Nhị trước làm việc bên sản phụ khoa nay đã chuyển ngành; hiện cô là năm chót resident của khoa gây mê và hồi sức.

Còn ông thầy lại càng lận đận hơn; sau nhiều năm cậy cục nay mới vừa vào năm thứ nhất của chương trình sản phụ khoa. Cả hai ông bà đều đi thực tập ở bệnh viện Deaconess Hospital tại Buffalo và hai ông bà hiện trú ngụ trong khu nội trú của bệnh viện.

Hai ông bà đều lớn tuổi nên đã rất vất vả chật vật trong thời gian đi thực tập trong bệnh viện vì phải thức khuya dậy sớm học hành, làm việc, trực gác không giờ giấc. Mỗi ngày khi về đến nhà là hai ông bà đều than thở về cuộc sống quá khó khăn trên đất người, vì tuổi già sức yếu nên không đủ sức khỏe và dẻo dai để theo kịp với những người trẻ tuổi người bản xứ. Ông thường chửi đổng: "Đéo mẹ chúng nó, chúng nó còn dốt hơn cả học trò của mình ngày xưa mà chúng nó cứ lên mặt dạy mình, thực là khổ quá đi thôi, làm sao tôi chịu nổi."

Ngày tôi đến Buffalo, lúc đó vào khoảng cuối tháng 8, trời đã bắt đầu vào thu nên đấy là lần đầu tiên tôi được mục kích vẻ xinh đẹp và sắc thái linh động của thiên nhiên trong lúc đổi mùa ở miền Bắc Mỹ. Cây lá trong công viên và trên đường phố trong một thời gian ngắn đã đổi màu từ màu xanh thành màu vàng, màu nâu rồi đỏ, nhìn rất là đẹp và thơ mộng. Khí hậu thì ôn hòa dễ chịu, đi dạo trong công viên tôi có cảm tưởng như ngày nào đó cũng đi dạo ở đồi thông Đà Lạt, nơi quê cha đất tổ khi còn tuổi học trò với nhiều mộng mơ.

Mùa thu với những màu sắc rực rỡ và lung linh chỉ kéo dài khoảng 2-3 tuần lễ. Sau những cơn mưa to gió lớn, tất cả các lá vàng sặc sở đó đều rơi rụng xuống đất phủ đầy trên mặt đường phố với nhiều màu sắc khác nhau. Cây cối chả mấy chốc đã trở thành trơ trụi và cảnh vật trở thành ảm đạm, cô quạnh, trông giống như một người bị bệnh nặng sau khi được điều trị bằng phóng xạ đã bị rụng hết râu tóc với một cơ thể bạc nhược, không còn sinh động nữa.

Thời tiết thay đổi rất nhanh, gió bấc đã bắt đầu thổi, báo hiệu thời tiết trở nên lạnh hơn và tuyết đã rơi phủ đầy trắng xóa. Ngày đầu tiên nhìn tuyết rơi tôi có cảm tưởng như đang xem bộ phim Bạch Tuyết và 7 chú lùn, một bộ phim mà tôi đã mê say coi đi coi lại không biết chán hồi tôi còn ấu thơ. Nhìn tuyết rơi vào ban đêm với màu trắng trinh nguyên, tuyết đã bao phủ tất cả các cảnh vật bên ngoài. Ánh sáng phản chiếu lên tuyết đã cho tôi có cảm giác như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh vừa trong sạch vừa tinh khiết một nơi có lẽ không có ganh ghét và hận thù. Nhưng rồi khi ngày mai bắt đầu, người và xe cộ qua lại đã biến tuyết từ màu trắng thành màu nâu hay màu đen như bùn sình ở quận Duyên Hải ngày nào! Đường sá bị tuyết rơi bao phủ làm sự đi lại khó khăn và trơn trợt. Tuyết rơi liên tục từ ngày nầy qua ngày khác và từ cuối tháng mười cho đến đầu tháng tư. Sau cùng mùa xuân đã đến sau gần 6 tháng mùa đông dài lạnh lẽo và ảm đạm với hoa Tulip và Daffodil đua nở, phô ng bày màu sắc rực rỡ trên đường phố và công viên .

Sau khi nghỉ ngơi một tuần lễ tôi đến trình diện cơ quan bảo trợ là Catholic Church ở Buffalo. Mẹ bề trên đã tiếp đón tôi. Sau khi xem xét qua hồ sơ và làm các thủ tuc, ngay trong buổi phỏng vấn đầu tiên, mẹ bề trên trưởng cơ quan thiện nguyện đã đưa ra ý kiến là tôi còn trẻ, trình độ học vấn cao, thay vì ở nhà ngồi không ăn tiền cứu trợ thì nên kiếm một việc gì làm, trước là có cơ hội tiếp xúc với người bản xứ trau dồi thêm về Anh ngữ, sau là có nhiều cơ hội để trở lại ngành nghề cũ.

Theo ý kiến của mẹ, những người hưởng tiền cứu trợ phần lớn là người da màu làm biếng, không chịu cầu tiến nên thường bị xã hội coi khinh. Biết tôi đã từng làm bác sĩ nên bà có ý định gửi tôi đến bệnh viện xin làm việc, và nói đó là một môi trường tốt và thuận lợi cho tôi trong tương lai.

Trong buổi phỏng vấn tìm việc ở bệnh viện Deaconess, chỗ ông bà thầy tôi đang đi Residency, do không nói và hiểu được nhiều tiếng Anh nên tôi được nhận vào làm việc trong khu nhà bếp hay ở phòng máy giặt sấy vì ở đó không cần phải tiếp xúc nhiều. Tôi làm việc được trả lương căn bản, được ăn uống và có bảo hiểm, áo quần thì bệnh viện trợ cấp và nếu muốn tôi có thể ở luôn trong bệnh viện trong khu nội trú bỏ trống. Nhưng tôi vẫn thích được về nhà trú ngụ với ông bà thầy sau 8 tiếng đồng hồ làm việc trong bệnh viện, vì ở nhà ít ra mỗi ngày tôi cũng còn được trò chuyện với ông bà bằng tiếng mẹ đẻ của mình vào các buổi tối.

Trong giờ giải lao hay cuối tuần tôi thường vào thư viện của bệnh viện để đọc sách, ôn lại các bài vở để chuẩn bị cho kỳ thi FLEX dành cho những người bác sĩ di dân muốn trở lại với ngành nghề cũ. Sách vở tôi dùng để ôn tập phần lớn là của ông bà thầy cho tôi mượn, còn lại là tôi tự tìm kiếm trong thư viện của bệnh viện.

Về phương diện tinh thần, để cầu xin ơn trên đã giúp đỡ cho tôi được bình yên và nhiều may mắn tôi đã đến một nhà thờ nhỏ gần bệnh viện mỗi cuối tuần để cầu nguyện. Vì ở ngoại ô của thành phố nên đại đa số con chiên ngoan đạo ở đây là người da màu, chỉ duy nhất tôi là người da vàng. Cha xứ của nhà thờ cũng đã nhiều lần tiếp xúc và trò chuyện nên có nhiều cảm tình tốt đối với tôi.

Buffalo là một nơi khí hậu quá khắc nghiệt nên phần lớn những người tỵ nạn đến đây sau một thời gian hoàn tất các thủ tục giấy tờ định cư và cũng thích ứng được với hoàn cảnh mới nên họ đã dời về các tiểu bang ở miền nam vì nơi đó khí hậu ôn hòa và ấm áp hơn, điều kiện sinh sống dễ dàng và cởi mở thuận tiện cho công cuộc mưu sinh.

Trong thời gian nầy tôi vẫn thư từ liên lạc với các bạn bè cũ mà tôi đã gặp và quen biết ở trại tỵ nạn, đó là gia đình cô bạn gái và gia đình của anh chị nha sĩ Lang.

Một hôm anh chị Lang gọi cho tôi biết là gia đình của anh chị đã dời về California, nơi đây có nhiều bạn bè giúp đỡ và do đó anh sẽ có nhiều cơ hội hơn để sớm trở về với ngành nghề cũ. Nhà anh ở Longdale, Los Angeles, rộng lớn hơn nhà ở Portland, nên anh chị có nhã ý mời tôi về ở chung để cùng học hành và có nhiều cơ hội tiến thân hơn ở Buffalo, một nơi xứ lạ không bạn bè và khí hậu lại quá khắc nghiệt. Tôi đem chuyện nầy bàn với ông bà thầy và cha xứ họ đạo để xin giúp thêm ý kiến, vì đó là một quyết định quan trọng có ảnh hưởng lớn đến cuộc đời của tôi sau nầy. Ông bà thầy thì không có ý kiến gì, tôi ở cũng được và đi cũng được, ông bà không cản trở.

Cha xứ cũng vậy nhưng cha có thêm lời dặn dò là khi đến sinh sống ở một thành phố lớn như Los Angeles thì tôi phải coi chừng vì ngoài sự khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm để sinh sống, người ở thành phố lớn thường ích kỷ và không hiếu khách; thêm vào đó, còn có tội ác cướp của giết người của các băng đảng ở thành phố lớn xảy ra như cơm bữa. Cha nói, nếu ở đó một thời gian thấy không thích hợp với hoàn cảnh thì cho cha biết, cha sẽ giúp tôi về lại Buffalo.

Trước khi đi cha tặng cho tôi một món quà nhỏ, gồm vé máy bay khứ hồi New York - Los Angeles, có giá trị trong 6 tháng và một số tiền nhỏ để tôi chi tiêu trong thời gian chờ đợi kiếm việc làm ở đây.

Tổng cộng thời gian tôi ở Buffalo khoảng gần một năm, suốt ngày làm việc trong phòng giặt sấy, nhà bếp rửa chén và dọn dẹp. Tôi chưa bao giờ chính thức được bước chân đến trường để học thêm sinh ngữ hay những ngành nghề phụ mà tôi muốn để tạm thời mưu sinh. Về ngôn ngữ giao tiếp, tôi có nhiều tiến bộ hơn lúc mới đặt chân đến Hoa Kỳ, tôi có thể trò chuyện tuy nói năng không được lưu loát nhưng ít nhất người đối diện với tôi cũng hiểu tôi muốn nói về việc gì, và không ít thì nhiều tôi cũng đã dành dụm được một số tiền nhỏ để chi dùng khi cần thiết.