Tìm Kiếm Bài Đã Đăng
|
Diễn Đàn Cựu Sinh Viên Quân Y
© 2016
© 2016
Lời nói đầu:
Có ba danh tài Trung quốc đã làm thơ với đầu đề Trường Tương Tư:
Lương Ý Nương, một thiếu nữ 17 tuổi, yêu một chàng trai nhưng bị cha mẹ ngăn cấm, sau nhờ bài Trường Tương Tư mà được kết hôn với người yêu.
Hai thi hào Lý Bạch và Bạch Cư Dị cũng có thơ với đề tài này.
Hãy thưởng thức thơ của cả ba thi nhân do Con Cò dịch.
TRƯỜNG TƯƠNG TƯ
Lương Ý Nương
Lạc hoa lạc diệp lạc phân phân
Tận nhật tư quân bất kiến quân
Trường dục đoạn hề trường dục đoạn
Lệ châu ngân thượng cánh thiêm ngân
Ngã hữu nhất thốn tâm
Vô nhân cộng ngã thuyết
Nguyện phong xuy tán vân
Tố dữ thiên biên nguyệt
Huề cầm thướng cao lâu
Lâu cao nguyệt hoa mãn
Tương tư vị tất chung
Lệ trích cầm huyền đoạn
Nhân đạo Tương giang thâm
Vị để tương tư bạn
Giang thâm chung hữu để
Tương tư vô biên ngạn
Ngã tại Tương giang đầu
Quân tại Tương giang vĩ
Tương tư bất tương kiến
Đồng ẩm Tương giang thuỷ
Mộng hồn phi bất đáo
Sở khiếm duy nhất tử
Nhập ngã tương tư môn
Tri ngã tương tư khổ
Trường tương tư hề trường tương tư
Trường tương tư hề vô tận cực
Tảo tri như thử quải nhân tâm
Hồi bất đương sơ mạc tương thức
Chú giải:
Phân phân: nhiều, ngổn ngang. Dục: muốn. Ngân: sẹo, vết. Thiêm: thêm. Thốn:1 tấc. Thốn tâm: tấc lòng. Thuyết: nói rõ. Xuy: thổi.Tố: cáo, kêu oan. Huề: cầm, ôm. Cầm: đàn cầm (7dây). Vị tất: chưa hẳn là như thế. Đạo: nói. Đề (câu 14): bằng, ngang nhau. Bạn: bờ nước. Chung: hết. Đề (câu 16): đáy. Ngạn: bờ. Đê ngạn: bờ đê. Mộng hồn: tâm hồn như trong mộng. Sở: đại danh từ (như sở đắc, cầu, nguyện, kiến v.v..).Sở khiếm: điều mình thiếu. Tảo: sớm, trước. Thử: ấy, như thế. Quải: trở ngại. Hồi: về. Đương sơ: mới đầu
*Lệ rơi lâu ngày đã thành ngấn trên da mặt và bây giờ lệ vẫn còn rơi trên ngấn lệ cũ ấy.
TƯƠNG TƯ SÂU
Con Cò dịch
Hoa lá rơi rơi hoa lá rơi
Tròn ngày xa cách nhớ rã rời
Như muốn đứt hề từng khúc ruột
Trên ngấn lệ trôi lệ vẫn rơi.*
Nỗi nhớ thương em mang
Biết cùng ai bày tỏ
Mong gió thổi mây tan
Để vừng trăng thấu rõ.
Ôm đàn lên lầu vắng
Lầu cao giữa trăng hoa
Cung tương tư sầu nặng
Giây tơ đứt lệ nhòa.
Lòng em lòng sông Tương
Lòng nào sâu thăm thẳm?
Sông có đáy có bờ
Tương tư mênh mông lắm.
Đầu sông Tương em nhớ
Cuối sông Tương anh thương
Nhớ thương mà chẳng thấy
Cùng uống nước sông Tương.
Trong mơ còn chẳng gặp
Kiếp nào mới thấy nhau?
Từ tương tư vướng mắc
Đã biết tương tư đau!
Tương tư dài hề tương tư sâu
Tương tư sâu hề bờ bến đâu?
Nếu hay tương tư day dứt thế
Thà đừng biết nhau thuở ban đầu.
TRƯỜNG TƯƠNG TƯ
Lý Bạch
Kỳ nhất
Trường tương tư tại Trường An
Lạc vĩ thu đề kim tỉnh lan
Vi sương thê thê điếm sắc hàn
Cô đăng bất minh tư dục tuyệt
Quyển duy vọng nguyệt không trường thán
Mỹ nhân như hoa cách vân đoan
Thượng hữu thanh minh chi cao thiên
Hạ hữu lục thủy chi ba lan
Thiên trường lộ viễn hồn phi khổ
Mộng hồn bất đáo quan san nan
Trường tương tư tồi tâm can
Kỳ nhì
Nhật sắc dục tận hoa hàm yên
Nguyệt minh như tố sầu bất miên
Triệu sắt sơ đình phụng hoàng trụ
Thục cầm dục tấu uyên ương huyền
Thử khúc hữu ý vô nhân truyền
Nguyện tùy xuân phong ký Yên Nhiên
Úc quân thiều thiều cách thanh thiên
Tích thì hoành ba mục
Kim tác lưu lệ tuyền
Bất tín thiếp trường đoạn
Qui lai khán thủ minh kính tiền
Chú giải:
Yên nhiên: nơi chàng đang ở. Lạc vĩ: tên 1 loại sâu, kêu rất to khi thu về. Tích lan: lan can trên mặt giếng. Điểm: chiếu bằng mây hay tre. Thanh minh: sắc xanh và cao xa. Lục thủy: nước trong. Triệu sắt: người nước Triệu khéo gẩy đàn sắt nên xưng là Triệu sắt.Thục cầm: đàn Thục. Tư Mã Tương Như khéo gẩy đàn cầm nên người đời gọi là Thục cầm. Hoành ba mục: nói về con mắt nhìn nghiêng giống như làn sóng nước nằm ngang. Phụng hoàng trụ: cái trụ của đàn sắt có khắc hình chim phượng. Trân tu: món ăn ngon. Thái hàng: tên núi. Kỳ lộ: con đường bên. Trường phong phá lãng: Gió lớn sóng to.
TƯƠNG TƯ SÂU
Con Cò dịch
Kỳ 1
Tương tư sâu tại Trường An
Giun dế kêu thu bên bờ giếng
Chiếu lạnh lê thê sương buông màn
Đèn côi leo lét soi sầu muộn
Rèm cuốn nhìn trăng mãi thở than
Người đẹp như hoa cách mây ngàn
Trên có trời xanh cao vòi vọi
Dưới thì nước biếc sóng tràn lan
Đường xa trời rộng hồn bay mỏi
Hồn mộng khó lòng vượt quan san
Tương tư dài não ruột gan
Kỳ 2
Vừng ô sắp tắt hoa ngậm sương
Buồn trông trăng lụa thức canh trường
Đàn sắt vừa ngừng Phụng Hoàng trụ
Đàn cầm khởi tấu khúc uyên ương
Nhạc khúc hữu tình mình tự luyện
Gởi tới Yên Nhiên theo gió xuân
Nhớ chàng thăm thẳm trời xanh ngắt
Xưa long lanh sóng mắt
Nay lệ chảy thành sông
Không tin thiếp đau lòng
Quay về nhìn thiếp trước gương trong
TRƯỜNG TƯƠNG TƯ
Bạch Cư Dị
Kỳ 1
Biện thủy lưu
Tứ thủy lưu
Lư đáo Qua châu cổ độ đầu
Ngô sơn điểm điểm sầu
Tứ du du
Hận du du
Hận đáo qui thời phương thủy hưu
Nguyệt minh nhân ỷ lâu
Chú giải:
Biện,Tứ: sông Biện và sông Tứ. Thủy: nước. Qua: bãi, cồn Qua. Ngô: nước Ngô. Cổ độ: bến đò xưa. Điểm điểm: hơi một chút, nhè nhẹ. Du du: xa xôi, lửng lơ. Phương: vuông vắn. Thủy: mớ đầu
Kỳ 2
Cửu nguyệt tây phong hưng
Nguyệt lãnh sương hoa ngưng
Tư quân thu dạ trường
Nhất dạ hồn cửu thăng
Nhị nguyệt đông phong lai
Thảo sách hoa tâm khai
Tư quân xuân nhật trì
Nhất nhật trường cửu hồi
Thiếp trú Lạc kiều bắc
Quân trú Lạc kiều nam
Thập ngũ tức tương thức
Kim niên nhị thập tam
Hữu như nữ la thảo
Sinh tại tùng chi trắc
Mạn đoản chi khổ cao
Oanh hồi thướng bất đắc
Nhân ngôn nhân hữu nguyện
Nguyện chí thiên tất thành
Nguyện tác viễn phương thú
Bộ bộ tỷ kiên hành
Nguyện tác thâm sơn mộc
Chi chi liên lý sinh
TƯƠNG TƯ SÂU
Con Cò dịch
Kỳ 1
Sông Biện trôi mau
Sông Tứ trôi mau
Trôi vượt cồn Qua bến cũ sâu
Núi Ngô man mác sầu.
Ý vu vơ
Hận vu vơ
Hận tới khi về còn vật vờ
Lầu trăng ai thẫn thờ
Kỳ 2
Tháng chín gió tây lộng
Trăng lạnh hoa sương đọng
Nhớ chàng đêm thu dài
Chín lần hồn tung bay
Gió đông về tháng hai
Tim hoa nở cỏ tươi
Nhớ chàng ngày xuân chậm
Chín khúc ruột đau quặn.
Cầu Lạc chia đôi đường
Em phía bắc chàng nam.
Biết nhau thuở mười lăm
Tuổi nay hăm ba năm
Em như nữ la cỏ
Leo lên thân cây tùng
Quấn mãi chưa tới đó
Dây ngắn cành cao ngồng.
Sách nói tâm nguyện có
Hễ thấu trời trời thương.
Nguyện làm con thú nhỏ
Mỗi bước đi bên chàng
Nguyện làm cây núi trổ
Cành gần nhau tấc gang
Lời bàn của ConCò:
Lúc làm bài này Lương Ý Nương tưởng như đã vĩnh viễn mất người yêu nên lời thơ bi ai thống thiết. Chỉ 4 câu mộc mạc (Ngã tại Tương giang đầu. Quân tại Tương giang vỹ. Tương tư bất tương kiến. Đồng ẩm Tương giang thủy) cũng đủ vô địch thế gian rồi, qua mặt cả thi bá Lý Bạch và thi thánh Bạch Cư Dị. Sông Tương trong thơ và nhạc Việt là dùng điển tích của bốn câu thơ này.
Trường Tương Tư của họ Lý và họ Bạch (theo thiển ý của Cò) không bì kịp. Không phải thua vì tài năng mà thua vì cái mức độ chân thành.. Họ Lý có hàng chục người tình (vợ, đào nương) và chỉ tạm thời xa người yêu nên khóc mà mắt không ướt. Họ Bạch khóc người tình trong thời gian bị biếm cho nên nước mắt cho người tình có pha lẫn nước mắt cho sự nghiệp.
Mức độ chân thành mà thua thì hồn thơ cũng thua.
Tới đây xin bàn qua về kỹ thuật thơ của 3 người. Thơ của Lương Ý Nương trôi từ trong tim qua ngòi bút cho nên không cần tới kỹ thuật điêu luyện. Thơ của họ Lý quá nặng về kỹ thuật nên thiếu hồn thơ. Thơ của họ Bạch ở giữa 2 người trên, bài 1 giầu âm điệu và suy tưởng, bài 2 diễn tả tỉ mỉ, rõ ràng.
Bài của Lương Ý Nương mới đáng gọi là siêu việt. Trộm nghĩ rằng: nhớ vì thương, khóc vì tiếc, nhớ tiếc bằng tâm hồn thấm thía hơn nhớ tiếc qua kỹ thuật.
PHỤ BẢN
Cũng như trong nhóm Thơ Say Lý Bạch, Con Cò thấy bài Trường Tương Tư của Lương Ý Nương qúa hay bèn cảm hứng nhái một bài, mượn âm điệu của nguyên bản. Mục tiêu của bài nhái là để tôn vinh tài năng tuyệt vời của thi sĩ măng non Lương Ý Nương. Tuyệt đối không có tham vọng viển vông.
TÂN TRƯỜNG TƯƠNG TƯ
(Tương Tư Sâu Tân Thời)
Con Cò
( Nhái bài TTT của Lương Ý Nương )
Trẻ hơn Nương mười ba thế kỷ
Lại già hơn tới sáu mươi niên*
Trác tuyệt thơ em ta bất kể
Tình cuối đời hay tình đầu tiên
Tình này ta chia xẻ
Xướng họa cùng em thôi
Dù mưa Tần gió Sở
Dù Nguyệt lão chia phôi
Ngâm thơ trong phòng nhỏ
Thơ sầu lên tiếng ngân
Tuyết rơi ngoài khung cửa
Em xa khuất hồng trần
Lòng ta với lòng em
Lòng ai sâu ai cạn?
Em son trẻ vắng tình
Ta già nua thiếu bạn
Trên Ngân hà em đợi
Dưới Ngân hà ta trông
Tình thơ-thơ vời vợi
Hai bến bờ mênh mông
Hồn tìm em khi thác
Đời ta sẽ qua mau
Từ thơ-thơ vướng mắc
Đã biết thơ vương sầu
Lương Ý Nương hề em Nương thân!
Lương Ý Nương hề hảo thi nhân
Tình ta tình thơ-thơ thắm thiết
Nguyện đọc thơ em tới ngàn lần
* Già hơn Lương Ý Nương 60 tuổi nhưng sinh sau nàng 13 thế kỷ.
Loading