Sau 351 năm mới gặp ngôi mộ người đă khai sinh ra những mẫu tự Việt Nam
Nguồn: Văn Khang/ Văn Khố Ức Trai / Đại Học Chiến Tranh Chính Trị VNCH
Kỷ
niệm 354 năm qua đời của linh mục Alexandre de Rhodes (hay c̣n gọi là cha Đắc Lộ),
Người đă khai sinh ra chữ Việt cho chúng ta đang sử dụng .
Xin cám ơn Người đă cho chúng ta biết được những mặt chữ tiếng Việt và từ đó chúng ta không c̣n lệ thuộc vào chữ viết của giặc Tàu nữa .
Cha Đắc Lộ, một nhà truyền giáo vĩ đại của Giáo hội Công giáo Hoàn vũ nói chung và của Giáo hội Công giáo Việt Nam nói riêng, "Khi cho Việt Nam các mẫu tự La Tinh, Alexandre de Rhodes đă đưa Việt Nam đi trước đến 3 thế kỷ".
Năm 1651 khi chính thức xác định mẫu tự, bằng cách cho ra đời tại Roma nơi nhà in Vatican, quyển tự điển đầu tiên và các sách đầu tiên bằng chữ Quốc ngữ, cha Đắc Lộ đă "giải phóng " nước Việt Nam khỏi nô lệ giặc Tàu.
Thật vậy, giống như Nhật Bản và Triều Tiên, người Việt Nam luôn luôn sử dụng chữ viết của người Tàu và bị nô lệ v́ chữ viết này. Chỉ mới cách đây không lâu, người Triều Tiên mới chế biến ra một chữ viết riêng của họ. C̣n người Nhật th́, sau nhiều lần thử nghiệm, đă phải bó tay và đành trở về với lối viết tượng h́nh biểu ư của người Tàu.
Trong khi đó, người Tàu của Mao Trạch Đông đang t́m cách dùng các mẫu tự La Tinh để chế biến ra chữ viết của ḿnh, nhưng cho đến nay vẫn chưa thành công. Vậy mà dân tộc Việt Nam, nhờ công ơn của cha Đắc Lộ, đă tiến bộ trước người Tàu đến 3 thế kỷ.
Với hy vọng có thể t́m được nơi linh mục trở về với cát bụi, chúng tôi, đoàn Việt Nam đang công tác tại Iran đă đến Isfahan – thành phố cổ cách Teheran 350 km về phía Nam. Đó là một ngày đầu năm 2011, một tuần sau lễ Giáng sinh.
Quảng trường Naghsh-i Jahan của Isfahan là một trong những quảng trường lớn nhất địa cầu với kiến trúc tiêu biểu Hồi giáo đă được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa nhân loại. Tại thành phố này, Alexandre de Rhodes đă sống những năm cuối đời. Mặc dù trước đó, phần đời chính của ông là ở Việt Nam.
Chúng tôi đến Isfahan vào một ngày mùa đông se lạnh nhưng tràn ánh nắng. Hỏi đường đến một nhà thờ Công giáo nào đó, chúng tôi được người dân chỉ dẫn tận t́nh. Điểm chúng tôi đến là nhà thờ Vank, nhà thờ thiên chúa lớn nhất Isfahan.
Qua giây phút ngạc nhiên trước đoàn khách Việt Nam, cha xứ nhà thờ nồng nhiệt đón tiếp chúng tôi " hồ hởi " . Trước nay, hiếm có du khách Á đông nào, nhất là từ Việt Nam xa xôi tới nơi đây. Ông nhiệt t́nh dẫn chúng tôi đi " tham quan " và nói về lịch sử nhà thờ.
Nằm trong thế giới Hồi giáo, nhà thờ có kiến trúc bề ngoài đặc trưng Hồi giáo, nhưng vào bên trong, với các tranh và tượng Thánh đầy ắp khắp các bức tường, cứ ngỡ như đang ở một nhà thờ nào đó ở Roma hay Paris.
Cha xứ càng ngạc nhiên hơn khi chúng tôi hỏi về giáo sĩ Alexandre de Rhodes – người đă mất cách đây hơn 350 năm. Nhà thờ Vank có một thư viện lớn, lưu trữ nhiều tư liệu quư giá. Cha xứ nói người vào thư viện t́m kiếm. Lát sau, một thanh niên to khỏe khệ nệ mang ra một cuốn sổ dày cộp, to chừng nửa cái bàn, b́a bọc da nâu ghi chép về các giáo sĩ đă làm việc và mất tại đây. Ngạc nhiên và vui mừng tột độ, cha và chúng tôi t́m thấy ḍng chữ ghi Alexandre de Rhodes mất năm 1660.
Như vậy, không nghi ngờ ǵ nữa, chính tại nhà thờ Vank này, cha Đắc Lộ đă sống và làm việc những năm cuối đời. Chúng tôi hỏi: “Thưa cha, liệu có thể t́m thấy mộ của Alexandre de Rhodes ở đâu không?”.
Cha xứ tận t́nh chỉ đường cho đoàn khách đặc biệt tới Nghĩa trang Công giáo ở ngoại ô thành phố.
Nghĩa trang nằm dưới chân đồi. Các ngôi mộ nằm êm mát dưới tán rừng thông, tùng,
bách mênh mông, vắng lặng. Lạ một điều, nghĩa trang
Công giáo nhưng không thấy một cây thánh giá nào.
Chia nhau đi các ngả t́m kiếm, lần ṃ hồi lâu, chúng tôi reo lên khi thấy ngôi mộ có ghi rơ tên Alexandre de Rhodes. Mộ ông nằm bên cạnh hai ngôi mộ khác thành một cụm ba ngôi. Gọi là mộ, nhưng không đắp nổi như ở Việt Nam. Đó chỉ là tảng đá lớn nằm nghiêng nửa ch́m, nửa nổi trên mặt đất. Dù đă trải qua mưa nắng, biến động cuộc đời hơn ba thế kỷ, chữ khắc trên tảng đá c̣n khá rơ nét.
Trong ánh nắng ban trưa, chúng tôi kính cẩn nghiêng ḿnh trước ngôi mộ, ai cũng thấy dâng lên trong ḷng ḿnh những cảm xúc bâng khuâng khó tả.
Tưởng niệm:
Nguồn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Alexandre_de_Rhodes
Tem tưởng niệm Alexandre de Rhodes của Việt Nam Cộng ḥa
Năm 1943 chính quyền thuộc địa Đông Dương phát hành con tem 15 xu và 30 xu để tôn vinh những đóng góp của ông trong quá tŕnh phát triển tiếng Việt.
Năm 1960 Chính quyền Việt Nam Cộng ḥa cũng phát hành một bộ 4 con tem kỷ niệm 300 năm ngày mất của ông, nhưng ra trễ 1 năm (phát hành ngày 5 tháng 11 năm 1961). Tên ông được đặt cho một trường trung học và một con đường ở Sài G̣n gần Dinh Độc Lập.
