Chữ XMAS gồm có X và Mas.

1. X (Chi) là chữ đầu của từ Hy Lạp Christós (Χριστός) chuyển qua Anh ngữ là Christ.

 Chữ đầu X và hai chữ đầu XP (Chi Ro) đã được dùng làm biểu tượng cho Đấng Christ,

thấy rõ nhất qua biểu tượng:

Chi-Rho là biểu tượng Thiên Chúa giáo cho đấng Christ.

Tại sao Đấng Christ có khi viết tắt là X? Dĩ nhiên có nhiều giải nghĩa khác nhau theo những chi phái khác nhau của Ki-Tô giáo.

Nhìn theo diện chữ nòng nọc vòng tròn-que thì chữ X là do hai nọc que (I) ghép lại. Hai nọc que là hai dương, thái dương, có một nghĩa là mặt trời thái dương. Theo duy dương Đấng Christ có một khuôn mặt là Chúa Mặt Trời. Vì vậy ta thấy sau đầu Đấng Christ thường có hình mặt trời thái dương tỏa rạng sáng ngời.

Rõ nhất thấy qua biểu tượng mặt trời Chi-Rho:

Mặt Trời Chi Ro của Thiên Chúa Giáo.

Thiên Chúa giáo là tôn giáo Chúa Trời. Thiên, Trời có nhiều nghĩa. Theo duy dương Thiên, Trời là Mặt Trời. Đấng Christ có một khuôn mặt là Mặt Trời, Đấng Tạo Hóa Mặt Trời Thái Dương. Vì thế Đấng Christ viết tắt là chữ X có một nghĩa là Mặt Trời Thái Dương trong hệ thống Chữ Nòng Nọc Vòng Tròn-Que.

Lưu ý mặt trời Chi-Ro ở đây có hai loại tia sáng: tia nọc que mang dương tính, dương thái dương và tia hình cánh hoa nhọn đầu mang âm tính, âm thái dương. Mặt Trời này mang tính nòng nọc (âm dương) sinh tạo, tạo hóa của ngành nọc thái dương. Vì thế hiểu X theo chữ nòng nọc vòng tròn-que của vũ trụ tạo sinh, vũ trụ giáo là chuyện hợp lý. Thiên Chúa giáo cũng như các tôn giáo lớn khác như Ấn giáo, Phật giáo, Lão giáo, Hồi giáo… đều có sự hiện diện của vũ trụ tạo sinh dựa trên nguyên lý nòng nọc (âm dương) vì đều là di duệ hay bị ảnh hưởng của vũ trụ giáo.     

2. -mas

Hiện nay Mas được cho là do Cổ ngữ Anh mass gốc Latin, có một nghĩa tổng quát là buổi lễ. Hiểu theo nghĩa này chẳng dính dáng gì tới ngày sinh của Đấng Christ.

Truy tìm tầm gốc và nghĩa ngữ từ Mas ta thấy Mas liên hệ ruột thịt với linh tự Ai Cập Mes là sinh, đẻ:

Hình ngữ Ai Cập Mes là sinh, đẻ.

Linh tự sinh, đẻ mes có nguồn gốc từ linh tự người đàn bà đang ngồi sinh, đẻ với chỉ định nghĩa: sinh, đẻ, có hình mẫu tự m ở dưới bàn tọa:

Lưu ý thời cổ các bà mẹ Ai Cập sinh con ở tư thế ngồi (trên một cái chậu, cái bồn, tương đương với từ Hán Việt lâm bồn).

Mes, mas sinh đẻ ruột thịt với linh tự người nữ sinh, đẻ tức Mẹ có hình chữ m nên ta thấy trong nhiều ngôn ngữ từ Mẹ (mà trong ngôn ngữ Việt nhất là ở Miền Bắc Mẹ còn gọi là Đẻ) khởi đầu bằng chữ M như Việt ngữ mẹ, me, má, mạ, măng, mệ, mễ (Mường ngữ), mợ, mụ, Anh ngữ mother, mom, Pháp ngữ mère, maman, Tây Ban Nha ngữ), madra…

.....

Tóm lại ngày Xmas nên hiểu tới tận nguồn cội là ngày Sinh của Đấng Thiên Chúa Mặt Trời Tạo Hóa Christ, tức là ngày Giáng Sinh theo ý nghĩa của vũ trụ tạo sinh.

Nguyễn Xuân Quang