Chương 41

 

 

NHẤT NHẬT TẠI TÙ THIÊN THU TẠI NGOẠI

CHẾ ĐỘ TÙ ĐÀY TRONG THỜI PHÁP THUỘC

 

 

 

Nguyễn Đình Thi, từng hoạt động cho Việt Minh thời bí mật trong hội Văn hóa Cứu quốc, kể lại trong một phiên họp ông hứng chí bảo với Văn Cao và Đỗ Nhuận :

 “ Bọn mình phải làm một cái gì để góp sức tiếp tay cho Việt Minh chứ. Tôi đề nghị hôm nay mỗi người phải soạn xong một bản nhạc với nội dung kich thích tinh thần hoạt động của các cán bộ trong mặt trận Việt Minh.”

 

Cả ba người cùng đồng ý và ngày hôm sau mỗi người đều sáng tác được một bản nhạc. Của Đỗ Nhuận là “ Nhớ chiến khu ”, của Văn Cao là “ Tiến quân ca ” với câu đầu là “ Đoàn quân Việt Minh đi sao vàng phấp phới”, của Nguyễn Đình Thi là Diệt Phát

xít ». Bài của Văn Cao sau Cách mạng tháng tám trở thành quốc ca. Bài Diệt Phát Xít của Nguyễn Đình Thi trong ngày Tổng biểu tình tại nhà Hát Lớn Hà Nội ngày 19.8.1945 đã được hát sau bài Tiến quân ca của Văn Cao. Trong bài Diệt Phát Xít tới giờ tôi chỉ còn nhớ loáng thoáng vài câu,”... Loài phát xít cướp thóc lúa, cướp đời sống dân mình...Nào nhà tù, nào trại giam biết bao nhiêu nhục hình. Đồng bào quyết tâm vùng lên...”

Ca từ trong bài Diệt Phát Xít khiến tôi hồi đó còn nhỏ nên ngây ngô nghĩ rằng chỉ có dưới chế độ thực dân và phát xít mới có nhà tù nhiều với  đầy các cực hình thôi nên Nguyễn Đình Thi mới kể tội chúng ra và sau đó bài này còn được lấy làm bản ĐÀI CA của đài Tiếng Nói Việt Nam trong 50 năm.

 

Thật ra tại mỗi quốc gia đều phải có nhà tù để giam giữ các phạm nhân, chỉ là khác nhau về chế độ và cách xử sự đối với tù nhân mà thôi. Về điểm này thì mồm miệng cộng sản cũng xoen xoét ghê gớm lắm, nào là cực hình trong nhà tù chỉ ác liệt, tàn bạo, phi nhân trong các chế độ thực dân, đế quốc mà thôi, nào là rất nhiều tù nhân đã mạng vong vì ốm yếu, bệnh tật, đói rét vv...

 

Chúng tôi sẽ cố giữ tính cách khách quan để điểm qua các nhà tù dưới chế độ Pháp thuộc rồi sau đối chiếu với các nhà tù của đế quốc và cộng sản, xin nhắc lại là điểm qua thôi chứ đi vô chi tiết thì vượt ra ngoài phạm vi của bài sưu khảo này.

 

Trở lại thời Pháp thuộc, để cai trị và giữ an ninh và bảo toàn chế độ thuộc địa, chính quyền Bảo hộ Pháp tất nhiên phải xây các nhà tù để nhốt các tội nhân, cả thường phạm lẫn chính trị phạm, giống như các nước khác thôi nhưng các người cộng sản cứ làm như chỉ có thực dân Pháp dã man, độc ác mới xây nhà tù như bài ca Diệt Phát Xít của Nguyễn Đình Thi rêu rao.

 

Theo họ có năm nhà tù lớn nhất là Hỏa Lò tại Hà Nội chung cho cả nước, còn tại mỗi kỳ và cao nguyên có một nhà tù lớn là Sơn La, ngoài Bắc ; Lao Bảo, miền Trung ; Côn Đảo, trong Nam và Ban-mê-thuột  tại Cao nguyên.

 

Dưới chế độ cộng sản hiện nay, số nhà tù tăng hơn rất nhiều và nhà tù cũng lớn hơn dưới thời Pháp thuộc, chưa kể những trại học tập cải tạo một thời đã nhốt giam cả hàng trăm ngàn người vô tội tới cả hai chục năm với những quản giáo – tên gọi các cai tù mới – nổi tiếng là cùng hung cực ác.

 

Chúng ta thử theo các phóng viên hay chính những cựu tù nhân đi thăm một vòng các nhà tù lớn kể trên xem thực hư như thế nào, nhất là để so sánh chế độ tù đày giữa thực dân, đế quốc và cộng sản.

 

·       NHÀ TÙ SƠN LA (Theo tài liệu cộng sản)

          

Nhà tù Sơn La do Pháp xây dựng tại tỉnh Sơn La, năm 1908, trên đồi Khau Cả nằm soi mình trên dòng suối Nậm La thuộc thành phố Sơn La, ban đầu chỉ là một nhà tù nhỏ, sau nâng cấp dần lên nhà tù hàng tỉnh với số lượng tù nhân tăng dần. Chỉ tính trong giai đoạn 1930-1945, Pháp đã giam cầm 1.007 lượt chiến sĩ cách mạng Việt Nam và những người yêu nước thuộc đủ các đảng phái.

 

Nhà tù này là nơi giam giữ những người cộng sản mà sau này đã trở thành các nhà lãnh đạo Việt cộng: Lê Duẩn, Trường Chinh, Văn Tiến Dũng, Song Hào, Xuân Thuỷ, Trần Huy Liệu, Nguyễn Cơ Thạch, Mai Chí Thọ, Trần Quốc Hoàn, Trần Quý Kiên, Hoàng Tùng, Hoàng Thế Thiện, Tô Hiệu vv…Nhiều nhà cách mạng không theo cộng sản hoặc chống cộng cũng từng nằm tại nhà tù này không ít. Nhà tù Sơn La sau ngày 30.4 cũng là một trại giam khổng lồ các “ngụy quân, ngụy quyền” từ trong Nam chuyển ra.

 

Nhà tù có diện tích ban đầu là 500 m^2, xây dựng khá kiên cố: tường được xây dựng bằng đá lẫn gạch, mái lợp tôn, không có trần, giường nằm cho tù nhân cũng được xây bằng đá, mặt láng xi măng, mép ngoài được gắn hệ thống cùm chân dọc theo chiều dài của sàn. Với lối thiết kế như vậy, mùa hè những đợt gió Lào của vùng Tây Bắc gây nên cái nóng như thiêu như đốt, những đợt sương muối tạo ra cái lạnh giá, rét thấu xương thịt vào mùa đông cộng với môi trường ô nhiễm ở mỗi phòng giam đã làm bệnh tật phát sinh và lây lan rất nhanh chóng trong tù nhân.

 

          

Năm 1940, Nhà tù Sơn La được mở rộng thêm một trại giam lớn toan tính để giam thêm tù nhân và đưa một số tù nhân nữ lên Sơn La nhưng âm mưu đó đã không thực hiện được.(?) Như vậy, qua 3 lần xây dựng và mở rộng, nhà tù Sơn La có tổng diện tích là: 2.170m².

Nhà tù Sơn La trước đây chỉ có khoảng vài chục tù nhân. Ðến nửa đầu thập niên 1940, khi Hoàng Minh Chính góp mặt thì con số đã tới 150, trong đó có cả Trần Ðộ và Lê Ðức Thọ. Sếp ngục người Pháp cho tù nhân cộng sản được cử ra hai người làm công việc y tá lo nhận, giữ thuốc của nhà tù, phát thuốc và chữa trị cho các bệnh nhân trong tù theo lệnh của y sĩ chính quyền. Anh em tù cử Nguyễn Lương Bằng và Hoàng Minh Chính nhận nhiệm vụ đó. Sau một năm rưỡi làm nhiệm vụ y tá, Hoàng Minh Chính lại được phân công làm đại diện đấu tranh đòi cải thiện đời sống, đòi có sách báo để đọc. Sau ba ngày rưỡi tuyệt thực, viên công sứ Pháp đã phải nhượng bộ.

 

Trong giai đoạn năm 1930 - 1932, các đoàn tù chính trị gồm 50 người bị kết án khổ sai 5 năm đày lên Sơn La, tháng 2.1933, đoàn tù thứ 4 gồm 210 người, đây là đoàn tù đông nhất bị đày lên Sơn La, sau khi Thực Dân Pháp đàn áp dã man phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. Trong đoàn tù này có: Trịnh Đình Cửu, Trần Văn Lan, Đỗ Ngọc Du, Khuất Duy Tiến, Trường Chinh, Lê Duẩn mà Thực dân Pháp đã xếp vào loại "những phần tử nguy hiểm".

Tháng 10.1933, nhiều cuộc đấu tranh liên tiếp của những người tù ở nhà tù Sơn La nhưng tiêu biểu nhất vẫn là cuộc đấu tranh chống tên toàn quyền Đông Dương Pasquier, anh em tù chính trị đã tổ chức đưa ra bản yêu sách gồm các vấn đề như sau:

          - Phải thực hiện chế độ tù chính trị

          - Phải chuyển tù về đồng bằng

          - Phải cải thiện chế độ ăn uống

          - Phải cấp thuốc cho người ốm

          - Không được đánh đập và bắt tù nhân làm việc nặng nhọc.

 

Anh em tù chính trị còn tố cáo chế độ tù đày dã man làm cho nhiều người chết, những người tù còn lại đều bị ốm yếu, bệnh tật. Thái độ cương quyết của tù nhân đã buộc Pasquier phải nhận bản yêu sách và hứa sẽ nghiên cứu và giải quyết. Tháng 10.1934 đến tháng 5.1935. Thực Dân Pháp tiếp tục đày các đoàn tù lên Sơn La, trong những đoàn tù này có thêm Nguyễn Lương Bằng, Đặng Việt Châu, Phạm Quang Lịch… Có nhiều người bị đày lên Sơn La lần thứ hai như Trường Chinh, Bùi Vũ Trụ, Hoàng Đình Giong.

Ở ngoài, nhân dân phố Chiềng Lề rất căm phẫn khi biết được tin Cousseau giam hàng trăm tù chính trị dưới hầm tối. Với tình cảm đó, bà con người gửi đường, kẻ gửi nước vào ủng hộ cho anh em tù chính trị. Đối với anh em trong tù do có sự cổ vũ lớn lao, và tiếp thêm sức mạnh, anh em tiếp tục đấu tranh.

-  Cuối tháng 12.1939, các Đảng viên trong nhà tù bí mật họp và lập ra chi bộ lâm thời gồm 10 người, Nguyễn Lương Bằng được cử làm bí thư. 

-  Tháng 2.1940, chi bộ lâm thời được chuyển thành chính thức, Trần Huy Liệu được bầu làm bí thư.

-  Tháng 5.1940, Tô Hiệu được bầu làm Bí thư, chi bộ đề ra những chủ trương đường lối.

 -  Ngày 26. 8.1945 dưới sự lãnh đạo của Ban cán sự Tỉnh bộ Việt Minh do Chu Văn Thịnh làm chủ tịch. Cuộc khởi nghĩa tháng Tám tại Sơn La hoàn toàn thắng lợi. Chế độ nhà tù chấm dứt từ đó. (Điều này láo khoét vì sau này cộng sản đã nhốt tại đây cả hàng ngàn quân cán chính miền Nam)

Dưới đây là một đoạn trích trong hồi ký của Trần Huy Liệu kể về những ngày đi tù tại Sơn La:

“...Các tù nhân hàng ngày thường phải đi làm rừng nên nhiều khi được ngắm các sơn nữ Thái tắm suối, mà họ gọi đùa với nhau là các “thủy phi cơ” đáp xuống suối. Khi thấy các sơn nữ kéo nhau tới gần suối, Liệu, biệt danh Thầy Đồ và là biên tập viên chính cuả báo trong tù, giơ tay ra hiệu im lặng, rồi tụt khỏi khúc cây, rón rén ra bụi le. Từ chỗ đó, tụt xuống dưới dăm chục mét, một cảnh tượng bồng lai hiện ra trước mặt họ. Mấy cô gái Thái đi nương về qua suối trầm mình tắm. Họ rất khéo, cứ nguyên váy áo bước xuống, nước đến đâu mới kéo lên đến đó, ngủm cả người thì cả bộ váy đội cả lên đầu. Đứng xa mà nhìn, suối như đang bồng bềnh những đóa hoa lớn. Mà hoa thật, đàn bà là hoa của trời đất chứ đâu. Suỵt! Khẽ chứ. Các bố đừng cười. Chả xem được cả tòa thiên nhiên đâu mà tưởng bở.

Khi các “Thủy phi cơ” về bản, năm anh đàn ông quay lại kéo cưa lừa xẻ, vẻ mặt thoảng chút mơ màng, nhất là mấy thanh niên. Trên đầu, lũ ve rừng râm ran, dòng suối bên dưới róc rách. Cứ trông vào câu chuyện và khung cảnh, có thể tưởng họ là những du khách an lành, hồn nhiên nhất trên đời...

...Đêm đến, trên “giường” xi măng, có những trạng thái trái ngược không cho người tù ngủ sớm. Này, thật êm đềm, lãng mạn, bài thơ về một “bông hoa rừng”. Này, nghịch ngợm, quấy phá một ý tứ cho mục “Cù không cười”. Tiếng suối reo đã thành một phần cuộc sống nhà tù. Nhờ nó, bao người đã thay đổi, trở thành một phần của cái chung, lại “phát hiện” ra rằng mình cũng có tâm hồn thi sĩ...

...Tháng 8 năm 1942, Liệu rời Sơn La về “căng” Bá Vân ở Thái Nguyên. Chỗ trại tập trung mới, điều kiện đỡ khắc nghiệt hơn. Tờ báo ra lần này có tên Dòng sông Công, ảnh hưởng lan ra cả dân cư bên ngoài. Chẳng phải chỉ có đời tù, người ta còn biết Hồng quân Liên Xô bắt đầu phản công quân phát xít, cờ Việt Minh kêu gọi đánh đổ đế quốc đã phất lên…

Liệu khỏe ra. Đến nỗi Tý lên thăm, khi trở về mang thai, đứa bé ra đời mang tên Công để nhắc dòng sông “sinh thành” ra nó...

 

CHÚ GIẢI

 

-Trong 15 năm có khoảng 1,000 lượt giam, trung bình mỗi năm như vậy là khoảng 66 lượt giam, nếu nhiều người bị giam hai lần thì số tù nhân còn ít hơn số lượt giam, và như vậy thì số người bị vô tù tại Sơn La trung bình một tuần một người.

- Người ngoài phố, không họ hàng thân thích mà được tự do tiếp tế nước với đường và chắc nhiều thứ khác nữa...

- Người tù bị hành hạ, ốm yếu mà  sau đó vẫn ra tù, tiếp tục tranh đấu không mệt mỏi trong đó có hai tổng bí thư Trường Chinh và Lê Duẩn, hai ông trùm Công an Trần Quốc Hoàn và Mai Chí Thọ, ba ông tướng Văn Tiến Dũng, Song Hào, Trần Độ, hai ông bộ trưởng Trần Huy Liệu và Nguyễn Cơ Thạch, bốn ông Uỷ viên Bộ Chính Trị Hoàng Tùng, Xuân Thủy, Lê Đức Thọ và Nguyễn Lương Bằng vv...

Những người tù bị ốm yếu và hành hạ này hầu như về sau đều đeo chữ Thọ khoảng tám hay chín bó.

- Điều đáng chú ý, vợ Liệu lên thăm chồng tại nhà tù mà về có thai.

 

·       Trại Cải tạo Sơn La  –  Bài của tù nhân Phan Lạc Phúc

·       NHÀ TÙ LAO BẢO (Vẫn theo tài liệu Việt Cộng)

 

Nhà tù Lao Bảo thuộc Thị trấn Lao Bảo, được xây dựng ở giữa một thung lũng cách phía nam Quốc lộ 9 khoảng 2km, cách Đông Hà khoảng 80km, cách Khe Sanh khoảng 22km, bao quanh 3 phía nam bởi sông và núi. Trước đó, đây là một vùng hoang vu, phía Tây là sông Sê Pôn, phía Đông là núi đá cao chót vót, phía Bắc là đồn Trấn Cao thời Nguyễn. Khu nhà nhốt tù được chia thành nhiều khu nhỏ như: Nhà bếp (bếp tù thường và bếp tù chính trị), tháp lọc nước, nhà vệ sinh và năm nhà giam gọi là các khu A, B, C, D, E.

Ban đầu chỉ có hai dãy nhà giam gọi là lao A và lao B gồm hai dãy nhà tù cũ, bán kiên cố, làm bằng tre, gỗ, trát đất, lợp ngói, dài 15m, cao 2m, rộng 5m. Tường đất kín mít, trét toóc xi, chỉ có hai cửa lớn ra vào, khi đóng cửa nhà tối om như hầm đá. Xung quanh nhà có lan can và có hành lang nối liền hai lao A và B. Trong mỗi lao có hai dãy sàn gỗ cho tù nhân nằm, cuối căn có trang bị cùm lớn. Mỗi lao có thể giam giữ được 60 tù nhân, tù nhân khi bị cùm có thể ngồi dậy nhưng không thể di chuyển vị trí nằm được. Năm 1931 – 1932 thực dân Pháp cho xây thêm hai dãy nhà mới gọi là lao C và lao D có phần kiên cố hơn với tường bằng đá, mái lợp tôn, sàn bằng xi măng, bê tông cốt thép, đến năm 1934 thì hoàn thành. Mỗi nhà lao dài 30m, rộng 6m giam giữ được khoảng 180 tù nhân và khu biệt giam có 13 buồng, mỗi buồng rộng 1m, cao 2,14 m.

Dưói lao C có một nhà hầm (hầm E), là một cái hầm sâu xuống đất, gọi là ca sô, từ trần đến mặt đất chỉ khoảng 2 mét, tường xi măng cốt thép kiên cố dày 1m, không có cửa sổ, chỉ có những lỗ nhỏ hình chữ nhật cũng có song sắt chắc chắn, có một cửa nhỏ vuông bằng sắt dày khoảng 0,4m, song sắt cửa sổ to bằng ngón tay đan dọc ngang, dày không đút lọt lon sữa bò. Đây là hầm biệt giam để giam tù chính trị

Nói chung, ba gian nhà C, D, E đúc bằng bê tông cốt thép rất vững chắc. Trong đó hai nhà D và E chồng lên nhau, nhà D ở trên nhà E.

         

Toàn bộ các công trình được bao quanh bởi hệ thống tường thành kiên cố cao 3,5m và nhiều lô cốt bảo vệ ở các góc thành và các vị trí quan trọng. Ngoài ra trong khu vực nhà đày Lao Bảo còn có nhà hành xác, nhà tra trấn, hỏi cung (nằm ở góc Đông - Nam), nhà cai ngục, trại lính (ở góc Tây - Bắc) nhà dây thép (Bưu điện), xưởng mộc, xưởng thêu, xưởng rèn. Ngoài hệ thống nhà lao, phía ngoài còn có nhà ăn, nhà bắt các tù nhân làm các đồ dùng thủ công. Gần cổng là nhà của đồn trưởng, cai, xếp và trại lính được bao quanh bởi hàng rào tre cao chắc chắn.

 

Nhà tù Lao Bảo được khởi công xây dựng vào năm 1908 trên một khu đất rộng chừng 10ha, hoàn toàn biệt lập với các khu vực khác để giam giữ các  thường phạm và những người yêu nước chống Pháp theo các phong trào Cần Vương, Văn Thân. Sau 1929-1930, nhà đày được mở rộng để giam thêm tù cộng sản. Tất cả đồ đạc của người tù mới đến, bất kể cái gì, khô hay ướt, đều gói lại, ghi sổ, đưa vào kho. Đến khi lấy ra thì đồ vật hầu như hư hỏng hết vì không được bảo quản tốt...

 

Mỗi người tù một năm được phát hai bộ quần áo màu xanh, rất xấu, một chăn, một chiếu, tất cả đều là hàng kém phẩm chất. Người tù bị bắt làm đủ thứ việc từ đập đá mở đường 9, làm cầu cống, chặt cây, đắn gỗ đến làm vườn trồng rau, làm thợ mộc, làm đồ mây tre, đồ thêu... để tăng thu nhập cho chủ ngục. Khi đi làm ở ngoài thì cứ hai tù có một lính đi theo canh, đi cách nhau 5m. Lính canh phải cầm súng, ngón tay trỏ luôn luôn để sẵn ở cò súng. Một đoàn tù đi làm không nghe một tiếng nói mà chỉ nghe tiếng xiềng sắt chạm nhau lẻng xẻng và tiếng chửi bới của lính.

 

Ở trong nhà lao người tù ăn thì phải dùng bát gỗ. Bát đựng canh phải dùng ô đồng. Ô đồng có rỉ rất độc, ăn rất nguy hiểm. Bát gỗ lâu ngày, mắm muối ngấm vào, khi đưa lên miệng, ngửi thấy mùi muốn nôn ọe, rất khó chịu. Lương thực, thực phẩm thì cai tù phát gì nhận nấy và tù nhân không có quyền khiếu nại cho dù là gạo mục, mắm thối. Người đi lấy rau lợn, rau thỏ, đồng thời lấy rau tù để cải thiện bữa ăn nhưng không ổn định. Thuốc men ở trong tù cho phạm nhân chỉ có một thứ là ký ninh nước. Hàng tuần chiều thứ hai, đi làm về, y tá và lính đứng sẵn ở cửa ra vào buộc mỗi người phải há mồm, chúng đổ vào mồm một cốc ký ninh nước, nuốt xong mới được đi. Nhiều người phải nôn mửa. Về đời sống tinh thần, tù nhân không được đọc sách, báo, không được phép liên lạc thư từ với gia đình, cũng không được gặp người nhà khi đến thăm nuôi... mọi sinh hoạt cá nhân đều phải được phép của lính gác

CHÚ GIẢI

 

- Trong vòng 43 năm có khoảng 350 chính trị phạm, trung bình mỗi năm chừng 88 người bị nhốt ?? (không rõ) Những chính tri phạm tại đây sau trở thành cán bộ lãnh đạo CS gồm có: Nguyễn Chí Thanh, Tố Hữu, Trần Văn Cung, Lê Chương, Lê Thế Tiết, Trần Hữu Dực vv...

- Chế độ tù đầy xem ra về đại cương cũng giống như các trại tù tại mọi nơi, và còn có nhà bưu điện nữa.

 

·       Nhà tù Côn Đảo (Theo tài liệu cộng sản)

Ngày 1/2/1862, Thống đốc Bonard ở Nam Kỳ ký quyết định thành lập nhà tù Côn Đảo, nay thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu. Đây là một hệ thống nhà tù với nhiều khu vực biệt giam, chuồng cọp. Trại Bagne 1 (sau đó được đổi thành trại 1, trại Cộng Hòa, trại 2, trại Phú Hải) rộng hơn 12.000 m2 gồm 10 khám lớn (phòng giam lớn), 20 hầm đá biệt giam, 1 khám đặc biệt, hầm xay lúa và khu đập đá.

 

Trại giam Phú Hải còn có đầy đủ các khu vực như giảng đường, bệnh xá, nhà thờ, nhà bếp, nhà ăn. Tuy nhiên, tất cả đều được dựng lên để đối phó với các đoàn giám sát về nhân quyền của quốc tế và đánh lừa dư luận(?) .

 

Trại giam Phú Tường, nơi nổi tiếng với “chuồng cọp”, được xây dựng năm 1940, với diện tích hơn 5.000 m2 gồm 120 phòng giam có chấn song sắt phía trên, 60 phòng “tắm nắng” không có mái che. Nó được chia làm 2 khu mỗi khu vực gồm 60 phòng giam, 30 phòng tắm nắng và một bệnh xá. Khu biệt giam này bị giấu kín hoàn toàn và đến năm 1970, khi được phát hiện và phơi bày đã gây chấn động và bàng hoàng với dư luận quốc tế.

Một khu bệnh xá được dựng lên nhưng cũng chỉ với mục đích duy nhất là đối phó với các đoàn giám sát nhân quyền(?) Đây là chiêu mà thực dân sử dụng, đối phó trong suốt thời gian cai trị hàng chục năm. Những phòng giam có mái che được xây dựng với diện tích nhỏ, rộng 1,45 m, dài 2,5 m (khoảng 3,6 m2). Toàn bộ tù nhân đều bị xiềng xích, ăn, ở, vệ sinh trong buồng giam.

 

Côn Đảo là nhà tù lớn nhất và thuộc loại lâu đời nhất ở VN. Trong 113 năm tồn tại (1862-1975), nơi đây đã giam cầm, đày đọa hàng chục vạn chiến sĩ cách mạng và những người yêu nước.  Chuồng Cọp là nơi giam cầm và tra tấn tù nhân dã man và tàn bạo nhất của hệ thống nhà tù Côn Đảo.

 

      Một người tù Côn Đảo: Trần Huy Liệu

 

Bài dưới đây trích trong Hồi ký cuả Trần Huy Liệu: Cõi Người  do con là Trần Chiến biên sọan:

 

“...Năm 1930, bạo động Yên Bái thất bại. Nguyễn Thái Học và các đồng chí lên máy chém. Nguyễn Khắc Nhu nổi dậy ở Phú Thọ không thành, tự tử đến lần thứ ba mới chết được. Trong Sài Gòn, Trần Huy Liệu lúc đó là bí thư VNQDĐ Nam Kỳ, uất ức vì không được hy sinh cùng, hay chí ít là chia sẻ những nguy nan. Nhưng anh chả phải đợi lâu. Tòa án Nam Kỳ, do tình thế cấp bách, “tặng” anh cái án 5 năm cấm cố ra Côn Đảo, trại giam Hòn Cau. Tâm trạng bí bức lao tù, căm thù đế quốc bên ngoài dai dẳng áp vào Liệu. Suốt 5 năm trời anh làm bao nhiêu bài thơ, những vần thơ sau này rơi vãi khá nhiều. 

 

Nhưng đấy chỉ là tâm trạng. Liệu không thể ngờ ra Côn Lôn, anh được hưởng một cuộc sống vật chất không đến nỗi nào. Thịt cá có lúc ê hề, gông cùm chả phải lúc nào cũng xủng xoảng. Việc đi lại trong từng khám khá thông thoáng. Nhưng dù sao cũng là đời thằng tù, cấm cố, khác hẳn những lúc “nếm náp” vị khám Lớn trong đất.

Sau này ra tù về Hà Nội, Liệu “kể” lại cho công chúng đời sống ngoài đảo trong thiên hồi ký “Côn Lôn ký sự”, đăng báo rất ăn khách. Không căm hờn chứa chất quá, cũng chả thi vị hóa, “Côn Lôn ký sự” có giọng điệu bình thản, tỷ mẩn những chi tiết nhân bản...

 

Côn Đảo là một quận thuộc tỉnh Bà Riạ, cách Vũng Tàu 97 hải lý, nhưng lại gần thị xã Vĩnh Châu thuộc tỉnh Sóc Trăng hơn, chỉ cách 40 hải lý. Côn Đảo thật ra là một quần đảo gồm 16 đảo lớn nhỏ, đảo lớn nhất , cũng là quận lỵ là đảo Côn Sơn hay Côn Lôn.

 

Liệu bị giam tại đảo Hòn Cau cách Côn Sơn 8km, đặc biệt đảo này có mạch nước ngọt. Năm năm trời ấy, Liệu đã chuyển từ lập trường Quốc dân đảng sang Cộng sản, dù trong xương tủy anh vẫn là người “Dân tộc chủ nghĩa” như luật sư Monin đã “định danh” hồi còn ở Sài Gòn. Anh có khối rắc rối sau này vì sự thay đổi ấy.  Âm mưu vượt biển, tìm tri âm mới, so đo lại tư tưởng, tình cảm là sinh hoạt thường ngày. Nó còn sôi nổi, bận tâm trí hơn nỗi lo đối phó với đám cai ngục rất nhiều. Không ngờ là Liệu lại khỏe ra, rắn rỏi hơn những ngày trong đất liền, trừ lần ngã trong khi leo núi kiếm tổ yến…

 

      Liệu tự học tại Côn Đảo

 

 Côn Đảo tuy xa nhưng không phải không có liên lạc. Nhân vợ một mã tà về Sài Gòn, Liệu nhắn Tý đang bán rau ở chợ Bến Thành gửi cho quyển từ điển Larousse. Thay cho những mảnh báo tiếng Tây, anh có hẳn người bạn nhỏ dầy cộp, cầm nặng tay, có điều giấu giếm khó. Một chương trình nghiêm ngặt được đề ra: mỗi ngày học 200 từ với đầy đủ nghĩa đen, nghĩa bóng, nghĩa rộng. Gốc dừa, vườn chuối, bãi cát là vở, mẩu gạch, khúc que là bút, đâu đâu cũng chi chít chữ viết. Trong một tháng, Liệu học được 6000 chữ. Nhịp độ “nhồi” sau đó chậm lại vì cái đầu đã “đầy” dần. Hai năm ở Hòn Cau, vốn tiếng Pháp của anh tăng vùn vụt, chỉ trừ sáu tháng nằm liệt vì chuyến rong chơi xuống hang yến. Có lần bạn tù trêu, thách Liệu nhớ hết nghĩa của một từ rất hóc hiểm. “Lời giải” đâu ra đấy làm anh em phục lăn, gọi anh là “tự vị sống”. “Nhai” từ điển chán, Liệu tấn công sang sách, từ chính trị sang văn học. Nghiền “Tội ác của Sylvestre Bonnard”, một tuyệt tác của Anatole France - đến mười lần, anh điên cả người vì chưa cảm nhận được cái hay trong câu chữ.

Do cách học đặc biệt này ở “trường Côn Đảo” mà khi “tốt nghiệp” anh học trò đã đọc hiểu thông, viết chưa thạo, còn nghe và nói không được chuẩn. Nhưng thế cũng đã đủ để xông vào trường văn trận bút sôi nổi sau đó. Cảnh tù ngục bí hãm sinh ra cho con người những phẩm chất tuyệt vời. Ông đồ non nhất định phải học tiếng Tây và vẫn nhất định phải làm báo.

     

      Tết Tân Mùi tại Côn Đảo

 

...Tết Tân Mùi 1931 không ngờ lại khá nhờn mép. Rượu, thịt, hoa không thể nói là ê hề, nhưng những gì nuôi trồng được trong vườn, chuồng, đã tiềm tiệm lắm rồi. Tiết canh vịt, tiết canh chó nhắm rượu nấu lấy ngay từ mồng một; đời tù còn có gì mà kiêng chứ. Rau tươi thì tha hồ, do đất đai và công sức không thiếu. Về tinh thần, những buổi ca bài chòi, thi làm vè câu đối, liên hoan văn nghệ rất sung túc. Sau tuần rượu thịt, không muốn ngủ trong khám hầm hập hơi người, tù “vương vãi” ngoài bờ đá, bụi cây, có người ra tận mép sóng, chả biết mơ mộng hay thổn thức.

 

Hòn Cau rộng và thoáng lắm, sẵn tre gỗ đóng bè, nhưng vượt biển về đất thì không dễ tí nào. Ngoài kia, ngoài xa ấy, có những dòng nước quẩn, không phải sức máy đố đi tiếp. Vài chuyến xuất phát êm ả, hôm sau lại thấy quay về. Bởi vậy lính coi ngục chả bao giờ lo tù trốn. No cơm ấm cật mà không giậm giật chân tay thì cũng cuồng người. “Tòa soạn” “Hòn Cau tuần báo ” bèn xướng lên chuyến chơi xuân, mệnh danh là “Cuộc du lịch vòng quanh thế giới”. Đích được nhắm là phía trái đảo, sau mỏm Bồ Đề, sườn núi dốc tụt ngay xuống biển. Cái chỗ hiểm trở vô cùng ấy nhiều hang hốc không thể leo lên được, mà leo xuống cũng vô phương. Mùa thu, chim yến từ phương Bắc xa xôi vượt cả vạn dặm biển về đây nhả dãi xây tổ, đến lúc ấm áp lại bay đi cả đàn. Tổ yến bằng lông và dãi, hình như có cả máu chim nữa, người mơ mộng trông xa bảo như cánh hoa hồng dính vào vách đá.

 

“Đoàn du lịch” rốt cục chỉ có bốn tên ghi danh: Phạm Tuấn Tài, Đào Khắc Hưng, Hoàng Trác và Trần Huy Liệu. Mồng sáu Tết, vào đúng chủ nhật đoàn khởi hành, người đi tiễn tặng nào hoa nào thơ dậy mùi lắm. Liệu xốc túi cơm nếp và nước uống buộc quanh người, lấy bộ điệu kịch sĩ vẫy chào anh em.

Núi đất thoai thoải đã hết. Giờ là đá lô xô rất khó đi tuy chưa dựng đứng như thành vại. Chân dò dẫm tìm chỗ đặt, tay chống gậy lấy thăng bằng, ai nấy thở như kéo bễ. Cũng may gió chẳng bao giờ thiếu, bay hết mồ hôi. Nhưng nhìn xuống bể thì hãi quá bởi vậy cả bọn đều gằm mặt xuống đá. Cái tư thế lò dò ấy rất chóng mỏi. Trưa đến, tìm được chỗ thoải tàm tạm, mọi người cùng nhất trí hạ trại. Đồ ăn thức uống dọn ra. Trác ra trước cả bọn, biết nhiều chuyện hơn. Tỷ như đi lấy tổ yến thế nào, nghe rợn cả người. Lũ Tây ngoài đảo cũng hủ lậu, năm nào cũng kiếm tổ yến nộp cho cấp trên trong đất, cố nhiên không phải bằng công sức chúng. Giá tổ yến tính bằng mạng tù. Từ trên đỉnh núi, người tù được thả xuống vách bằng quang treo, cổ đeo túi, tay cầm đèn mò mẫm cậy tổ, không còn gì mới được kéo lên. Thằng đội Bốn chỉ huy nhóm khai thác rất ác, bắt người leo xuống tụt bỏ hết quần áo để không giấu giếm tổ yến vào đâu được. Lấy được bao nhiêu chiếc đều phải ghi vào biên bản cẩn thận, tổ yến quý hơn vàng mà. Chuyến đi tìm tổ yến ấy, Liệu bị té chảy máu đầu và chân bị sái khớp thành thử sau đi lối chấm phẩy suốt đời.     

      Côn Đảo sau 30.4.75

     

Đừng tưởng cộng sản sau khi nếm mùi tù dưới chế độ thực dân sẽ đối xử tốt hơn với tù nhân hay chính đồng bào của mình. Những người phục vụ tại Côn Đảo được chủ nhân mới là cộng sản đối xử ra sao, mãi gần đây mới có tài liệu cho ta biết phần nào, qua bài tường thuật dưới đây:

 

KHU RESORT VÀ NGÔI MỘ CHUNG 70 NGƯỜI BỊ TÀN SÁT TẠI CÔN ĐẢO SAU NGÀY 30/04/1975.

Một lần một người bạn nhắn tin cho tôi, kể cho tôi nghe một câu chuyện ám ảnh anh khôn nguôi. Kỳ đó vợ chồng anh đi du lịch Côn Đảo. Nơi họ ở rất đẹp, là một trong các resorts nổi tiếng ở đó. Nhưng không hiểu sao, hoàn toàn chỉ bằng cảm tính, cô vợ có một cảm giác không yên trong thời gian nghỉ ngơi ở đây, cái cảm giác như lúc nào cũng có những đôi mắt vô hình nhìn mình từ đằng sau. Đêm tối trước ngày trả phòng, một người bạn khác của hai vợ chồng đi cùng chuyến đó, trong lúc đang ngồi xếp dọn đồ đạc để chuẩn bị hôm sau ra về, ngẩng lên chợt thấy một người đàn ông mặc sơ mi nâu, đeo cà vạt đang nhìn cô ấy qua cửa kiếng. Cô hoảng hốt thét lên, người chồng chạy vào, chẳng thấy ai, cho là cô bị thần hồn nát thần tính.

Câu chuyện có lẽ sẽ dễ quên, nếu như hai vợ chồng anh ấy không post hình đi chơi của mình lên, và tình cờ một người, một phụ nữ hoàn toàn không quen (đang sinh sống tại Úc) vào comment, đại thể là nơi ấy rất đẹp nhưng cô không thể sống ở đó được vì bị một nỗi ám ảnh rất lớn: cha của cô là một cảnh sát, một trong những công chức, quân nhân sống và làm việc trên đảo trước năm 1975, đã bị cộng sản sau này hành hình vào một đêm tối ở nơi ấy.  Rợn da gà, người bạn của tôi nhớ lại cái cảm giác xốn xang không yên của vợ mình những ngày ở resort, anh mới inbox nhắn tin trao đổi với cô gái ấy. Thế là một câu chuyện được tháo nút:

 

Sau khi miền Nam bị chiếm, những người từng làm việc cho chính quyền miền Nam gồm công chức, quân đội, nhân viên làm ở trại tù đều bị tập trung lại và bị nhốt. Con số này khoảng 70 người. Ngày 23.12.1975, chính quyền Cộng sản ở Côn Đảo thông báo cho gia đình của những người này rằng họ sẽ được đưa vào đất liền để cải tạo. Thân nhân của họ nghe vậy thì hay vậy, và cũng không được thông báo gì thêm sau đó. Và rồi không một người nào trong số 70 người ấy trở về với gia đình!

Sự thật về đêm hôm đó, người thân của nhóm này không ai hay biết. Chỉ nhiều năm sau, cái màn sương âm u và kinh hoàng che giấu cái chết cùng một lúc 70 người đó được vén ra qua lời kể của một kẻ tâm thần, một trong những người đã ra tay hạ sát các chú bác này. Gã kể lại rằng những người tù này bị đập vào đầu, nhiều người chết, nhiều người vẫn chưa chết hẳn, nhưng vẫn bị vùi sống xuống hố đã đào sẵn. Khu nầy cách xa khu dân cư chính của đảo đến khoảng 10 cây số, một địa điểm hoàn toàn hoang vắng, vô cùng tiện lợi cho mục đích của những kẻ sát nhân.

 

Nhiều năm nữa đi qua... Người thân của những người bị giết chết đau cái nỗi đau không nói được nên lời. Thân phận họ hoàn toàn là thân phận con sâu cái kiến, họ không đủ chứng cứ để kêu oan. Kêu ở đâu? Kêu ai? Khi mình là "ngụy", khi mình là thân nhân của người thua cuộc? Đâu đâu cũng là kẻ chiến thắng, mang quyền sinh sát người khác trong tay? Luật là của người thắng cuộc, lẽ phải thuộc về họ!

 

Nhưng đất trời lại có những cách sắp đặt khác: Khi khu resort ở một địa điểm rất đẹp gần biển, vắng vẻ và xa vùng dân cư này được xây lên, đội xây dựng tìm thấy một đống xương người trong cái ngôi mộ tập thể. Điều đáng nói là trong số những bộ xương này, có một cặp chân giả mà người trên đảo nhận ra đó là chân giả của “anh Sơn, con chú Chín Khương”, nên người ta bàng hoàng nhận ra đây là ngôi mộ chung của nhóm 70 người đi "cải tạo" ngày đó. Người ta mới dời đống xương này, đem chôn chung vào hai ngôi mộ bên đường, cách khu resort một đoạn...

Viết bài này tôi chỉ vì lời đề nghị của người bạn, như cùng nhau gởi một nén hương, một lời cầu nguyện cho những linh hồn xấu số, không một lời từ giã vợ con trước lúc ra đi, được sớm siêu thoát khỏi những nỗi đau, những nỗi oán hận, oan nghiệt của một kiếp người!

Thụy Mân, California 20 tháng 3, 2018

https://www.facebook.com/thuyman.tran.54/posts/610215509316558?pnref=story

 

 

CHÚ GIẢI

 

- Đọc hồi ký của chính tù nhân Côn đảo Trần Huy Liệu so với hồi ký của các tù nhân trong các trại Tập trung Cải tạo của cộng sản thì có cảm tưởng một bên gần như thiên đường và một bên còn quá địa ngục. Tất nhiên sự so sánh này chỉ có tính cách tương đối chứ có cảnh tù nào mà tù nhân cảm thấy sung sướng? Cổ nhân từng nói, “ Nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngoại.”

- Liệu cũng được bác sĩ săn sóc đàng hoàng chứ không phải bác sĩ chỉ để làm cảnh như các sử gia đỏ cố tình xuyên tạc. Liệu còn được gửi mua sách vở để đọc và học thêm, được gửi quà. Tết các bạn tù còn tổ chức đi lấy tổ yến.

- Theo BS Phùng Văn Hạnh, một tù nhân tại trại Tiên Lãnh thì “Chuồng cọp” Côn đảo không thấm thía gì với trại “ Kiên giam” còn thê thảm hơn gấp bội lần. Xin mời đọc ở chương sau sẽ rõ.

- Liệu đi tù tại Sơn La, vợ lên thăm và về có thai thật là hi hữu.

- Liệu cũng như trung tướng Nguyễn Bình dù đã đổi sang đảng Cộng sản nhưng vốn là đảng viên Quốc dân Đảng nên trước sau gì cũng sẽ bị thanh trừng hay hạ tầng công tác nhất là không được phép hoạt động trong lãnh vực chính trị mà phải chuyển sang lãnh vực văn học giống như Trần Văn Giàu. Khi chết cũng không được nằm cùng các đồng chí tại nghiã trang Mai Dịch, chỉ khi bốc mộ mới được đảng thương tình cho gửi nắm xương tại Mai Dịch. Cuộc đời Trần Huy Liệu sẽ được kể rõ trong một chương sau.

 

NHÀ TÙ CỘNG SẢN DƯỚI TÊN TRẠI CẢI TẠO – Bài của BS Nguyễn Ý Đức

 

Sau ngày 30-4-75, mọi người đều e ngại về một cuộc tàn sát trả thù đẫm máu vì đã có những lời đồn đại về hành động này. Nhưng tới phút chót, người thắng trận miền Bắc đã nghĩ ra một giải pháp có vẻ nhân đạo hơn nhưng thương tích sâu đậm dài lâu hơn. Quân cán chánh VNCH đã được khuyến dụ trình diện để “học tập” ngắn hạn. Gọi là “tìm hiểu đường lối, chính sách của nhà nước và để gột bỏ tàn tích chống phá cách mạng khi xưa”.

Chính quyền mới hứa là thời gian học tập chỉ vài tháng rồi ai nấy trở về với gia đình, phục vụ đất nước, nhưng thực ra đây là một sự tù đày, hành xác, tẩy não.

Có người vài ba năm. Rất nhiều người mươi năm, và số người triền miên tù đầy gần hai chục năm cũng không ít. Lại còn một số đáng kể chết mất xác trong tù đầy hành hạ. Người sống sót trở về đã kể lại nhiều thảm cảnh mà họ phải gánh chịu trong thời gian đau khổ ấy. Những thảm cảnh mà nghe lại ai cũng rùng mình...

...Sau đây là một số nhân chứng đã trải qua các cuộc hành xác tù đầy, kể lại những hình thức hành hạ nạn nhân. Chúng tôi xin phép các tác giả trích đăng để thế hệ con cháu trong ngoài nước hiểu rõ mà tránh đi vào vết xe cũ.

 

           Vệ sinh trại

 

Chật chội, ngào ngạt hơi người, mùi hôi của mọi người, mọi bệnh riêng của mỗi người, cả tháng không tắm. Cả ngàn người có một giếng nước, kéo một lúc đã cạn nước. Để lâu không dùng chuột bọ chết thối đầy đáy giếng. Ăn uống vào là bị kiết lỵ. Đi cầu vào các dẫy hố đào trên mặt đất.

 “...Cả trại nhốn nháo về bệnh kiết lỵ. Hầu như không khu nào thoát. Chưa bao giờ buổi sáng lại đông người chờ đi cầu như vậy. Mặt mũi người nào cũng nhăn nhó, mệt mỏi trông thật thảm hại… Thật đau khổ, lúc nào bụng cũng quặn đau, mỗi lần đi cầu són ra một chút, phân ít, mũi máu nhiều. Từ nơi tôi ở ra nhà cầu khá xa. Để tiện việc, tôi không về nhà, ngồi ngay ở căn nhà chiếu Tivi sẵn sàng chạy ra hố cầu khi cần. Không phải mình tôi như vậy mà hàng chục người tay cầm lon nước, ngồi bệt xuống mặt cát. Bệnh của tôi kéo dài cả tuần sau khi uống cả lọ tetracycline do Lan cho. Trong thời gian kỷ luật chúng tôi được xuống sông tắm mỗi hai tuần một lần. Tuy nhiên nhiều khi cán bộ bận hay có việc gì bất thường thì phải chờ lâu tới ba tuần...”

(Linh mục Nguyễn Hữu Lễ – Tầng đầu Địa Ngục)

 

           Nhà cầu nổi

 

...Buồng trống trơn không có thứ gì ngoài mấy cái ống bẩu bằng luồng, một loại tre to và rỗng ruột. Đây là phương tiện toa-lét để tù nhân trong buồng đại tiểu tiện vào đó. Khi đi đại tiện, người tù phải dùng tới hai ống bẩu, mỗi tay cầm một cái. Ống hứng nước tiểu phía trước và ống phân dĩ nhiên là phía sau… Ống phía trước có thể là ống nhỏ, nhưng ống phía sau bắt buộc phải là ống có đường kính to và nhẹ. Yếu tố này rất quan trọng, vì trong lúc “thi hành nghĩa vụ” của bản năng, nói nôm na là “đi cầu”, người tù phải quàng tay ra đằng sau để giữ cái ống bẩu. Nếu ống này nặng quá, người tù không thể giữ ống sát vào mông, tuột tay làm đổ phân tung tóe trong buồng...

(Linh mục NHL – TĐĐN)

 

           Lao động quá sức

 

...Tù nhân bị ép buộc phải liên tục hạ quyết tâm làm những điều mà trại đặt ra như sau:

1. Tích cực học tập cải tạo lao động tốt.

 2. Giải phóng mọi tình cảm gia đình yếu đuối và tình nguyện ở lại trại học tập lao động cho dến khi nào được cách mạng công nhận tiến bộ cho về phục vụ xã hội, phục vụ nhân dân.

 3. Trong thời gian học tập tại trại, tôi phải chấp hành nghiêm chỉnh mọi nội quy quy định. Khắc phục mọi khuyết điểm tồn tại. Đấu tranh sai trái để thủ tiêu mọi mặt yếu của các bạn cải tạo khác hầu biến trại ta trở thành trại cải tạo tiên tiến về mọi mặt.

 4. Tố giác kịp thời với Cách mạng bọn xấu trong và ngoài trại đang còn ý đồ chống phá cách mạng.

 5. Tuyệt đối tin tưởng vào đường lối khoan hồng trước sau như một của cách mạng...”

(Hà Thúc Sinh – Đại học máu)

 

           Dọa nạt, nhục mạ

 

“Tao bảo thật với chúng mày ngoài việc lao động như thế có mà ăn cứt, ngày về của chúng mày cũng kéo dài vô tận. Tao đã lên lớp cho chúng mày nhiều lần rồi. Cách mạng không có tình trạng lơ lửng con củ cặc. Một, chúng mày học tập lao động cho tốt để có ngày mà trở về. Hai, bánh xe lịch sử sẽ nghiền nát chúng mày trong này mất thôi” (Đại-Học Máu – Hà Thúc Sinh, trang 116).

"Các anh là những người có tội. Chính sách 3 năm Cải Tạo đề ra, nhưng nó không phải là mốc nhất định cho tất cả mọi người! Các anh đừng có giả vờ “ nín thở qua sông” để hết cho ba năm thì về. Tôi nói thẳng cho các anh biết, có thể 3 năm cũng có thể 15 hay 20 năm đó!” (Tạ Tỵ – Đáy Địa Ngục trang 439).

 

           Bỏ đói khát

 

Có lẽ bỏ cho đói khát là chính sách để kiềm chế, kiểm soát người tù. Nên bất cứ tù nhân nào cũng nói rất nhiều về sự hành xác này.

“Đã hơn hai tháng nay, chúng tôi không được ăn miếng thịt nào. Lao động mỗi ngày 8 tiếng, toàn việc nặng. Cơm không có, mỗi ngày lãnh hai chiếc bánh mì luộc, mỗi cái khoảng 200gram và “chiếc bánh buổi sáng 50gram, như vậy chúng tôi chỉ được ăn 450gram chất bột với muối, không có chất béo, chất rau và chất đạm nào! Do đó, ai nấy đều gầy dộc hẳn, da khô khốc. Trên nguyên tắc theo giấy tờ chúng tôi được ăn 18 kí lô chất bột, 300gram thịt mỗi tháng, nhưng thực tế chúng tôi chỉ được ăn 13 kí 500 chất bột.” (Đáy Địa Ngục – Tạ Tỵ trang 378-379).

           Ăn bất cứ thứ gì là thịt

 

“...Nam cầm con rắn dài khoảng 6 tấc, to bằng ngón tay cái, không trắng không đen. Anh tìm sợi dây, buộc đầu con rắn cạp nong treo lên cành cây, rồi dùng lưỡi dao nhỏ cứa xung quanh cổ rắn. Con rắn lắc lư, lắc lư như chiếc que. Tôi không hiểu bằng cách nào Nam lột da con rắn nhanh như vậy. Da rắn vứt xuống suối, dòng nước cuốn đi trong nháy mắt. Nam hạ con rắn xuống mổ ruột, rửa nước suối rối sắt ra từng khúc, bỏ vào lon ghi gô, cho chút bột cà ri mà lúc nào anh cũng mang theo, đổ chút nước, thêm tí muối rồi cho lên bếp lửa. Lát sau, hạ xuống, anh trịnh trọng ngồi trên tảng đá sát dòng suối ăn hết con rắn một cách ngon lành”... (Tạ Tỵ- Đáy Địa Ngục, tr 439).

Mỗi bữa hai miệng chén cơm nhỏ gạo mục, cả trăm người chỉ có vài chục con cá ngừ thối nấu với rau, từ xa đã ngửi thấy mùi hôi…Cho ăn để khỏi chết đói, đó là khẩu hiệu của trại. Có nhiều tù nhân đã nướng sống sít các con sên con ốc rừng mang hàng triệu vi trùng sốt rét hoặc ăn quả sung rừng cho đỡ đói, ăn phải quả độc đứt thần kinh, sùi bọt mép, lên kinh phong rồi chết”. Hôm nào bắt được con cóc, con nhái thì “canh có người lái”, tù gọi là Protein; con gì cũng qui vào chất thịt, chất protein bổ dưỡng. Tù có câu:” con gì nhúc nhích là ăn được”; rau gì không chết thì ăn”.

Tiêu chuẩn kỷ luật mỗi tháng còn 9 kg lương thực ăn với nước muối, mỗi ngày hai bữa hai chén nhỏ xíu. Khi nhai thức ăn, vừa phải nhai kỹ để thức ăn ít ỏi và quí báu được tiêu thật hết, khỏi phí phạm, giúp cơ thể bòn từng chút bổ dưỡng để thân xác chịu đựng con người được sống, nhai thật kỹ để chất thải ra thật ít, 5,7 ngày mới đại tiện một lần, vì đại tiểu tiện đều vào cái thùng đại liên để ngay bên cạnh bục nằm, đến lúc đầy tràn trật tự mới đổ đi, nên suốt ngày đêm phải nằm bên cạnh cái của nợ khai thúi đó.” (Nguyễn Chí-Thiệp - Trại Tù Kiên Giang trang 35).

 

          Thiếu thốn

 

Chia nhau vài thìa đường: “Anh ta cầm nhanh lấy cái thìa và với một tư thái rất cẩn trọng, anh gom các phần đường đang chia dở và bắt đầu chia lại. Mười người mười phần. Trợ chia thật khéo nhưng cũng thật chậm. Đôi khi tay anh run làm một vài hạt đường rơi xuống miếng giấy dầu, văng dính vào ngón chân anh. Anh vội lấy ngón tay chấm mấy hạt đường ấy và cho lên miệng. Người ta bực mình nhưng người ta không thể giành lại những hạt đường đã dính vào những ngón chân cáu bẩn của kẻ khác.” Mỗi người được ba thìa đường sau ba tháng tù” (Hà Thúc Sinh- Đại Học Máu, trang 148).

 
“Điều quan trọng đối với tôi là cái đống rác! Mỗi lần đi ngang đống rác trước cổng trại là mỗi lần đời tôi lên hương. Hai con mắt hoạt động tích cực để tìm nhặt những thứ cần thiết cho cuộc sống trong buồng như vải rách dùng đại tiện, bọc nylon làm nhiên liệu chất đốt, hoặc may mắn hơn thì cái bàn chải đánh răng cũ hoặc ít giấy bao xi măng làm vở viết chữ Tầu, thứ ngôn ngữ tôi đang cố học”.(Tầng Đầu Địa Ngục- LM NHL)

           Hành hạ cơ thể

 

“Tùy theo mức độ nặng nhẹ khác nhau của các hình thức vi phạm nguyên tắc mà tù nhân bị hình phạt tương xứng theo luật giang hồ tù.

Nếu chỉ để cảnh cáo và áp đảo tinh thần những lính mới để bắt phải đi vào khuôn phép thì chỉ cần sử dụng “chưởng” tức là đánh bằng hòn đá bọc trong cái vớ; hoặc “bẻ ngà” là dùng đá cà hoặc đập gẫy hết cả hai hàm răng. Trường hợp nặng hơn thì “lấy cấp phá” tức là móc đôi mắt, hoặc “xin cặp nạng” nghĩa là cắt gân gót chân. Trường hợp nghiêm trọng thì đối phương sẽ được “cất” có nghĩa là giết chết.

 (Tầng Đầu Địa Ngục – LM Nguyễn hữu Lễ).

”Tên vệ binh hung ác vừa quật roi mạnh hơn vừa chửi rủa thậm tệ:

 - Đ.M. chúng mày là đồ tư sản, dưỡng xác quen, làm việc chây lười, không cố gắng, không có kỷ luật gì hết.

Chiếc roi lại tiếp tục rít trong không khí, bay tới tấp vào thân xác ba người tù. Đại đức Thích Thiện Cao bị đòn đau quá chỉ biết rú lên những câu quen thuộc “Mô Phật”, rồi nhắm mắt, oằn người lên chịu đựng. (Phạm Quang-Giai -Lần cuối bên anh, trang 247)

          Bắt quỳ để trừng phạt

 

“Nói đến sùi bọt mép mà thấy nét mặt của mười thằng ”ngụy” vẫn trơ thổ địa ra, thằng quản giáo cáu quá hét: Tao phạt chúng mày quỳ hai tiếng. Quỳ xuống.” Bọn tù chỉ liếc nhìn nhau chẳng ai chịu quỳ. Thằng quản giáo đâu có chịu thuạ Hắn móc súng bắn đến đùng một phát. Tránh voi chẳng xấu mặt nào, anh em lần lượt êm ái quỳ. Thằng quản giáo đứng chửi rủa một lúc rồi mới chịu bỏ đị.” (Đại-Học Máu - Hà Thúc Sinh. trang 116).

 

” Hai chân tôi bị còng chéo để bức cung. Còng chéo hai chân bị đóng cứng chặt giữa hai cái còng hình chữ U và thanh sắt xuyên. Vì độ cao của thanh sắt giở hổng hai chân lên thành ra không thể nằm thẳng lưng, vì nằm như vậy thân mình căng ra hai chân bị siết chặt vào sắt đau buốt tận tủy óc. Người bị còng phải dùng hai khuỷu tay để chống hoặc cởi hết quần áo ra chêm ngang thắt lưng mới chịu được một thời gian. Chờ một vài ngày hai cổ chân gầy đi xoay được lật úp thì hai chân sẽ thẳng ra nhưng phải nằm sấp. Nhưng chỉ vài ngày chân đã sưng húp vì ban đêm bị lắc còng điểm danh”

(Trại Tù Kiên Giang- Nguyễn ChíThiệp- tr. 473)

           Bệnh xá – Bệnh tật

 

“Mặt đứa nào đứa nấy trông như những quả dưa bở chín rục, chân tay bụ bẫm cứ như những cái xác chết trôi ba ngày, đang xếp hàng dài trước bếp xin chút nước vo gạo về uống với hy vọng mong manh tí chất cám có thể cứu nổi căn bệnh phù thũng trầm kha...” (Đại Học Máu Hà Thúc Sinh tr 251).

 

“Nói là bệnh xá cho xôm trò chứ nơi đây chỉ là một căn nhà thường có sạp nằm cho bệnh nhân. Lúc tôi đến đây thì đã có hai mươi trại viên đang trị bệnh tại đây. Người tôi bị tê liệt toàn thân do đó những việc vệ sinh cá nhân tôi không làm được, tôi phải nhờ sự giúp đỡ của hai bệnh nhân nằm hai bên tôi. Hai bệnh nhân này không cùng một trại với tôi.Một hôm cán bộ bác sĩ đến tận giường tôi đọc lệnh mà nội dung như sau: - Anh Phan Phát Huồn, anh là một tên có nợ máu với nhân dân nhưng đảng và nhà nước ta đã tha tội chết cho anh, anh đau ốm vẫn cho anh nằm ở bệnh xá điều trị, vậy mà anh không biết điều, vi phạm nội quy của bệnh xá bằng cách quan hệ với người khác trại, vậy ngay từ giờ phút này anh phải ra khỏi bệnh xá. Nói xong ông ta ra lệnh cho y công buộc dây thừng vào hai chân tôi và kéo tôi như một con chó ra khỏi bệnh xá”

(AK và Thập giá – LM Phan Phát Huồn)

 

"Tại bệnh viện tôi đã nghe nói và chứng kiến những cuộc “căng mùng” ghê rợn. Căng mùng tức là nói đến giải phẫu bệnh nhân. Để tránh ruồi muỗi bu vào lúc giải phẫu, bệnh nhân được đưa vào trong mùng. Vì không có thuốc tê nên người ta cột bệnh nhân vào giường, lại còn có các anh hộ lý đè bệnh nhân xuống để bệnh nhân khỏi vùng vẫy lúc quá đau đớn. Thường thường bác sĩ dùng dao cạo râu để giải phẫu. Bệnh nhân gào thét kêu la thảm thiết, tôi có cảm tưởng là một con lợn đang bị thọc huyết”

(AK và Thập giá – Linh mục Phan Phát Huồn)

 

“Bệnh nhân bị bệnh gì gã cũng cho uống Xuyên tâm liên. Kiết ly, tiêu chẩy: xuyên tâm liên. Sốt rét sốt nóng: xuyên tâm liên. Ho lao, sưng phổi: xuyên tâm liên. Vì thế rất nhiều bệnh nhân chết oan uổng.”(Thanh Thương-Hoàng - Những Nỗi Đau Đời- tr. 51).

          Chứng kiến sự hành hạ tù nhân khác

 

“Vừa dứt câu hỏi, tên vệ binh xuất kỳ bất ý dùng chân móc cú đá hậu vào khuỷu đầu gối của Trác, khiến Trác lao chao. Tên cảnh vệ tiếp theo cái lao chao của Trác bằng một cú đập mạnh báng súng AK vào người Trác, khiến người tù Việt quốc không còn đủ sức đứng vững, cả thân xác ông rơi xuống như quả sung rụng. Trác vừa té sóng soài trên hiện trường sám hối thì liền lúc đó tên này tung người lên dùng một đòn hiểm nhẩy lên đứng trên thân xác của Trác. Các đồng đội của Trác ngồi trong vòng tròn đều nhắm mắt mỗi khi nhìn thấy tên cảnh vệ dùng những cú giầy đinh nện mạnh trên mặt, trên người Trác. Máu bắt đầu chan hòa trên hiện trường sám hối”

 (Phạm Quang Giai -Lần Cuối Bên Anh-tr.165)

 
«Tiếng kêu rú rùng rợn vẫn không ngớt phát ra từ những căn phòng xung quanh. Phượng vẫn ngồi như chết cứng. Rồi đột nhiên đèn bật sáng chói, nàng thấy mình đang ở trong một căn phòng toàn những dụng cụ tra tấn”. Nàng thấy ghê tởm, rồi tự dưng trong nàng nảy ra một ý định tìm cái chết, trước khi bị tra tấn, nàng đang nghĩ “Chợt cánh cửa sau bật mở. Nàng vội ngồi thu người lại sát tường, mắt ánh lên, thấy hai tên chuyên viên tra tấn xốc nách một người đàn ông, kéo sệt trên nền xi-măng. Mặt người đó tím bầm, hai bên mép ứa máu còn chẩy ra ròng ròng, tóc rối bù bết máu, đầu ngoẹo sang một bên, mình trần trụi bê bết máu, chân tay mềm nhũn ra”

(Trần Nhu- Địa Ngục Sình Lầy, tr. 163)

          Cô lập trong hầm đá

 

“Tên vệ binh hầm hầm đi về phía cửa hầm đá số 5. Hắn tra chiếc chìa khóa vào ổ rồi quay một vòng nghe răng rác. Hắn kéo chiếc cửa sắt nặng nề ra, để lộ một không gian tối om. Mùi hôi thối từ trong phòng xông ra những; đồng thời với tiếng hú ma quái ngân dài lê thê phát ra từ trong long hầm đá, nghe thật ai oán. Tên vệ binh trở lại chỗ Sâm ra lệnh:

- Vũ Sâm! Mày vào hầm đá số 5 để mà tưởng nhớ đến người vợ đẹp của mày.

Sâm lần thần đi thật chậm, tiến vào miệng hầm, rồi cũng thật nhanh, anh lọt hẳn vào bên trong. Vũ Sâm quay người lại nhìn tên vệ binh lần chót trước khi chìm hẳn vào bóng đêm dầy đặc, vu vơ và tăm tối. Cánh cửa sắt đóng lại, tạo thành tiếng sầm khô khan.” (Phạm Quang-Giai -Lần Cuối Bên Anh tr. 43).

 

Ngoài ra còn nhiều cách hành hạ khác như:

Chói cột với tù nhân khác; nhốt trong thùng sắt, trong túi; đầy ải ngoài nắng, nóng, dưới đèn sáng; bịt mắt; chói cột xuống đất; đá đít, bạt tai; giả xử tử; bắt uống những thuốc lạ; dìm dưới nước; làm cho nghẹt thở; cheo lơ lửng trên không; gây tổn thương cho ngọc hành cơ quan sinh dục; tạt phẩn, nước tiểu lên mặt; tra tấn bằng điện; châm chọc kim vào đầu ngón tay, ngón chân; không cho ngủ; bỏ cho muỗi, kiến, đỉa cắn…

 

 

Kết luận

Các nhà tâm lý xã hội cho hay hành hạ có mục đích làm xáo trộn, hoặc đúng ra là để phá hủy sự liên tục của cuộc sống con người cho tới một mức độ mà sự hồi phục trở nên tốn kém đôi khi không sao thực hiện được.

 Mà đa số nạn nhân bị đối sử tàn tệ sau đó lại được định cư ở một quốc gia khác như người tị nạn, nên họ gặp nhiều khó khăn hội nhập vào một nền văn hóa với nếp sống mới, ngôn ngữ mới. Đó chính là trường hợp các cựu tù nhân quân cán chính VNCH. Nạn nhân sống sót của tù đầy tra tấn có những phản ứng cảm xúc khác nhau tùy theo cá tính và căn bản giáo dục: từ giận giữ, phẫn nộ tới cảm thấy nhục nhã; cảm xúc ngay thẳng chính đáng tới sai trái tội lỗi; tự tin quyết đoán tới tủi thẹn, xấu hổ. Chắc chắn là họ khó mà quên được những vết thương mà người có quyền đã để lại trên cơ thể tâm hồn họ. Những hoảng hốt, lo sợ, những trầm buồn, những cơn ác mộng sẽ thường trực đến với họ và có nhiều tác dụng xấu cho đời sống cá nhân cũng như gia đình. Rồi lại còn những suy nhược tim gan tỳ phế vì thiếu ăn, thời tiết khắc nghiệt, lao động khổ sai nơi rùng sâu nước độc.

CHẾ ĐỘ NHÀ TÙ TẠI MỸ – Bài viết của BS Nguyễn Văn Bảo

 

 BS Nguyễn Văn Bảo đã có thời làm y sĩ điều trị trong một nhà tù tại Indiana cho ta biết đại cương về chế độ nhà tù tại Mỹ để ta có căn bản so sánh với nhà tù dưới chế độ thực dân Pháp và cộng sản Việt Nam.

 

Dưới đây là những điều vắn tắt mà tôi thấy cần nói để các bạn biết sơ qua về nhà tù ở Mỹ:

 

« Đầu năm 1979 tôi làm y sĩ cho một nhà tù lớn nhất của Indiana 6 tháng. Nhà tù này ở thành phố Michigan City của tiểu bang Indiana, ngay sát thành phố Chícago và có gần một ngàn tù nhân đàn ông (nữ tù nhân thì được nhốt ở một nhà tù nhỏ hơn và cách nhà tù này 30 miles về phía nam). Cấp số lý thuyết là 4 y sĩ tổng quát và một y sĩ quản đốc. Lúc tôi đươc tuyển dụng thì chỉ có một y sĩ (Bs Mai Trung Nghiã) và một nữ trợ tá (physician assistant).  Trước đó 6 tháng một Bs Phi-luật-tân đã từ chức vì bị thân nhân một tù nhân kiện do chuyển trễ người này bị heart attack ra bệnh viện dân sự. Mai Trung Nghĩa đã giới thiệu tôi vào làm. Tôi đươc tuyển dụng khẩn cấp mà không cần chữ ký của Warden lúc đó đang vacation. Y sĩ quản đốc là một Psychiatrist chừng trên 50 tuổi, rất tử tế. Tôi được ông dặn dò rất tỉ mỉ cả một buổi chiều ngày hôm trước.

 

Những điều căn bản ông đã dạy tôi:

1/ Tuyệt đối không được dùng từ prisoner mà phải gọi họ là Inmate. Phải lễ phép với tù nhân hơn là với thường dân. Đừng ngại nói yes sir thay vì yes.

 

2/ Mình sẽ hành nghề dưới sự kiểm soát rất chặt chẽ của ban giám dốc nhà tù. Tuy mình có toàn quyền cho toa theo nghề nghiệp nhưng có mốt số thuốc như valium và tylenol #3 thì phải hạn chế tối đa. (trong suốt 6 tháng hành nghề ngày nào tôi cũng bị tù nhân chửi vì xin hai món thuốc này không được). Có một món thường bị tù nhân đòi hỏi là dầu dừa (nói là để bôi cho da khỏi khô nhưng kỳ thực là xài để làm sex) cũng bị hạn chế. Có một lần tôi bị một inmate dọa khi xin valium không được: " 6 tháng nữa tôi mãn hạn và sẽ tới thăm xã giao ông". Tôi mách với Y sĩ quản đốc thì ông an ủi: Chính tôi cũng đã nhiều lần bị đe doa khéo như vậy.

 

3/ Mình phải hành nghề thủ thế nhiều hơn là bên ngoài: Tù nhân rất giỏi giả vờ để được chuyển ra bệnh viện dân sự. Hai chứng được họ giả vờ nhiều nhất là heart attack và đau ruột dư. Một bệnh nhân được chuyển ra cần thêm 2 cảnh sát canh gác và phải nằm phòng riêng ở nhà thương. Ngay trong tháng đầu tiên tôi bị một vố nặng. Tối hôm trước tôi chuyển một heart attack ra bệnh viện. Sáng sớm hôm sau tôi được mờì lên văn phòng Warden. Ông không khiển trách mà chỉ thông báo với một nụ cườì khinh thị rằng:"Tối qua bs chuyển một bệnh nhân heart attack ra bệnh viện. Khi tới phòng cấp cứu anh ta đánh cảnh sát bị thượng rồi định tẩu thoát nhưng may mắn sau nửa giờ truy nã hắn đã bị bắt lại về cell". Tuy nhiên, ngày hôm sau Bs quản đốc nói nhỏ với tôi rằng: "Hồ sơ bệnh lý của anh làm hợp lệ. Thà bị đuổi chứ đừng bị kiện".

 

4/ Trong 6 tháng làm việc tại nhà tù, ngày nào không gặp chuyên nhức đầu thì cũng lãnh sự chê trách hoặc chế riễu. Bị tù nhân phàn nàn rằng tiếng Anh tôi nói chúng không hiểu rất thường xảy ra nhưng lại được Warden thông cảm rằng vì họ không xin được thuốc nên vu cáo như vậy. Có một lần tôi bị một inmate da đen chọc quê. 4 giờ PM, hết giờ làm việc, nhưng tôi phải nán lại chờ cô Trợ tá để cùng ra về (lệ của nhà tù là nữ nhân viên trong khi di chuyển phải được một nam nhân viên escort). Hắn nói: "Người ông nhỏ con như vầy mà muốn escort cô này sao?" Rồi hắn cười lên sằng sặc. Tôi vẫn cứ phải chờ nhưng cô ả cứ làm làm vớ vẩn đê tôi phải chờ tới gần 15 phút mới chịu đi theo tôi. Thì ra cô chỉ muốn về trễ để còn thổi kèn gã inmate này. Tháng sau ban an ninh bắt quả tang cô thổi kèn gã da đen này ngay trong giờ làm việc. Gã này chi còn 6 tháng nữa là mãn tù cho nên đươc thả lỏng để giúp việc trong bệnh xá. Gã được ngồi trước một bàn giấy ngay trước một cửa sổ hình bán nguyệt rất nhỏ, trong một phòng kín. Phòng này lúc nào cũng khóa và cô Trợ tá giữ chìa khóa. Cô thường lợi dụng lúc vào kiểm soát thuốc để chui xuống gầm bàn thổi kèn gã này. Cô bị ép làm đơn nghỉ việc (nhà tù không muốn làm lớn chuyện và các bác sĩ cũng không bị khiển trách bởi vì trường hợp của cô rất đặc biệt: Cô chỉ thổi kèn gã da đen mà chưa bao giờ cho gã làm tình). 10 năm sau tôi lại gặp cô trong một buổi seminar ở Chicago.

Tôi chỉ kể văn tắt thế thôi. Những phiền toái nho nhỏ như bị tuốt lươn mỗi buổi sáng để khám xét mỗi ngày khi qua ba tầng cửa sắt thì không đáng kể. Bù lại, cả gia đình được phục vụ rất chu đáo: Được cấp nhà với đầy đủ tiện nghi ngay bên cạnh nhà Warden, cắt tóc, lau nhà, sửa xe, rửa xe vv... đều được miễn phí vì họ cần những người tù sắp sửa mãn hạn có việc làm hàng ngày...

 

Sau đây thêm vài chi tiết:

1/ Hỏi cung, tra tấn: Tuyệt đối cấm tra tấn. Lấy cung bằng cách đặt câu hỏỉ tự nhiên, nhiều lần khác nhau rồi đối chiếu để tìm sư thật. Vì vậy mới có luật thú tội (mục đích tránh xử oan) để đựơc giảm án.

 2/ Cùm khóa, biệt cấm: Chỉ khi nào inmate phạm luật trong tù mới bị hình phạt kiểu này và rất ngắn hạn. Tôi không có cơ hội thăm bệnh trong khu này nên không biết rõ.

 3/ Y phục: Tư do. Chỉ khi nào có quan khách viếng nhà tù mới băt inmates mặc đồng phục.

 4/ Tắm rửa: Có phòng tắm công cộng cho những inmates thường phạm hoặc sắp mãn hạn (Sex thỏa thuận hay bị cưỡng hiếp thường xảy ra trong phòng tắm này. Trong nhà tù Mỹ cũng có những tên đầu nậu đàn áp bạn tù mà không ai dám tố cáo vì sợ bị trả thù). Những inmates biệt giam trong cells thì có vòi nước ngay trong cell của mình.

5/ Thăm viếng: Phải có appointment trước, rất hạn chế, tùy trường hợp, nếu sắp phải ra tòa vì một tội thứ hai...thì chỉ có lụât sư được thăm viếng.

 6/ Sách báo: Rất hạn chế và bị kiểm duyệt gắt gao. Không có TV hoặc radio. Tù nhân mất quyền công dân nên không đựơc phép xử dụng thông tin của công dân.

7/ Nhà thờ: Có nhà thờ và mục sư trong tù, inmates phải ghi tên để đựơc dự lễ theo đạo Tin lành. Hàng tháng có linh mục/ mục sư ở ngoài vào. Không thấy nói tới các tôn giáo khác có lẽ ít quá nên không có nhu cầu. Tù nhân nguy hiểm không được dự lễ vì an ninh. Tù nhân trong death row thì được gặp tu sĩ theo yêu cầu và có hội đồng để cứu xét nhu cầu. Nhà tù ở Michigan City có 12 inmates chờ hành quyết, có khi chờ cả năm (do nhiều nguyên do). Trong 6 tháng Cò làm việc không có vụ hành quyết nào. Cò được chỉ đỉnh vào tận cell của mỗi người trong 12 người này để khám bệnh. Lúc đầu rất sợ hãi nhưng sau này thì thoải mái. Họ hiền ngoan hơn những phạm nhân khác và đặc biệt không bao giờ khai gian nên rất dễ định bênh.

 8/ Trả công làm việc: Tù nhân mất quyền công dân nên không được phép làm việc lấy tiền công. Họ tình nguyện làm việc theo nghề cũ hoặc mới được dạy. Cho tip cũng không hợp pháp (Cò đã kể được hớt tóc, sửa xe miễn phí ở khúc trên).

9/ Hồ sơ: Tôi cũng chỉ biết đại cương do nhìn vào hồ sơ bệnh lý cá nhân. Hồ sơ này ghi ngày sinh, học lực, tôn giáo, nghề nghiệp, tội trạng, bản án, ngày vào tù, parole, ngày mãn hạn. Những tù nhân có gia sản thì phải trả tốn phí ăn và ở trong nhà tù, và phải tiếp tục trả premium của health insurance cho tới khi hết tiền trong gia tài của mình (cái nhà mà vợ con mình đang ở được miễn trừ).

10/ Bản án: Bản án nặng nhẹ cũng có nhìều sắc thái: Có gã giết vợ, em vợ và mẹ vợ mà tù có 6 tháng. Có gã chỉ « follow a people with deadly weapon» mà lãnh 20 cuốn lịch. Có gã mở cửa vào trộm đồ đáng giá cả trăm ngàn mà chỉ tù 1 năm. Có gã đập cửa kính (break in) chưa kịp lấy thứ gì mà lãnh 5 cuốn lịch. Tất cả những chi tiết tôi trạng như thế đều có ghi văn tắt trong hồ sơ bệnh lý cá nhân.

Còn nữa, guilty or not guilty là quyết nghị của tòa (do votes của bồi thẩm đoàn) còn tuyên bản án (sentence) là quyền của chánh án (judge). Nếu chánh án muốn phạm nhân không bao giờ được phóng thích thì ổng sẽ xử chừng vài ngàn năm tù chứ không xử chung thân khổ sai bởi vì cứ mỗi 5 năm ở tù ngoan ngoãn thì được giảm án, án chung thân sẽ được giảm thành 20 năm rồi sau đó sẽ chia đôi nghĩa là 5 năm nữa thì còn 10 năm và v.v... Án 2,000 năm sau 5 năm sẽ còn 1,000 năm rồi 5 năm nữa còn 500 năm... Nghĩa là trên thực tế nó sẽ chết trong tù.

Chắc mọi người còn nhớ thằng bắn chết Robert Kennedy và thằng bắn bị thương Ronald Reagan hiện đang sống phây phây ngoài đời không?  Tóm lại, nhà tù ở Mỹ phức tạp lắm chứ không giản dị như nhà tù ở những nước nhược tiểu đâu…”

 

 

TỔNG KẾT:

 

Chúng ta đã điểm qua tình trạng các nhà tù dưới các chế độ thực dân, cộng sản và tư bản và có thể từ đó rút ra những kết luận tùy theo quan điểm mỗi người. Điều mà chắc ai cũng đồng ý, đi tù là cuộc đời khốn nạn rồi cho nên câu “ Nhất nhật tại tù, thiên thu tại ngọai ” luôn luôn đúng trong mọi không gian và thời gian.

 

Bài hát DIỆT PHÁT XÍT của Nguyễn Đình Thi vẫn mô tả một cách trung thực chế độ nhà tù cộng sản hiện nay mà ta chỉ cần đổi hai chữ Phát Xít thành Mác Xít như sau: “...Loài Mác Xít cướp thóc lúa, cướp đời sống dân mình. Nào nhà tù, nào trại giam biết bao nhiêu nhục hình? Đồng bào quyết tâm vùng lên...”

 

 

Một trại Cải tạo: Ngày nhập trại

Trại cải tạo: Giải trí

 

Trại Cải tạo: đi lao động

   Trại Cải tạo: Các hình thức kỷ luật                  Chia nhau điếu thuốc

                  

Lời bàn của Nguyễn Thượng Vũ

 

Chương 41 này là cả một cái nhìn rộng về chế độ nhà tù tại Việt Nam từ thời Pháp Thuộc, sang tới thời Cộng Sản và còn lan rộng sang cả chế độ nhà tù bên Mỹ nữa.

Lẽ dĩ nhiên nhà văn Hoàng Xuân Thảo phải lấy tài liệu về vấn đề này từ nhiều nơi khác nhau, tác giả khác nhau, lắm khi đối nghịch nhau.

 

Đọc chương 41 này của Hoàng Xuân Thảo như là ăn một món ratatouille của Pháp, có rau, có cà chua, có cà tím, có thịt, có hành, lắm khi cũng có cá hay tôm nữa. Nó cho ta nhiều thi vị khác nhau. Đọc lại tài liệu của Cộng Sản thì đầu thập niên 40, ông Hoàng Minh Chính bị giam tại Sơn La, được chỉ định là y tá cho các tù nhân, rôi đại diện các tù nhân để liên lạc với người xếp tù Pháp. Hoàng Minh Chính là lý thuyết gia của Chế độ ngoài Bắc trong nhiều năm với tư cách là Viện Trưởng Viện Nghiên Cứu Mác-Lê, ông ta là một người chủ chốt  và rất được kính trọng trong Đảng Cộng Sản Hà Nội. Sau năm 1975, ông ta thất vọng rất nhiều vì tình trạng tham nhũng của Đảng Cộng Sản và nhận thấy bao nhiêu năm tranh đấu của ông từ trước đã không làm lợi gì cho đất nước, mà trên nhiều khía cạnh Đảng Cộng Sản đã làm cho Việt Nam thoái lui. Sau nhiều lần tuyến bố chống lại chính quyền Hanoi, sau khi viết thư chính thức yêu cầu Tổng Thống Hoa Kỳ can thiệp vào Việt Nam, ông ta bị bỏ tù nhiều lần và chỉ được thả sau khi ông bị ung thư nặng. Hoàng Minh Chính qua đời với niềm u uất đã hy sinh một cách vô nghĩa cả cuộc đời thanh xuân cho một lý tường chính trị sai lầm. Cũng như Hoàng Minh Chính, ông Trần Huy Liệu là một nhà trí thức, hiểu biết rất nhiều, kiến thức cao chứ không như các người Cộng Sản khác.  

 

Hoàng Xuân Thảo đã cho chúng ta biết Trần Huy Liệu khi còn trẻ là đảng viên của Quốc Dân Dảng với Nguyễn Thái Học, trong thập niên 30 thì ông ta đổi sang hoạt động với Đảng Cộng Sản vì thấy Việt Nam Quốc Dân Đảng ở trong tình trạng chia ra nhiều phe phái và không thể tranh đấu một cách hữu hiệu chống Pháp được. Ông ta được Hồ Chí Minh phái vào Huế để yêu cầu Hoàng Đế Bảo Đại thoái vị để trở thành công dân Vĩnh Thụy. Chính ông là người đã nhận từ Bảo Đại bản chiếu thoái vị Hoàng Đế tại Huế. Trần Huy Liệu đã say mê một bà quả phụ, con dâu của Lại bộ Thượng thư, học giả Phạm Quỳnh. Bà quả phụ con dâu này là con gái của học giả Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc, tác giả cuốn sách “để đời” vô cùng danh  tiếng Cổ Học Tinh Hoa. Trong giai đoạn đó, Phạm Quỳnh bị Cộng Sản coi như là kẻ thù của dân tộc, kẻ bán nước cho thực dân. Họ gọi Phạm Quỳnh là “Cá Váy” che đít cho Pháp, và ông ta bị thủ tiêu ngay trong những ngày đầu của kháng chiến chống “Thực Dân, Phong Kiến”. Vì Trần Huy Liệu lấy con gái của Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc và là con dâu Phạm Quỳnh nên ông ta bị Đảng Cộng Sản nghi kỵ hãy còn những tư tưởng tư sản và ông ta không còn là người nắm quyền hành thực sự sau này. Học giả Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc trên tuổi bố tôi, cụ cũng là người anh chú bác của Bố tôi trong đại gia đình họ Nguyễn. Nếu tính theo họ hàng Liệu là con rể của  Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc thì Trần Huy Liệu là  hàng anh của tôi, tuy nhiên thính theo tuổi (ông đẻ năm 1901) thì ông dư sức đẻ ra tôi, và trong đời tôi cũng chưa bao giờ gặp mặt ông cả.

 

Trong Chương này còn có bài viết của Ký Giả/Trung Tá Phan Lạc Phúc viết về nhà tù Sơn La khi ông bị đi học cải tạo tại nơi này gần 15 năm. Phan Lạc Phúc là một nhà văn có tài, rất tiếc là ông qua đời tại Úc vài năm sau khi ông được Cộng Sản thả.

 

Bài ca Diệt Phát Xít của Nguyễn Đình Thi là một bài hát hay, hào hùng và vô cùng ngạo nghễ. Cũng như ông Cao Văn Viên, ông Nguyễn Đình Thi đẻ bên Lào vì cha làm Bưu Điện (Nhà Giây Thép) bị đổi sang Lào. Khác với Cao Văn Viên, Nguyễn Đình Thi ngả theo chủ nghĩa Cộng Sản từ thời còn trẻ. Ông ta là người khôn ngoan nên tuy rất thân với các người như Văn Cao và Hoàng Cầm, ông không hề bị dính líu vào các trận phong ba càn quét Văn Học ngoài Bắc như Nhân Văn Giai Phẩm hay Cải Cách Diền Địa như Văn Cao, Hoàng Cầm, Nguyễn Mạnh Tường, Đào Duy Anh, hay các người khác.

Cũng như Nguyễn Tuân thường nói với anh em, sở dĩ ông ta còn được sống là vì ông ta “biết sợ”:  không bao giờ làm gì khác với huấn lệnh và giáo điều của Đảng Cộng Sản cả.

 

                    

 

 

 

                    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Chương 42

 

 

SAO BẰNG LÀM PHƯỚC CỨU CHO MỘT NGƯỜI

 

NGƯỜI TÙ Y SĨ TRONG CÁC TRẠI CẢI TẠO

 

 

Như ta đã biết, sau ngày 30.4.1975 Việt Cộng đã lừa bịp dân miền Nam nói các nguỵ quân, ngụy quyền phải đi học tập cải tạo một tháng nhưng thật sự là đã bắt họ bỏ tù dưới cái vỏ nhân đạo là đi cải tạo, và thời gian cải tạo đã kéo dài ra trung bình khoảng 10 năm, tuy có người bị tù cả gần 20 năm, chưa kể một số khá đông tù nhân đã chết bỏ xác trong các khu rừng hoang vắng hoặc vì đói rét, bệnh hoạn hoặc bị thi hành kỷ luật.

 

Các tù nhân, ngoài việc phải tuân theo các luật lệ rừng của trại, còn tùy theo năng khiếu bị lợi dụng làm những việc trợ giúp cho các cai tù, cũng có cái tên hiền lành là quản giáo, chẳng hạn người được chỉ định chặt cây làm lán, người đi lấy phân tưới vườn, người cưa xẻ gỗ xây doanh trại, làm bàn ghế vv...còn các bác sĩ Ngụy thì phụ tá cho y sĩ hay y tá vẹm phân phát thuốc men, đôi khi cũng khám bệnh, có khi cũng được gọi về bệnh viện giải phẫu cho một cán bộ hoặc đỡ đẻ cho một nữ cán bộ nữa.

Dưới đây là các đoạn trích trong hồi ký của ba bác sĩ Ngụy đã từng bị đi cải tạo và được cho phép làm một số dịch vụ trong lãnh vực y tế.

 

ĐỜI Y SĨ TRONG CUỘC CHIẾN TƯƠNG TÀN – Hồi ký của BS Nguyễn Duy Cung

 

Đây là vài đoạn ngắn trích trong hồi ký của BS Nguyễn Duy Cung, nguyên Giám đốc Trung tâm Thực tập Y khoa Gia Định. Hồi ký này đã được đăng tải trong Diễn Đàn Sinh viên Quân y Hiện dịch và sau đó đã được in thành sách.

 

Từ giám đốc bệnh viện trở thành một tù nhân

 

...Tôi tự nguyện ở lại làm việc để chăm sóc hơn 550 bịnh nhân khốn khổ đang nằm chờ chữa trị, và trưa ngày 30 tháng 4 năm 1975 Cộng Sản vào chiếm bệnh viện trong khi tôi đang làm việc trong phòng mổ.

Thế là mọi việc chấm dứt từ đây, tôi và những anh em sĩ quan bị gọi là “ngụy quân” đưa đi cải tạo, bắt đầu sống đời tù nhân đọa đày bằng cách nầy hay cách khác, bị đưa đi qua các trại tù tập trung như Trảng Lớn, Xuân Lộc, Suối Máu, Sóng Thần... cho đến khi sức khỏe bị suy kiệt tận cùng vì đói kém, vì vất vả do lao động quá sức, tưởng chừng có thể ngã lăn ra chết bất cứ lúc nào, như một vài bạn sĩ quan khác trong tù.

Năm 1976, lúc tôi đang bị giam ở trại Sóng Thần thì được lịnh tạm thả về với lý do là Trung Tâm Thực Tập Y Khoa Gia Định đang cần một bác sĩ chuyên khoa giải phẩu lồng ngực để mổ cho một cán bộ cao cấp bị thương nặng, có thể nguy hiểm đến tánh mạng do một mảnh đạn nhiễm trùng ghim lâu ngày trong phổi.  Tôi đã thực hiện ca mổ thành công và cứu sống bệnh nhân này trong sự thán phục của VC.  Đó là lương tâm nghề nghiệp của tôi, mặc dù tôi ghét sự trả thù khắc nghiệt của họ dành cho chúng tôi trong cảnh tù đày.

Họ giữ tôi lại bệnh viện để làm việc với tư cách tù nhân “tự nguyện không lương”.  Ban ngày cặm cụi làm việc trong phòng mổ, chiều đến trở thành bịnh nhân trên khu Nội khoa và Vật lý trị liệu vì đôi chân đau nhức của tôi trong thời gian tù tội, tối về làm “dân phòng” vác gậy và dây luột ra canh gác khu vực dưới sự kiểm soát của Công- An phường như một hình thức “cải tạo tại chỗ ”.  Quần quật suốt ngày, suốt tháng không có thời giờ nghỉ ngơi và bị đối xử lạnh nhạt, khinh rẻ, lòng tôi cảm thấy đau đớn cho thân phận mình, từ đó suy nghĩ sâu hơn là xót xa tủi nhục cho thân phận cả dân Miền Nam thất trận.

Những lúc tinh thần xuống quá thấp tôi tự an ủi là mình vẫn còn may mắn hơn mấy anh em sĩ quan hiện đang còn nằm trong trại giam, ốm đau, ghẻ chóc, thiếu thốn đủ mọi thứ, kể cả thức ăn bình thường là cơm và muối, những thứ rất rẻ mạt thời Việt Nam Cộng Hòa.

 

Trại Trãng Lớn

 

...Một hôm có một cán bộ cấp tá đến thăm trại và hỏi han:

 “Các anh nghĩ bao giờ sẽ được tha về?”.

 Sau khi nghe trả lời “10 ngày, một tháng”, theo thông cáo của Ủy ban Quân

 quản, tên cán bộ cười khẩy:

 “Sao các anh ngây thơ thế! Khi người ta nói một ngày là mình phải nghĩ đến một năm, biết chưa?”

Cả nhóm chúng tôi ngẩn ngơ thất vọng, có người tưởng mình nghe lầm.  Không lẽ mình bị ở tù lâu như thế?

 Không lẽ mình ở trong này đến những mười năm? “Nhất nhật tại tù -Thiên thu tại ngoại”, bây giờ nghe câu này mới thấy thấm, tự dưng ai cũng rợn người …

 

...Mới vô trại chưa được hai tuần mà đã có vài người bị bệnh nặng ngặt nghèo, phải khiêng lên cáng bỏ nằm chèo queo chờ chết trên cái phòng riêng được gọi là bệnh xá nhưng không có bác sĩ, không có thuốc men và bệnh nhân cũng không được chuyển tiếp đi nhà thương bên ngoài để điều trị. Người chết được bạn bè thân trong trại làm lễ vĩnh biệt, một nghi thức cầu nguyện âm thầm theo tôn giáo để rồi sau đó đưa đi chôn cất sơ sài ngoài bìa rừng, anh em có người cẩn thận làm dấu trên mô đất để có dịp báo với thân nhân kẻ xấu số biết mà hốt cốt sau này.  Nhưng mà chắc gì mình còn sống để trở về báo tin? Mỗi lần có người ngã xuống là trong lòng ai cũng đau đớn, hoang mang. Thân phận kẻ lưu đày biết bao giờ mới tháo củi sổ lồng đây! Hay là phải bỏ mạng nơi chốn rừng thiêng nước độc này.

 

...Vô trại chúng tôi nằm gần nhau, trong một góc.  Anh bác sĩ Bùi Nghĩa Bỉnh đam mê với nốt nhạc.  Anh Bác sĩ Lê Thanh Vĩnh nằm kế bên tôi.  Anh Bác sĩ Nguyễn Minh Huy nằm gần anh DS Nguyễn An Cư.  Anh DS Cư lúc nào cũng có vẻ trầm ngâm, ít nói.  Có một lần bàn luận về tình trạng nhà thương sau ngày 30.4.1975.  VC đã lấy mía chế tạo thuốc mê, gây phản ứng nguy hại đến bệnh nhân khi giải phẫu, và lấy nước dừa tươi thay dung dịch.  Có một ông bác sĩ VC, có hình đăng trên tờ báo Giải phóng.  Ông này xuất thân từ thành phần thoát ly gia đình, chăn trâu khi còn trẻ, lớn lên nhờ công lao ngoài chiến trường giết được mấy trăm tên lính Mỹ Ngụy, nên được đề bạt lên làm “Y tá rồi Y sĩ!”, chức vụ cuối cùng là Bác sĩ trưởng một phân đội Giải phẫu Quân y, tối đi học bổ túc văn hoá lớp 5 lớp 7.  Ngoài những thành tích giết được nhiều người nêu trên, không thấy đề cập gì đến vấn đề nghiên cứu Y-Khoa. 

 

Trại Xuân lộc

 

...Cùng chuyển về trại này có anh Bác sĩ Lê Thanh Vĩnh.  Anh ở tổ khác, nằm sát bên kia tấm vách.  Có chuyện gì, anh em thường tâm sự với nhau qua kẽ hở của tấm tôn rách.  Còn anh Nguyễn Minh Huy thì ở một trại khác, ven bờ rừng.  Nghe nói một hôm có cán bộ cao cấp đi xe Jeep đến thăm trại anh.  Người ta cho biết đó là người thân của anh đang giữ một chức vụ quan trọng trong chánh quyền CS.  Anh được mời ra gặp nhưng khi giáp mặt, anh đã lạnh lùng: “Tôi không biết ông là ai!”

 

...Trong trại có lúc đói, thấy con gì cựa quậy, nhắm ăn được là không tha. Có một anh Dược sĩ đã khám phá ra chân lý sau khi nếm được hương vị của một loài ốc anh bắt được ngoài vườn:

“Bây giờ tôi mới biết tại sao ông bà ta khuyên đừng bao giờ ăn ốc ma! Rủi ăn trúng nó là mình mẩy nổi phong đơn sần sùi, cả châu thân ngứa ngáy suốt ngày, không chịu nổi”.

 Thế là cả trại đồn rần lên, vì đây là kinh nghiệm bản thân, là lời nói vàng ngọc của một Dược sĩ có uy tín.  Tin hay không là tùy nhận thức của mỗi người.  Tuy nhiên kể từ đó, có thấy ốc ma bò trước mặt, anh nào cũng làm ngơ, né tránh.  (Ốc ma là một loại ốc giống như ốc hương nhưng không có mài, thường thấy đeo bám trên thân cây, ăn phá cây cối trong vườn; nếu bỏ chút muối vào miệng nó thì thịt nó sôi lên và tan ra nước).  Có đói thì ráng chịu, chứ không anh nào dám đem thân mình ra làm vật thí nghiệm nữa! Có lần trại được ăn cá biển lớn xương.  Không biết cá loại gì.  Thịt cá thì ăn hết mà đến xương cá còn lại cũng không chừa.  Có anh xin giữ lại để đập nát ra, trộn với muối để dành ăn, thay mắm ruốc khi cần.

 

...Theo định kỳ, tới phiên tôi được cắt cử theo toán đi khuân vác gạo.  Sức khỏe không còn nhiều nhưng có thể vác trên vai bao gạo 50 kí lô đi xa 10 thước (Nhớ lại thời trai tráng mới lập gia đình, tôi ẵm vợ tôi chạy dễ dàng lên mấy chục nấc tam cấp trên đồi, thăm viếng mộ Nguyễn Hữu Hào gần thác Cam Ly Đà Lạt, nghĩ mà tội nghiệp cho nàng lấy chồng thời chinh chiến xa nhà hoài, bây giờ “hòa bình” rồi mà tôi vẫn còn biền biệt trong cảnh tù tội, không biết ngày về …)

Chiếc xe bít bùng chở chúng tôi chạy ra khỏi châu thành, tẽ vô trong vườn cao su và ngừng lại gần một nhà kho còn đóng cửa.  Đã có nhóm người ngồi túc trực sẵn bên ngoài.  Tôi cùng vài anh em tù tìm chỗ mát dưới bóng xe chờ đợi, thì thấy đàng xa một em bé trai mang trên vai một thùng kem từ từ đi tới.  Lâu ngày, được ra ngoài, thấy cái gì cũng thèm, ngặt nỗi trong túi không có một đồng xu.  Tôi buồn ý làm lơ ngó chỗ khác, ai dè em bé đến gần sát bên vừa vặn nắp thùng kem ra, vừa nói nhỏ:

 “Mấy bà ngồi đàng kia nói biết các ông ở trong trại cải tạo nên biểu cháu cứ mang kem đến.  Các ông cứ ăn tự nhiên, đừng lo. Hết bao nhiêu tiền, các bà sẽ trả.”  Cả nhóm hơi bất ngờ nhưng không ai từ chối tấm lòng của bà con ở gần đó. Thật là cảm động.! Tới giờ phút cùng đường này, mới thấy dân chúng vẫn còn thương mến chúng tôi, trái với những lời nói xuyên tạc, cố ý dằn mặt của cán bộ quản giáo Cộng sản khi lên lớp:

 “Các anh có nợ máu với Nhân dân.  Hãy coi chừng.  Dân chúng lúc nào cũng oán hận các anh”.

Một hôm có xe nhà thương vô trại.  Chiếc xe do anh tài xế cũ của tôi tên Châu lái.  Trên xe có ông bác sĩ Giám đốc mới tên Lê văn Tốt, tự Hai Tốt.  Ban trật tự kêu tôi thu dọn hành trang làm anh em trong trại tưởng tôi được thả về.  Có anh viết vội địa chỉ nhà ở Sài Gòn nhét vô áo bao cát bốn túi tôi may để mặc bên trong khi đi lao động … Trong suốt cuộc hành trình dài, tôi ngồi một mình phía băng sau nhưng không ai nói với tôi một lời nào.  Cho đến khi về tới nhà tôi mới biết tin Ba tôi vừa qua đời.  Tôi được cho về làm lễ mai táng Ba tôi - sau khi gia đình tôi được người quen chỉ dẫn đã chạy đủ tiền để lo lót, nghe đâu số tiền cũng không nhỏ. 

Hãy nghe VC kết tội các bác sĩ giải phẫu với luận điệu Mác Xít:

“Trong mấy ngàn tù binh bị giam ở đây, anh là người mang tội lớn nhất đối với Nhân dân. 

 Tội thứ nhất: Trước đây, những người lính Quốc gia bị Cách mạng bắn gần chết, tại sao anh không để cho chết luôn.  Được cứu sống, những người lính này căm thù đánh phá Cách mạng mạnh hơn. 

 Tội thứ hai: Lính Cách mạng bị thương nặng, anh bỏ bê không chịu mổ để cứu chữa (ngụy biện!).

  Tội thứ ba: Còn lính Cách mạng bị thương nặng mà anh ráng mổ để cứu sống thì tội anh nặng gấp ngàn lần.  Vì được cứu sống người lính Cách mạng mang ơn anh.  Họ sẽ cho biết vị trí đóng quân của Sư đoàn, Trung đoàn Cách mạng v. v… Theo đó, anh cho máy bay B52, pháo binh oanh tạc nát cả vùng, làm chết cả ngàn người.

  Tội thứ tư: Trong miền Nam, không có gia đình nào không có dính dấp với Quân đội.  Biết có anh ở hậu phương hết lòng chăm sóc chu đáo cho thân nhân đêm hôm đau yếu, người lính Quốc gia ngoài tiền tuyến an lòng ở lại ngoài mặt trận để chiến đấu chống Cách mạng. 

 Nói tóm lại, tội của các anh bác sĩ giải phẫu cao như núi: “Có lấy hết trúc của Trường Sơn làm bút và lấy hết nước của bể Đông làm mực, cũng không bao giờ kể hết tội của các anh!”.

 

Trại Suối Máu

Từ trại tù Xuân Lộc, Cộng Sản tách rời nhóm sĩ quan cấp tá gồm có: Bác sĩ Lê Thanh Vĩnh, Bác sĩ Nguyễn Minh Huy và tôi ra khỏi nhóm sĩ quan cấp uý để đưa về trại tù binh Suối Máu.

 ...Trại chia thành nhiều khu gọi là “K”.  Chúng tôi thuộc K3 giam toàn sĩ quan cấp Thiếu tá thuộc đủ thành phần Hải-Lục-Không quân của Quân lực VNCH.  Điểm đặc biệt của K3 là mức độ của Y sĩ: K3 có 1.100 sĩ quan với 28 bác sĩ.  Tính trung bình, một bác sĩ chăm sóc cho 46 người.  Có lẽ chỉ có K3 của trại tù Suối Máu mới có được tỷ lệ Bác sĩ/Bệnh nhân cao như vậy.  Có thể tỷ lệ này cao hơn tất cả tỷ lệ của các nước tân tiến nhất trên thế giới! nhưng coi vậy mà không phải vậy, đây là trại tù nên bác sĩ hay bệnh nhân đều đau như nhau, cái đau không thuốc nào chữa hết, kể cả thời gian.

Toàn thể tù nhân đều nằm dưới đất.  Mỗi người có được một diện tích nhỏ, vừa đủ lót một tấm chiếu khổ 25 trên 50cm.

Trong K3 có đủ thành phần giảng huấn, chuyên môn dạy tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nga, tiếng Đức, tiếng Tàu phổ thông, tiếng Tàu Quảng Đông.  Có kỹ sư, Chuyên viên Điện tử, Chuyên gia tốt nghiệp trường Cao Đẳng Phú Thọ, chuyên gỡ mái tôn làm kéo rất bén dùng để hớt tóc, làm lược chải đầu có khắc chữ để tặng vợ, tặng người yêu, làm thùng xách nước không cần hàn nhưng không rỉ nước, làm gà-men đựng cơm, làm lon giữ than hồng suốt đêm vẫn đỏ….

Có những quân nhân biệt kích, thám báo chuyên nghiệp xem thường những hàng rào kẽm gai và mìn bẩy.  “Bọn này muốn ra khỏi trại lúc nào cũng được, chỉ không biết rồi sẽ đi đâu thôi? Căn cứ Phục Quốc thì không biết chỗ nào chính xác?”.  Trong K3, cũng có Ban Thông tin “tuyệt đối bí mật”.  Chiều chiều có người phổ biến tin tức đài VOA-BBC xuống tận lán.  Tin tức thời sự nghe có vẻ thật nhưng không biết xuất xứ từ đâu.  Có tin Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam đã bị xoá sổ, bị giải thể?

 

MỘT CUỘC VƯỢT NGỤC - TÒA ÁN TRONG TÙ

...Được biết trong khi đi làm công tác thợ mộc, hai anh đã cẩn thận dò đường, canh giờ ngủ trưa của cán bộ mới vượt những lớp hàng rào kẽm gai còn lại.  Anh Thiếu tá Bé mặc quần đùi, nên dễ dàng vượt qua được những chướng ngại vật để ra đường lộ.  Vừa đúng lúc có một xe lam thường dân đi buôn chạy đến chở anh chạy trốn luôn.  Còn anh Thiếu tá Nam vì mặc quần nhà binh thùng thình, tay áo lại dài lượm thượm, nên bị vướng kẽm gai không gở kịp.  Thêm một điều rủi cho anh, là có một tên bộ đội bất ngờ thức dậy đi ra nhà vệ sinh, nên phát giác sự việc, xả súng bắn bừa khiến anh tử nạn.

 
Anh Thiếu tá Bé nguyên phục vụ tại phòng nhì tiểu khu Long An, cũng không gặp may mắn trọn vẹn khi xe chạy ngang vùng đang bị bố ráp vì có một cán bộ vừa bị giết chết đêm qua.  Anh bị bắt đem trở về trại Suối Máu, nhốt trong thùng thép Connex đặt trước K3.  Chưa đầy ba ngày mà thấy thần sắc anh biến đổi hẳn.  Gương mặt phương phi của anh trở nên hốc hác, xám xì, mất vẻ hồn nhiên trong sáng của ngày nào.  Anh em trong K3 lén mỗi ngày ra tiếp tế cho anh.  Cán bộ cũng thường xuyên đến với mục đích thuyết phục anh làm bản tự kiểm, thành thật khai hết sự thật để được cách mạng khoan hồng tha thứ!

Thời gian anh Thiếu tá Bé bị giam trong thùng Connex thép đặt trước K3 thì trong thùng Connex tương tự trước K2 cũng có anh Thiếu tá Nguyễn văn Thịnh từ Hóc Môn mới được đem về nhốt trong đó.  Anh Thiếu tá Thịnh cũng bị buộc tội tìm cách vượt trại.

Thế rồi buổi sáng vào đầu tháng tư năm 1976, một Tòa Án Nhân Dân được dựng lên trong trại tù Suối Máu.  Mỗi K được chọn một số Đại diện lên tham dự phiên tòa.  Trong K3, số tù nhân còn lại tự động tập trung ngoài sân, ngồi dưới cái loa treo trên một thân cây, nghe ngóng.  Giờ phút nặng nề trôi qua.  Trong không gian im lặng, bỗng nghe một tiếng nổ vang chát chúa, kèm theo là hiện tượng thật lạ lùng: Bên ngoài, nắng đang gay gắt, trời nóng như thiêu, bỗng nhiên nổi lên một cơn gió lốc bất thường, lạnh buốt, khiến anh em phải rời bỏ chỗ ngồi ngoài sân để chạy nhanh về lán mình trùm mềm lại, tôi cũng ở trong trường hợp này.  Anh em đi tham dự phiên xử về tường thuật lại:

“Đứng trước bàn chủ tọa, do viên sĩ quan chỉ huy trưởng của trại Suối Máu ngồi ghế Chánh án, anh Thiếu tá Nguyễn văn Bé đọc bản tự kiểm do anh viết, trong đó anh đã thêm thắt những điều anh không có vi phạm, những điều do chính tên cán bộ quản giáo đã thường xuyên xuống mớm cho anh, để làm cho tội anh càng nặng thêm. ” Vừa nghe xong bản cáo trạng, viên Chánh án liền đứng dậy đập bàn, tuyên bố tử hình.  Anh Thiếu tá Bé chưa kịp có phản ứng gì thì hai tên Công an lực lưỡng đứng phía sau lưng đã tức khắc bước nhanh lên nhét một trái chanh vô miệng anh đồng thời bịt chặt miệng anh lại, lôi xoẹt anh đi. Vài phút sau thì nghe tiếng súng nổ

- Huyệt đã đào sẵn cho anh trước khi tòa xử! Đó là Công lý của Cộng Sản!

Cả trại chìm trong bầu không khí thê lương ảm đạm của tang tóc đau thương.  Một con ngựa đau, cả tàu không ăn cỏ.  Hôm đó trong K3 nhiều anh em đã bỏ cơm…

 

Trại Sóng Thần

         

Trại Sóng Thần trước kia là căn cứ của Thủy Quân Lục Chiến đóng trong khu rừng cấm Dĩ An, thuộc địa phận Thủ Đức.  Đây là một trong những đơn vị trẻ trung, hào hùng của Quân Lực VNCH, nhưng không may, cũng là đơn vị có nhiều bác sĩ Q.Y. tử trận ngoài chiến trường kể từ năm 1964 như bác sĩ Trương Bá Hân tại Bình Giả, bác sĩ Lê Hữu Anh tại Quảng Ngải, bác sĩ Trần Ngọc Minh tại Quảng Tín.

Tôi ở trại Sóng Thần hơn một tuần lễ.  Có vài người khi về đây nói sắp được thả ra nhưng đêm đến lại bị chuyển đi nơi khác, làm những người còn lại trong trại lo ngại, hoang mang.  Buổi ăn nào thấy kha khá, có chút thịt chút cá, là biết có phái đoàn quan trọng nào đó đến thăm trại.  Mỗi ngày tôi cũng được ba tờ giấy khổ lớn, dài, để làm bản tự kiểm.  Nhưng có điều lạ, không giống như ở các trại tù khác, là khi tôi viết theo đúng bài bản “Đế quốc Mỹ xâm lược, tội ác đầy trời” v. v… thì cán bộ nhỏ nhẹ khuyên tôi không nên chỉ trích Mỹ nữa … “Khi ra khỏi trại về nhà anh sẽ thấy đời sống có khác đi!”. Tôi không nghĩ là mình nên hy vọng vào một điều gì thay đổi trong chế độ CS.

 
Dưới nhà bếp, có nhân viên dân sự làm việc.  Tôi lén nhờ người trao tin về cho gia đình tôi. Vợ tôi mừng rỡ dẫn hai đứa con Duy Huân và Xuân Uyên lên thăm tôi, nhưng không được bảo lãnh tôi ra.  Chính Bác sĩ V. C. Giám đốc bệnh viện Nhân dân đi xe nhà thương Ford Falcon lên đón tôi, cũng bị ông Thủ trưởng Đoàn 875 cương quyết từ chối dù đã được nêu rõ lý do:

“Anh này được tạm hoãn học tập cải tạo vì nhu cầu nhà thương cần bác sĩ giải phẩu về lồng ngực.  Anh mà mất đi, thì tôi không có người để thay thế”.

 
Tôi buộc ở lại thêm ít hôm đợi xin được giấy giới thiệu của Bà Thứ trưởng Bộ Y tế Dương Quỳnh Hoa, tôi mới rời khỏi trại Sóng Thần. Xe nhà thương đưa tôi về đến Trung Tâm Thực Tập Y Khoa Gia Định (bây giờ đã đổi tên là bệnh viện Nhân Dân) vào buổi trưa ngày 20 tháng 4 năm 1976, gần một năm sau ngày miền Nam sụp đổ.  Còn trong giờ làm việc, nhưng một số nhân viên đã tự động ra đứng hai hàng ngoài sân bệnh viện để đón tôi.  Nhìn thấy tôi tiều tụy trong bộ đồ bà ba đen, chống nạng, chân đi khập khiễng, có người đã ứa nước mắt.

Tình cảm bất ngờ của nhân viên làm cho tôi thật sự xúc động.  Bây giờ tôi không còn quyền hành gì nữa. Tôi không còn là Giám đốc của họ mà chỉ là một “người tù cải tạo” thất thế, mới được thả về.

 Xin cám ơn những giọt nước mắt thương cảm của anh em, chúng ta đã mất tất cả rồi, chỉ còn lại tấm lòng nhân nghĩa với nhau thôi.

Còn lý do mà tôi không nói ra là tại sao tôi được tha về thì không chắc là tôi đã “giác ngộ cách mạng” hay lao động cải tạo tốt. Có lẽ họ cần tay nghề của tôi, lúc nào còn xài được thì cứ xài! Và đúng là họ đã “xài” tôi khi có việc cần cứu cho tên cán bộ trẻ mới 39 tuổi, là một tay đặc công chuyên môn gài mìn chung quanh các địa đạo ở Củ Chi.  Nhập viện ngày 11/9/76, với triệu chứng đau ngực, sốt và ho ra máu ; cao 1m 70, nặng 60 kilô, bệnh nhân còn đi đứng bình thường, nên sau cuộc hội chẩn do BS Lê Văn Tốt Giám đốc mới của Trung Tâm triệu tập, thấy bề ngoài sức khỏe người bệnh trông còn tốt, ban lãnh đạo chưa dứt khoát trong việc nghe theo lời khuyên của giới chuyên môn dùng đến khoa giải phẫu mà lại chủ trương... chờ đợi, đến khi bệnh nhân bị xuất huyết quá nhiều, tình trạng suy kiệt, như sợi chỉ mành treo chuông, mới cho tôi vô điều trị...

Lương tâm nghề nghiệp đã khiến tôi quên đi cảnh tù tội uất ức của mình do CS gây ra, tôi đã tận tình để trọn buổi sáng chủ nhật đứng mổ cho ông ta...và sau đó mỗi ngày đưa ông xuống phòng mổ để chăm sóc vết thương dài trên ngực.  Gạch của phòng mổ trở nên đen xì do thuốc sát trùng Formaldehyde nhiễu xuống. Nhờ chăm sóc đúng phương pháp, dùng đúng thuốc, thêm ăn uống bồi dưỡng, vết thương từ từ lành hẳn, bệnh nhân được xuất viện sau đó vài tháng. (Ngày về, khi đứng trước cổng Trung Tâm, ông xui xẻo bị một chiếc xe La Dalat thình lình trờ tới ủi, vì khỏe nên ông phản ứng nhanh bằng cách chống một tay nhảy lên ngồi gọn trên đầu xe thoát chết.)

Thành ủy và đảng bộ trong nhà thương đến cám ơn tôi và đề nghị giúp đỡ tôi mua “lò ga” để tiện dụng trong sinh hoạt gia đình.  Nhưng tôi đã cám ơn và từ chối ơn huệ này.  Tôi chỉ muốn cho CS biết rằng: “Đó là lương tâm và trách nhiệm của các bác sĩ trong miền Nam từ trước đến nay.  Chúng tôi chỉ dựa vào một phương châm để làm việc: “Nhìn vết thương người bệnh để chăm sóc chớ không nhìn cái áo khoác mặc bên ngoài”. 

 

 

 

 

TÌNH YÊU HỒI SINH – Hồi ký của BS Phùng Văn Hạnh

 

Bác sĩ Phùng Văn Hạnh, cựu quân y sĩ, biệt phái sang Trung tâm Y tế Toàn khoa Đà nẵng từ 1965-1975, đã viết hồi ký kể lại những ngày tháng trong trại cải tạo, thực chất là một nhà tù, dài 12 năm ròng rã, trong cuốn sách nhan đề Tình Yêu Hiện Sinh, một tập tự truyện qua một nhân vật tên Hoạt do tác giả tự xuất bản năm 2002, dày 170 trang. Hiện vợ chồng Bác sĩ và bốn trai, ba gái định cư ở Canada: “Nay các con đều ra trường và có nghề nghiệp vững chãi”.

 

Sau ngày 30.4.1975 ông bị áp giải từ Saigon đưa về trại tù cải tạo Tiên Lãnh. Nhà ở Đà Nẵng bị tịch thu. Các con bị phân biệt đối xử, không cho học bậc đại học. Ba người con đầu vượt biên năm 1983. Bác sĩ ra tù tháng 2.1988; ba tháng sau vợ chồng ông và bốn con (ba gái, một trai) cũng tìm đường vượt biên, đến Canada năm 1989. Dù có tài năng trong nghề, nhưng vì đến bờ tự do quá trễ và không có chỗ để thực tập trong các bệnh viện Canada, Bác sĩ Hạnh không thể trở về nghề cũ. Ông đã phải lần lượt làm bốn nghề. Nghề chót làm assembleur cho một hãng đèn được tám năm trước khi về hưu. Tuy vậy, Bác sĩ Phùng Văn Hạnh vẫn thấy mình “may mắn hơn bạn bè chết trong tù cộng sản hay chôn vùi xác trên con đường tìm tự do”.

Sau đây là những đoạn trích trong hồi ký của BS Phùng Văn Hạnh:

 

          Năng lượng hàng ngày

 

Được dịp trình bày trước một phái đoàn Trung ương vào kiểm trại tù, Bác sĩ PVH nói chênh lệch giữa năng lượng cung cấp (1500 calô) và năng lượng cần cho lao động hằng ngày (3000 đến 5000 calô) quá lớn. Bởi thế trại viên da khô, nứt nẻ, bắp thịt teo tóp, yếu nhược. Bệnh suy dưỡng một ngày một nhiều. Thiếu sinh tố gây chảy máu răng và phù thủng. Thiếu protein đã gây bệnh sâu răng. Thuốc men rất hiếm. Thuốc sốt rét cấp không đủ dùng. Thuốc trụ sinh thỉnh thoảng mới có. Nhà cầu lộ thiên, ruồi quá nhiều mang bệnh truyền nhiễm. Dùng phân người bón rau và bón ruộng gây dịch kiết lỵ. Mỗi lần hàng trăm trại viên bị bệnh. Thuốc men không đủ, nhiều người chết uổng. Sau khi phái đoàn rời về, Bác sĩ PVH bị tố là xuyên tạc chính sách khoan hồng của Đảng và Nhà nước. Ông bị bắt đi lao động gánh sắn. Mỗi ngày ba chuyến, mỗi chuyến đi về 10km; gánh sắn phải nặng 40kg tối thiểu.

 

Trong chương gánh sắn, tác giả cho biết, sắn là nguồn ăn chính. Phần ăn bới ra lổn nhổn sắn tươi xắt khúc, cơm bu xung quanh. Xem như chín phần sắn, một phần cơm. Ngày ba bữa, mỗi bữa lưng ba chén nhỏ. Ăn như vậy nên “chỉ vài tháng sau nhập trại, toàn thể sĩ quan trở nên rách rưới, ốm đói, phờ phạc, hãi hùng”. Một tù hình sự đói quá, phanh ngực ra trước cán bộ, xin cho ăn một bụng thật no, rồi chết cũng hả dạ. Anh bị bắn ngay tại chỗ. Cán bộ mổ trâu ăn thịt. Xương gánh đi đổ. Trại viên tranh nhau chạy lại kiếm một mảnh xương còn dính chút thịt. Các em tù hình sự lượm cơm dưới mương chảy ra từ nhà ăn cán bộ, rửa rồi cho vào gô nấu cháo. Có em ăn giành với heo. Còn các trại viên vì ăn đói, tối ruột sôi ồn ào không ngủ được, nên ai nấy cũng tìm cách làm cho bụng đầy. Kẻ uống nước cho no. Kẻ ăn một gô (lon sữa guigoz bằng nhôm) rau lang hoặc cải tàu bay nấu với nhái, dế, thạch-sùng, chuột.

 

          Một hạt đậu hai người khiêng

 

 Anh Lộc nguyên là giáo sư Anh văn, có tài kể chuyện giúp vui bạn tù, vượt biên bị bắt, đã ở tù năm năm. Vào mùa trồng đậu phụng mỗi tối trại viên phải làm công tác lột đậu. Hầu như ai cũng ăn lén. Hạt đậu vừa béo vừa ngọt, cơ thể đang cần. Rủi cho anh Lộc, từ bóng tối góc sân, một tên cán bộ bước ra: “Anh hãy mở miệng cho tôi xem’’. Anh bị kéo ra giữa sân. Bốn tên khác vây quanh: “Chúng tôi trừng trị các anh để chừa thói ăn cắp’’. Anh ngã xuống, chúng nâng anh dậy vừa đấm, vừa đá. Anh Lộc nằm bất động. Tên giám thị bắt hai trại viên khiêng anh Lộc về chỗ anh ở.

Nhân câu chuyện này, trại Tiên Lãnh mới có giai thoại: “một hạt đậu hai người khiêng’’. Từ ngày đó, anh Lộc lầm lì. Nước da tái dần. It lâu sau, anh được phóng thích vì lý do sức khoẻ. Anh Lộc có tên qua Mỹ. Cùng đi với anh có chị Hoa học trò cũ của anh. Tháng 9.1989 sáng thứ hai anh nhận vé để hôm sau ra phi trường. Tối thứ hai ấy, anh lên cơn đau, chết vì xuất huyết nội. 

 

          Ăn sống chuột con

         

Trong sách Bác sĩ viết “Có lần tôi giở mái tranh để lợp lại, bắt được một ổ chuột có năm con đỏ hỏn. Nghĩ là chuột chỉ bú sửa mẹ, chắc sạch, tôi nuốt sống luôn năm con chuột. Chắc cũng bổ như bà Từ Hi ăn chuột bạch nuôi bằng sâm.” 

Ông Võ Chinh Chiến thổ lộ, ông hay đọc cuốn này vì sách cho ông nhớ lại những năm tháng cũ. Nó ghi lại những nỗi thống khổ mà các tù nhân trại Tiên Lãnh đã trải qua. Tại sao Bác si PVH viết? Để “kể lại một thời mà cháu con mình khi đọc đến phải thốt lên: “Ông cha ta đã sống qua một thời kỳ quái dị ”. Đầu sách có câu “Tình yêu hiện sinh, chứ không phải là từ chối hiện sinh, mang lại cuộc đời mọi giá trị”. Tác giả mượn lời của văn hào Siegfied khi nói về lòng hoài hương: người lưu vong đầu tiên, suốt đời vẫn là người xứ gốc (le premier émigré demeure sa vie durant, un homme de son pays d’origine).

 

 

 

 

          Phân xanh

 

Phân người nói trên lấy ở đâu? Lấy từ một nhà cầu công cộng. Sách viết, trại viên ngồi trên những lỗ cầu. Dưới lỗ là những thùng hứng phân. Nhìn xuống lỗ cầu dòi lúc nhúc trong thùng phân. Giấy vệ sinh rất hiếm, thường là giấy báo cũ. Phần lớn dùng que tre gạt đít. Kỹ hơn thì mang theo gô nước để rửa, rồi về rửa tay sau. Tù hình sự lo việc đổ các thùng phân. Mỗi thùng có hai quai; xỏ cây vào khiêng đi đổ dồn vào một hố cách chỗ đi cầu chừng 20m. Bên cạnh hố là một đống tro lấy từ các lò nấu cơm nước của cấp dưỡng; xúc tro trộn vào phân để làm phân xanh. Mỗi ngày tổ rau và các đội nông nghiệp đều vào xúc phân đem ra bón rau và ruộng. “Tôi đã có nhiều lần bốc phân ấy rải ruộng. Thật gớm ghiếc. Tối về rửa xà phòng nhiều lần mà tay vẫn thum thủm. Hình sự còn rửa thùng phân ở suối. Dịch kiết lỵ xảy ra vì thế. Dân chúng dọc sông suối chắc cũng bị ô nhiễm.”

 

          Chết chóc

 

Tác giả PVH ở trại 12 năm, trong đó chỉ có ba năm làm y tế, còn chín năm lao động. Ba năm y tế ấy không liên tục; ra vào ba lần. Bác sĩ cho biết, ở trại chết vì sốt rét ác tính rất nhiều. Một bệnh khá phổ biến khác là bệnh loét dạ dày. Nguyên do là vì buồn bực, sợ sệt triền miên và thiếu dinh dưỡng. Họ chết đột ngột do xuất huyết, mửa ra cả đống máu. Mỗi tháng đưa ra nghĩa địa vài ba người. Bệnh nhân mất nước mà không có dung dịch chuyền tĩnh mạch, không có trụ sinh để chữa trị. Nhiều người chết ngay trên đường vào nhà cầu. Các trại viên chết mắt cứ mở trừng trừng, dù ông vuốt mắt cho họ nhiều lần. Chắc họ uất ức lắm. Mỗi khi có thân nhân thăm mộ người khuất, ông dẫn họ ra mộ phần. Họ nằm lăn ra mộ khóc lóc thảm thiết. Có một chị đã cắt mớ tóc dài của mình, quấn lên bia mộ chồng trước khi ra về. Một bà sau khi khấn vái, đốt hương đèn xong, bà giã từ chồng: “ông ở lại, tôi về nghe ông”.

 

          Cái chết của Nguyễn Công Vĩnh

 

Làm y tế trại, tôi được gọi lên phòng kiên giam để xác nhận cái chết của Nguyễn Công Vĩnh. Trước kia anh to con, nhưng bây giờ xác anh teo táp, co rúm, da bọc xương, gò má lồi cao, hai mắt mở trừng trừng. Anh ta chết vì đói. Bọn cai tù có lệnh không cho anh ăn uống. Bọn trật tự kể lại là những ngày cuối, trong mê sảng, anh bốc những con dòi bò trong đường cống lên ăn, chắc anh tưởng là hạt cơm. Ðường cống là một cái rảnh dọc theo bờ tường phòng kiên giam, dùng cho tù phạm tiêu, tiểu tiện vào đấy. Chắc có nhiều hồi ký trại giam Cộng sản đã tả cái dã man, tinh vi của cái cùm sắt dài xuyên từ bờ tường này đến bờ tường kia. Cảnh cô độc, đói khát, mơ tưởng những món ăn thời tự do, những tiểu xảo để giết thì giờ thiên thu và để kéo dài chịu đựng, nói lên cái tàn bạo chưa từng có của kiên giam. Chuồng cọp Côn Ðảo là thiên đường sánh với kiên giam.

 

          Toà án Nhân dân và cái chết của Trần Quang Trân

 

Nghiên cứu về khả năng cướp súng là có thật. Ngoài ra những điều khác chỉ nằm trong mơ ước. Phiên tòa dựng lên gọi là “Tòa án nhân dân tối cao”, có cán bộ ở Hà Nội vào dự, chỉ là xử cái ước mơ đó, chứ không có một hành động phá hoại nào cụ thể. Trị từ trong tư tưởng. Cái dã man, phi lý và luật rừng là ở đó. Phiên tòa đúng là một trò hề. Xử trong trại vì sợ dư luận dân chúng. Không có luật sư biện hộ. Chánh án, phụ thẩm …. ăn bận lôi thôi. Bà phụ thẩm có tên là Chát, mặc áo cụt, ăn trầu, ngồi chồm hổm trên ghế , ăn nói thiếu văn hóa. Chỉ có lính công an là mặc đại lễ. Bị can cũng bị bịt mắt dẫn vào, vành móng ngựa là một hàng ghế dài. Trại viên được nghỉ lao động để dự phiên tòa, một biện pháp răn đe. Nói là cho bị can tự biện hộ, song ai nói ra lời nào thì bị chận lại ngay. Phiên tòa chỉ có chánh án, phụ thẩm nói. Phán quyết thì đem ra hỏi trại viên:

-Tên A có phải là phản động không? (Trại viên đuợc các ăng-tên mớm lời)

-Phải.

-Có đáng tử hình không?

-Rất đáng.

Ðúng là một tòa án nhân dân trong cải cách ruộng đất. Phần lớn trại viên trả lời lí nhí. Một số khác im lặng.

 Phải nói anh Trân là một người trẻ tuổi nhưng rất chững chạc, đầy lòng vị tha và suy nghĩ. Anh thấy ý định của bọn Cộng sản là phải có một án tử hình trong vụ nầy, anh đứng ra lãnh cái chết cho anh em. Anh chịu nhận tội, và thay mặt anh em, tỏ ra cái khí phách của một sĩ quan có lý tưởng quốc gia. Trước phiên tòa, anh không nói “thưa quan tòa” như ấn định. Anh gọi họ là ‘các ông” làm chánh án tức giận đập bàn nhắc lại. Song anh không đổi cách xưng hô. Khi chánh án hỏi anh:

-Các anh đã được chính phủ khoan hồng cho vào đây để học tập cải tạo. Các anh không thành tâm hối lỗi, mà tổ chức chống đối. Ðộng cơ nào thúc đẩy các anh làm việc ấy?

-Các ông không có quyền xử tôi, vì các ông không có tổ quốc, mà chỉ là tay sai đế quốc Cộng sản. Các ông không xứng đáng để tôi đối đáp. Lịch sử, dân tộc Việt Nam sẽ xử các ông. Chế độ các ông là một chế độ phi nhân, tàn khốc. Nhà tù mọc lên khắp nơi. Dân chúng đói khổ lầm than, còn các ông sống phè phỡn. Nhà tù của các ông là địa ngục sống trên trần gian. Chánh án lại đập bàn bảo anh im, song anh cứ nói cho hết ý. Một công an phải chồm tới, bịt miệng anh lại. Thật là hài hước, chốn công đường mà không có tự do ngôn luận.

 

Khi tòa tuyên bố bản án tử hình và cho anh nói lời cuối cùng:

-Tôi biết chắc là chế độ phi nhân, tàn ác chưa từng có trong lịch sử loài người của các ông gần đến ngày cáo chung. Chỉ tiếc là tôi không còn sống để phục vụ đất nước.

(Nội dung những lời đối đáp trên đây rất trung thực. Tuy nhiên đây không phải là những lời ghi chép tại chỗ, người nghe chỉ ghi lại theo trí nhớ).

Thái độ hiên ngang bình tĩnh, giọng nói chắc nịch không chút run rẩy của anh làm cho cả hội trường bàng hoàng. Bọn công an, tổ xứ án sạm mặt trước khí thế hùng dũng của anh. Sau khi xử án, chúng cho anh một thời gian suy nghĩ lại và xin ân xá. Song anh không viết đơn xin ân xá, vì anh biết đó chỉ là một đòn tâm lý để làm giảm nhuệ khí của anh. Thế nào bọn chúng cũng đem anh ra bắn. Xin xỏ chỉ thêm nhục. Bởi thế, trong thời gian chờ đợi, anh làm thơ và đọc to lên, mạt sát chế độ tàn ác của Cộng sản.

 

Trân, người thon nhỏ, mặt trắng thư sinh. Tính tình bặt thiệp, ưa đùa cợt, làm thơ hay. Rất tiếc là thơ anh không ai ghi chép lại, vì thơ làm trong kiên giam không giấy bút. Song anh hơn Nguyễn Chí Thiện ở chỗ là anh đọc thơ cho bọn Cộng sản giam giữ anh nghe. Làm thơ xong, anh đọc sang sảng, rất to, cốt cho trại viên nghe, song cán bộ vội xua đuổi trại viên đi, không cho nghe những lời ca yêu nước, hạch tội bọn Cộng sản vong bản, nô dịch chủ thuyết ngoại lai, gieo rắc khổ đau cho nhân dân Việt Nam. Sợ gương anh ảnh hưởng đến trại viên khác và làm mất mặt chế độ, chúng đem anh ra bắn trước thời gian dự định.

Ngày 19.06.1982, lúc 12 giờ, chúng bịt mắt anh đẩy anh lên xe đưa ra pháp trường. Toàn thể trại viên bị lùa vào phòng, đóng cửa nhốt lại.

Ra đến cổng trại, anh Trân la to: Xin vĩnh biệt anh em. Bọn Cộng sản đưa tôi đi bắn đây. “Ðả đảo Hồ Chí Minh!” “Ðả đảo Cộng sản!” “Dân tộc Việt Nam sẽ chiến thắng Cộng sản!”

 Anh còn muốn hô nhiều khẩu hiệu nữa, song bọn công an đè anh xuống, nhét chanh vào miệng. Sang bên cơ quan, anh ký tên vào bản án, chấp nhận tử hình. Chúng dọn ra trước mặt anh một mâm cơm thịnh soạn. Anh từ chối không ăn và dặn mang vào phòng giam cho bạn bè đang đói. Ra pháp trường anh không chịu trói và bịt mắt. Anh té nghiêng xuống sau loạt súng đầu. Một tên công an đến bắn phát ân huệ vào thái dương.

 

          Đau răng

 

Bác sĩ PVH dành hẳn một chương để nói về chuyện đau răng. Ông viết, nói chung không ai đi tù cộng sản mà không bị hư răng. Nhiều người mất cả hàm răng. Riêng ông bị mất gần sáu chiếc răng. Nguyên do là thiếu chất thịt. Men răng mòn dần không được thay thế, răng dễ bị sâu. Bản thân bác sĩ đã trải qua sự đau đớn khi cái răng cấm bị lũng lỗ lúc ở tù Tiên Lãnh. Không ăn uống gì được, lại phải đi lao động, đau buốt lên tận óc. Ông đã dùng cái kềm nhổ đinh bình thường kẹp răng đau bẻ ngang ra. Đau quá chừng song phải cố gắng. Sau đó, ông nghĩ cách nhổ răng cho các trại viên. Nhờ tổ rèn làm cho hai cái kềm nhổ răng. Hình dạng gần giống kềm nha sĩ. Phần lớn nhổ răng không có thuốc tê. Trường hợp răng lung lay thì dễ. Gặp trường hợp khó, bệnh nhân và nha sĩ bất đắc dĩ phải tranh đấu cả giờ mới xong. Nhờ vậy, hàng ngàn răng sâu đã được nhổ và biết bao đau đớn đã được giải thoát.

 

          Trại Tiên Lãnh

 

Trại tù Tiên Lãnh thuộc huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. Trong thời chiến đây là chiến khu của Liên khu 5 Việt Cộng.Trại giam công chức, đảng phái, đoàn thể và tù nhân hình sự gồm có lưu manh, trẻ em hè phố, xì ke ma túy. Sau này hàng trăm cựu sĩ quan VNCH dồn lên Tiên Lãnh nên nó trở thành quan trọng bậc nhất trong tỉnh. Nơi này, lúc đầu ma thiêng nước độc, chỉ là đồi núi hoang vu, muỗi mòng như trấu. Nhóm tù chính trị đầu tiên đã dãi nắng, dầm mưa, phải đốn cây về làm chỗ ở cho mình và cho công an áp giải họ. Họ đã hoàn thành trại giam cho chính mình và nhà cửa khang trang cho ban giám thị. Trong nhóm tù chính trị có xã trưởng và các thành phần nòng cốt của miền Nam rất thành thạo về nông nghiệp và rất tháo vát. Chính họ đã khai thác những vùng ruộng bỏ hoang. Họ đã làm giàu cho trại. Trại mở rộng diện tích canh tác. Toàn cảnh trại là một làng nhà ngói đỏ, khác hẳn với làng lụp xụp của dân chúng gần đó.

Qua chương lao động, tác giả mô tả trại tù cải tạo hóa thành một nông trường lớn ở giữa rừng, mang lại cho bộ máy công an nhiều lợi tức. Xe tải lớn của ty công an tỉnh lên chở gạo, heo, bò, trứng rau, gà vịt để chia nhau sử dụng. Tất cả sản phẩm này do trại viên làm ra. Trong khi đó, người tù ăn sắn là chính với muối hoặc mắm cái pha loãng với nước. Tiên Lãnh gồm cả trại Na sơn, Thôn năm, trại nữ. Có đến 5.000 người lao động. … Làm ngày không đủ thì tranh thủ làm đêm. Không biển máu, song khai thác triệt để sức lao động tù cải tạo; hành hạ sống dở, chết dở.

 

          Thân nhân người tù

         

Theo bác sĩ PVH, sinh năm 1931 ở Điện Bàn, Quảng Nam, chế độ tập trung cải tạo không những đày đọa cá nhân người tù mà còn toàn thể gia đình họ. Nhà cửa bị tịch thu, đi vùng kinh tế mới; con cái không cho đi học, lâm cảnh bụi đời. Vợ đi lấy chồng khác. May cũng có nhiều phụ nữ đảm đang, gìn giữ gia đình. Họ đi thăm nuôi chồng tận ải Nam Quan. Khi gặp chồng con, họ không được khóc lóc, phải vui vẻ động viên chồng con lo học tập cải tạo tốt để mau về với gia đình. Nếu khóc thì tù cải tạo không được nhận quà. Quà này và tất cả con gì cử động là nguồn chính giúp tù cải tạo cải thiện – chữ của bộ đội miền Bắc – tức là kiếm thêm chất thịt để bồi dưỡng. Ăn cơm độn sắn với nước muối hoài nên thèm chất tanh. Ông viết ‘’sức chịu đựng con người ở trại cải tạo gần như là một phép lạ’’. Tuy vậy, cũng có vài trại viên quá tuyệt vọng đã tự tử.

 

          Tội phạm của y sĩ

 

Tại sao Bác sĩ PVH ở tù lâu dữ vậy? Tác giả hỏi cán bộ gíáo dục thì cán bộ bảo ông gián tiếp có nợ máu với nhân dân. Bác sĩ đã chữa lành cho lính ngụy để họ lại cầm súng giết cách mạng. Một cán bộ chấp pháp có lần nói rõ vì sao ông bị giam: tư tưởng của anh nguy hiểm cho việc xây dựng XHCN. Phải cách ly anh ra khỏi xã hội.

Trong Thay Lời Tựa cuốn sách này của một bạn tù Nguyen T Giao thì thầy thuốc PVH ở tù lâu vì một phần cái quá khứ của tác giả: “nhưng lý do chính nhất để anh ở lâu quá chắc chắn là do cung cách sống và lương tâm của một kẻ sĩ miền Nam trong anh”.

 Bạn tù Nguyen T Giao còn viết rõ “khi đứng trước bọn cai tù để xin phép hoặc cấp báo điều gì hãy nhìn anh Hạnh: anh không bao giờ khép chặt hai tay vào người anh; anh dùng một cánh tay đưa lên cùng với ngón trỏ để nói. Cái cao ngạo của anh đã trả thù được cho anh em quá nhiều”.

 

          Được phóng thích

 

Một buổi sáng sửa soạn đi làm thì trật tự gọi tác giả ra gặp cán bộ lo về phóng thích. Bác sĩ PVH thắc mắc tại sao mình được thả ra đột ngột. Khi vào Tiên Lãnh ông nặng 75 kg, ngày về chỉ còn 45kg; từ một tráng niên sau 12 năm, ông rời trại là “một ông già, tóc rụng quá nửa, lưng còng, mặt nhăn nheo”.

Cứ theo lời hai cán bộ trên và nhớ lại câu thơ của Tố Hữu “chúng bay là súc vật, ta đây mới là người” cùng lời nhục mạ trại viên “các anh là dã thú đội lốt người” của cán bộ trong trại, ông nghĩ mình chẳng bao giờ được về. Vượt biên tới trại tị nạn Palawan Bác sĩ mới hay bạn bè ở Mỹ đã nhờ Hội Ân Xá Quốc tế giúp ông ra tù. Bác sĩ PVH viết “Tôi ghi nhớ ngày ấy và mỗi năm mừng ngày ấy một mình”./.

(Phan Thanh Tâm - Saint Paul, April 2018.)

 

VƯỢT QUA GIAN KHỔ – Hồi ký của BS Nguyễn Công Trứ

         

BS Nguyễn Công Trứ làm việc tại Quân y viện Qui Nhơn từ tháng 9.1972 cho tới khi cộng sản tới tiếp thu và sau đó bị đi cải tạo tại trại tù Kim Sơn K 18 nằm trong vùng rừng núi ma thiêng, nước độc thuộc quận An Lão, Bình Định. Tháng 10.1979 ông được phóng thích rồi vượt biên một năm sau. Sang Hoa Kỳ ông học chuyên môn về điện tuyến và khi tốt nghiệp làm tại bệnh viện thuộc đại học Cornell và New York. Dưới đây là những đoạn trích trong cuốn hồi ký của ông được Nxb Nam Việt ấn hành năm 2015.

 

          Ngày bàn giao

         

Trong buổi lễ bàn giao bệnh viện cho bộ đội miền Bắc, tôi đã bị kết án trước mặt các anh em y tá đồng nghiệp là Việt gian, phản quốc vì đã cấu kết với người ngoại quốc để phá hoại nhà nước và cách mạng.

 

          Đi cải tạo

 

Sau một tuần ở trại tạm giam, tôi và khoảng 200 thanh niên trai trẻ  được kêu tập hợp tại sân cờ. Một cán bộ công an đã cho chúng tôi một bài học sắt máu mà qua nhiều năm tôi vẫn còn nhớ thuộc lòng:

“... Chúng mày là những người thuộc thành phần của chế độ cũ, trong guồng máy ngụy quân và ngụy quyền. Kể từ giờ phút này, chúng mày đã trở thành những tội nhân chiến tranh. Chúng tôi, đại diện cho Bác và Đảng, đã có những chứng cớ rõ ràng là chúng mày qua nhiều năm đã phạm nhiều tội ấy, nhúng tay vào máu, giết chết đồng bào vô tội. Chúng mày phải nhớ, sau một cuộc chiến, bao giờ cũng có người thắng và kẻ bại. Dĩ nhiên kẻ bại phải phục vụ, làm nô lệ cho người thắng. Kể từ giờ phút này, chúng mày là kẻ bại trận, là những phạm nhân chiến tranh, chúng mày sẽ bị đền tội mộy cách đích đáng.

Để có thể sống sót, trở về với gia đình, chúng mày phải nhớ bốn điều căn bản sau đây:

          Có đầu óc nhưng không được lý luận và suy tư

          Có mắt nhưng không được nhìn thấy

          Có miệng nhưng không được nói

          Có tai nhưng không được nghe...”

 

          Xây dựng trại Kim Sơn

 

Vào khoảng giữa tháng 4.1975 chúng tôi là những người tù đầu tiên được gọi đi xây dựng trại Kim Sơn từ một căn cứ quân sự của Mỹ đã bị bỏ phế thành một trại Cải tạo có đủ phương tiện để giam giữ tù nhân. Dân Bình Định đều phải giật mình kinh sợ khi nghe nhắc tới địa danh An Lão, vì đó là một khu rừng hoang nước độc trong dãy Trường Sơn, người tới đây thì khó trở về.

Ngoài công việc chém cây chặt gỗ trên ngàn, chúng tôi còn phải khai khẩn đất đai để trồng trọt, chăn nuôi, đã thế còn phải đi thu nhặt các bom đạn còn bỏ sót với chiếc gậy thay vì máy dò. Một số anh em đã bỏ mạng vì chất nổ, một số bị thương nhưng không có thuốc men để chạy chữa kết cục cũng ra đi trong sự hành hạ thể xác.

Làm việc lao lực, lương thực không cung cấp đủ nhu cầu, thêm khí hậu khắc nghiệt cho nên chúng tôi là môi trường tốt cho các loại bệnh truyền nhiễm miền nhiệt đới như sốt rét ngã nước, nhiễm trùng đường ruột, sưng hoặc lao phổi. Thêm vào đó, tinh thần luôn bị căng thẳng và giao động trong các buổi khai lý lịch, tự kiểm thảo và phê bình. Chúng tôi còn bị đánh đập dã man, tàn bạo vì bị cho là không thành khẩn khai báo, chưa kể một số tù nhân dần dần mất tích không lý do sau khi được gọi đi thẩm vấn.

 

          Đặc ân ngày sinh nhật Bác

         

Nhân ngay sinh nhật bác, chúng tôi đã ở trại gần nửa năm, nay được gửi thư về thăm gia đình và nói là chúng tôi luôn luôn được chăm sóc tận tình của cách mạng, được sự khoa hồng của Bác và Đảng, đang học tập trở thành người tốt và sẽ được cho phép gia đình tới thăm trong những ngày hội lớn. Ba tôi sau một thời gian nhận được thư và thi hành nhiều thủ tục đã đến được trại giam, rồi phải qua một đêm vừa đói vừa rét mới được phép gặp người thân còn phần các tù nhân được lệnh tắm rửa sạh sẽ, mặc quần áo lành lặn, tuyệt đối không lộ vẻ buồn phiền và thời hạn chỉ vẻn vẹn một tiếng. Các tù nhân đều thất vọng, không được tiếp tế gì cả vì được tuyên truyền là đi cải tạo cũng tựa như đi học, được ăn uống và chăm sóc về mọi mặt chẳng thiếu thốn gì và khi cải tạo xong thành con người mới, tốt thì sẽ trở về góp phần xây dựng quê hương, đất nước.

 

          Sự đối xử cuả các quản giáo

 

Trong năm đầu tiên đi tù cải tạo, giữa chốn rừng sâu nước độc, chúng tôi bị sử dụng dưới mọi hình thức cuả người nô lệ phục vụ cho người chiến thắng, những chủ nhân có toàn quyền quyết định sự sống chết của những kẻ làm thân trâu ngựa phục vụ cho mình. Chúng tôi bị coi rẻ hơn cả những gia súc trong nông trại, là những ký sinh vật bị kết tội lúc nào cũng tìm cách phá hoại và ăn cắp tài sản của chính quyền nhân dân.

Từ cách xưng hô, chúng tôi phải giữ đúng nguyên tắc của người dưới phục vụ cho kẻ trên, nói chuyện đều phải thưa, trình, hết thưa ông bộ đội đến thưa bà bộ đội, rồi thưa cán bộ vv...Gặp ông bà bộ đội phải cúi đầu, bỏ nón và nhìn xuống đất. Những gì ông bà bô đội nói hay phát biểu đều được coi là đúng và hợp lý, chúng tôi có bổn phận phải nghiêm chỉnh chấp hành. Thành phần quản giáo trước là các bộ đội nay thay bằng các công an, đa số là học sinh đã tốt nghiệp trung học trong chế độ cũ, đầu óc cởi mở hơn nên cách đối xử cũng bớt tàn n hẫn và gay gắt hơn.

 

Tiêu chuẩn thức ăn

 

Tiêu chuẩn thức ăn cung cấp cho phạm nhân vẫn không có gì thay đổi, ngày ba bữa. Sáng ăn khoai, trưa một chén cơm trộn với khoai lang và khoai mì, tối một chén cơm với củ mì. Thức ăn căn bản vẫn là rau cải  trồng trong trại nấu với xác mắm mà trong thời Mỹ Ngụy, người ta dùng làm phân bón cho rau cải hay nuôi gia súc. Cán bộ luôn luôn nói vì đất nước mới được giải phóng, nhà nước còn nghèo, nhân dân còn đói khổ nên buộc lòng phải thắt lưng buộc bụng trong một thời gian rồi khẩu phần sẽ dần dần được cải thiện.

 

          Thuốc men

 

Sức khoẻ của phạm nhân cũng được nhà nước lưu ý, khi bệnh được y tá chăm sóc. Mỗi tuần tôi đều được tới trại Kim Sơn I lãnh thuốc về. Ngoài những thứ thuốc thông thường như nhức đầu, đau bụng, chống ói mửa, sốt rét tôi còn nhận thêm một số thuốc trụ sinh và nước biển để truyền dịch. Tuy nhiên những thuốc qúy giá này chỉ được phép dùng cho cán bộ, bộ đội và các gia súc.

Phần lớn các phạm nhân khi bệnh được chữa trị bằng thuốc Nam với những dược thảo mà hằng ngày tôi đi hái từ các cây cỏ trong rừng hay trồng trong vườn thuốc Nam. Những thuốc để chữa trị các phạm nhân phần lớn là do gia đình khi thăm nuôi mang tới. Những bệnh nhân cần giải phẫu tôi được phép trình lên xin chuyển tới bệnh viện nhưng phần lớn các bệnh nhân này chết trước khi được giấy phép vì thủ tục quá rườm rà, mất nhiều thời giờ.

 

          Nghỉ bệnh

 

Mỗi sáng các đội toán phải báo cáo lên quản giáo số người bị bệnh không thể đi lao động. Bổn phận của tôi sau khi khám phải báo cáo về bệnh trạng của họ, cho ý kiến họ có đáng được nghỉ hôm đó không. Thường các anh em rất tự trọng, nhường nhịn và chia sẻ lẫn nhau nên công việc cho nghỉ bệnh cũng hợp lý. Tuy nhiên đôi khi gặp thời tiết thay đổi hay muà cảm cúm, số bệnh nhân khai bệnh hơi nhiều thì tôi bị quản giáo mắng chửi đã bao che cho các anh em và dọa sẽ cho tôi trở về tóan lao động nhưng tôi vẫn làm theo bổn phận và trách nhiệm người thầy thuốc.

 

          Những ngày lễ lớn

 

Nói ra thì khôi hài nhưng thực tế thì vào những ngày lễ lớn, chúng tô dễ thở hơn một chút. Năm đầu tiên, chúng tôi nhờ “ ơn Bác và Đảng” được nghỉ lao động trong hai ngày lễ lớn là Ngày Giải Phóng 30.4 và ngày sinh nhật Bác 19.5. Năm sau 1976 được nghỉ thêm Ngày Lao động 1.5, đến năm 1977 lại được nghỉ thêm ngày Tết ta. Theo thông lệ, vào ngày lễ lớn trại sẽ phóng thích một số tù nhân đã lao động tốt, học tập tốt, đã thành khẩn khai báo những lỗi lầm, tội ác đã phạm phải trong chế độ cũ, ngoài ra một số ít cũng được tha về vì bệnh qúa trầm trọng để về chết ở nhà, khỏi bận tâm cho trại. Phần lớn đành chấp nhận trại cải tạo như một “ quê hương thứ hai” sống làm nô lệ, chết làm ma cô hồn.

 

Thích nhất là ngày lễ lớn cũng được chọn làm ngày thăm nuôi, ngày được phép gặp gỡ người thân, được tiếp tế lương thực và thuốc men. Lương thực tiếp tế có giới hạn, phần lớn là đồ nhẹ và khô như bánh tráng, mì gói, chà bông, muối mè, đường sữa bột, giấy vấn thuốc lá. Ngoài ra trong ngày lễ lớn, khẩu phần được tăng cả về lượng lẫn hẩm, môi người được chừng một lạng thịt lớn bằng ba ngón tay, nước canh nấu bằng xương và da bò hay heo. Sau bữa cơm chiều tù nhân còn được coi trình diễn văn nghệ do cây nhà lá vườn thủ diễn.

Linh mục bất đắc dĩ

 

Trong những người trốn trại có một linh muc, cha xứ một họ đạo tại Ban Mê Thuột. Mộ hôm cha bảo cha đã nhận xét về tôi suốt thời gian ở trại và thấy tôi tuy là người ngọai đạo nhưng cho tôi là người xứng đáng và có đủ tư cách giúp cha làm phép cho những người xấu số khi lâm chung để cho linh hồn họ được cứu rỗi. Cha dúi cho tôi một mảnh giấy chỉ các cách làm phép và một cây thánh giá nhỏ. Sau đó vài hôm, cha qua đời vì quá yếu sức vì bị xuất huyết đường ruột. Cha là người đầu tiên đã nhận được những bí quyết làm phep do tôi thực hiện trước khi qua đời. Một bữa sau khi đi thăm bệnh, tôi bị bộ đội gác cổng xét quần áo và tay nải đựng thuốc men và phát hiện ra cây thánh giá. Bộ đội dẫn tôi ra phiá sau cổng trại, bắt tôi cởi áo, đứng thế nghiêm phơi nắng vì đã phạm nội quy là cấm không được tin tưởng bất kỳ tôn giáo nào. Sau nửa ngày phơi nắng không có nước uống, tôi đuối sức nhưng họ chẳng tha mà lại còn treo tôi trên cái cột cao của bót gác sau khi đã trói buộc tay chân tôi lại. Qúa đau đớn, tôi đã ngất xỉu lúc nào không hay, may có một bộ đội tốt bụng thấy vậ chạy đi báo cáo cho cán bộ quản giáo, ông này mới ra lệnh cởi trói và cho đem tôi về lại trạm xá.

 

TỔNG KẾT

 

Chúng ta đã đọc một vài đoạn trong hồi ký cuả ba người thầy thuốc Ngụy từng là tù nhân trong các nhà tù cộng sản trong cái vỏ đạo đức giả “ Trại học tập cải tạo”.

 

Những lời ưu ái ca ngợi sự tận tâm và lòng can cường của bệnh nhân và của các nhân viên của Trung Tâm Y tế Toàn Khoa Đà nẵng đối với BS Phùng Văn Hạnh cũng như của Trung tâm Thực tập Y khoa Gia Định đối với BS Nguyễn Duy Cung cũng tương tự như của Quân Y Viện Quy Nhơn đối với BS Nguyễn Công Trứ cho nên tôi không muốn nhắc lại e chạm tới lòng khiêm tốn của ba vị bác sĩ kể trên.

Mỗi vị có một hoàn cảnh riêng biệt: BS Nguyễn Duy Cung, một quân y sĩ biệt phái làm Giám đốc Trung tâm Thực tập Y khoa Gia Định, tự nguyện ở lại để phục vụ bệnh nhân; BS Phùng Văn Hạnh, cũng một cựu quân y sĩ, biệt phái sang Trung tâm Y tế Toàn khoa Đà Nẵng từ 1965 nhưng vẫn bị bắt đi cải tạo; BS Nguyễn công Trứ cũng tự nguyện ở lại tại Quân Y Viện Qui Nhơn để phục vụ các thương bệnh binh nhưng cả ba vị đều đã làm tròn bổn phận người thầy thuốc là Cứu nhân độ thế, là Dù xây chín bậc phù đồ / Không bằng làm phước cưú cho một người, dù nhiều khi đối tượng là người thuộc bên kia chiến tuyến vì như BS Cung nói “ Phương châm của chúng tôi là nhìn vết thương/ nhìn cơ thể bệnh nhân để chăm sóc chứ không nhìn cái áo khoác bên ngoài.”

 

 

Lời Bàn Của Nguyễn Thượng Vũ

 

Chương 41 này nói về các quân y sĩ đi học tập Cải tạo.

 

Phần lớn chương này lấy ra từ 3 cuốn Hồi Ký của 3 bác sĩ y khoa: Nguyễn Duy Cung, Phùng Văn Hạnh và Nguyễn Công Trứ. Ba người bác sĩ này, bị giam tại 3 nơi khác nhau, sống trong những hoàn cảnh khác nhau, nhưng cả 3 người đều đã vượt biên, hai người sống bên Hoa Kỳ và một người tại Canada từ nhiều năm nay.

 

Anh BS Nguyễn Duy Cung viết xong cuốn hồi ký của anh thì lìa trần, sau nhiều năm bị bệnh nặng. Cuốn sách Hồi Ký này, anh có nhờ anh bác sĩ Nhẩy Dù Vĩnh Chánh viết lời giới thiêu. Vĩnh Chánh viết lời tựa rất chân thành và chan chứa tình cảm của một bác sĩ trẻ với một người đồng nghiệp đàn anh. Khi in xong thì anh BS Cung có gửi tặng cho tôi một cuốn. Anh Thứ Trưởng Nguyễn Văn Ánh , trước làm Tham Mưu Trưởng Hải Quân, có cho tôi biết là ngày 29 tháng 4 năm 1975, anh Ánh có báo cho anh Cung biết là anh Ánh sẵn sàng đưa anh chị Cung và các cháu ra đi trên tầu Hải Quân vào ngày chót. Giờ cuối anh BS Cung báo cho anh Ánh biết là anh BS Cung sẽ tình nguyện ở lại vì ‘không nỡ” bỏ lại bao nhiêu bệnh nhân đang điều trị tại Bệnh Viện Nguyễn Văn Học. Từ khi anh BS Cung vượt biên  sang Hoa Kỳ thì anh có gặp lại anh em vừa tiếp tục làm phòng mạch phục vụ Cộng Đồng Việt Nam tại Quận Cam.

Anh Khoa Trưởng Vũ Quí Đài và tôi có ăn cơm với anh chị Nguyễn Duy Cung vài lần khi anh Cung lên vùng San Jose chơi. Anh là người  vô cùng tình cảm, ăn nói nhỏ nhẹ. Cả đời tôi chưa bao giờ thấy anh BS Cung to tiếng với ai cả, hơn nữa anh Cung là một người lương y tận tâm và có tài giải phẫu nên các thân chủ luôn luôn kính trọng.  Anh BS Cung là một người bạn vô cùng hiền hòa, tử tế, tuy nhiên mỗi khi ai nói với tôi là họ không chịu ra đi vì “không nỡ ” để lại các bệnh nhân đang nằm trong Bệnh Viện thì bao giờ tôi cũng nghĩ là người bạn tôi có một solution khác mà anh thích hơn, hay có một lời hứa hẹn khác bảo đảm an toàn cho gia đình anh trong tương lai. Tôi cầu mong là mình nghĩ sai, cứ lấy bụng ta tiểu nhân mà suy ra bụng người quân tử.

 

Anh Bác Sĩ Phùng Văn Hạnh là người sống chết với Đà Nẵng cho tới giờ phút cuối cùng. Hồi tôi làm việc tại Đà Nẵng  thì anh BS Hạnh đã nổi tiếng là người cương trực, ăn nói thẳng thắn, không sợ thượng cấp. Anh cũng là người nóng tính, ghét các sự luồn lọt nịnh bợ cấp trên. Hồi đó tôi ít giao thiệp và không thân với anh. Khi anh BS Tôn Thất Cần xin thuyên chuyển về Saigon sau nhiều năm làm việc miền Trung và có ý bán phòng mạch rất đông khách của anh. Lúc đó tôi rất bâng khuâng không biết có nên mua lại phòng mạch này không, vì nếu mua lại thì phải ở lại luôn nơi này chứ không về Saigon nữa. Khi đó anh BS Cần có cho tôi biết là anh Hạnh muốn mua, nếu tôi muốn mua thì anh Cần sẽ ưu tiên cho, nhưng phải quyết định ngay. Tôi suy nghĩ thêm một ngày rồi nói với anh Cần xin cứ để lại phòng mạch cho anh BS Hạnh đi vì tôi nhớ Sài Gòn quá, không thích sống tại Miền Trung. Trong thập niên 80, tôi bay ra Biển Đông thay thế cho anh BS Nguyễn Ngọc Kỳ và BS Lê Văn Châu để vớt người vượt biển với hội Medecins Du Monde. Hồi đó rất nhiều Thuyền Nhân ra đi vì họ nghe BBC và VOA là tầu chúng tôi đã tới Biển Đông và khởi sự vớt người. Và quả nhiên chúng tôi vớt được hàng mấy trăm người trong tuần lễ đó. Một hôm tôi đang đứng trên boong tầu, nói chuyện với người y tá Pháp và khám bệnh cho mấy người thuyền nhân thì có người lại gặp tôi nói: “Thưa bác sĩ, có một người bác sĩ đang nằm dứơi tầu, ổng nói ổng là bạn của bác sĩ. Mấy ngày hôm nay ổng có đứng gần bác sĩ nhưng bác sĩ cũng không nhận ra.” Tôi hỏi thế ông ấy tên là gì?  thì được trả lời là bác sĩ Phùng Văn Hạnh. Tôi bỏ ngay công việc xuống dưới tầu thì thấy anh Hạnh đang nằm tại một góc tầu. Tôi lay người anh Hạnh và nói:

“Anh Hạnh ơi, Vũ đây. Ông lên tầu mà ông không báo cho tôi biết, anh em hơn cả chục năm không gặp nhau, mà bây giờ ông đen và gầy ốm quá, làm sao tôi nhận ngay ra được? Đáng lẽ ông phài nói cho tôi biết ngay chứ.”

Sau đó tôi đưa anh BS Hạnh lên trên, giới thiệu anh Hạnh với các nhân viên và Thuyền Trưởng của tàu. Sau vài ngày, chúng tôi đưa anh Hạnh vào trại Tỵ Nạn Palawan của Phi Luật Tân, có gửi gấm anh Hạnh với người Trưởng Trại và văn phòng Cao Ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc. Theo tôi hiểu, anh BS Hạnh về sau cũng được chỉ định là Trại Trưởng Palawan. Vài năm sau, anh Hạnh có lại thăm vợ chồng tôi tại nhà chúng tôi tại California.

 

Tôi không quen biết và chưa hề gặp bác sĩ Nguyễn Công Trứ của QYV Quy Nhơn, nhưng tôi có nghe tiếng tăm tốt đẹp của anh BS Trứ.

Dân chúng Quy Nhơn là một dân chúng can trường khí phách. Bình Định nổi tiếng về loại võ “Bình Định” không thua gì các môn phái Thiếu Lâm hay Võ Đang bên Tầu. Từ thế kỷ XI người ta đã thấy một nền văn minh huy hoàng của Champa trên xứ Quy Nhơn Bình Định này. Sau này cuộc khởi nghĩa của Nguyễn Huệ cũng xuất phát ra từ vùng này.

Rất tiếc, tôi chưa bao giờ làm việc tại Quy Nhơn cả nên không có dịp sống tại một tỉnh với một quá khứ huy hoàng như vậy. Tôi có một người bạn mà tôi vô cùng quý mến là anh Đại Tá Trần Đình Vỵ là người Tỉnh Trưởng cuối cùng của Quy Nhơn trước ngày 3- tháng 4 năm 1975. Lúc nào có dịp gặp lại anh ĐT Vỵ, tôi phải yêu cầu anh Vỵ kể lại những kỷ niệm của anh về Quy Nhơn, Bình Định.

 

 

Các tù nhân y sĩ