Trước hết
theo tôi “luyến tiếc’ là ‘regret’ và ‘hối tiếc’ là ‘remorse’
chứ không ngược lại như trong máy dịch. Luyến
tiếc nhẹ nhàng hơn là hối tiếc (như lỡ
theo đời sống trụy lạc, rượu chè bế
bết, cờ bạc phá sản, hút sách nghiện ngập,
không làm soi ruột già như bác sĩ khuyên -về sau bị
ung thư ruột già- hay ngây thơ theo con đường
chính trị sai lầm -đừng nghe những ǵ nói, hăy nh́n
kỹ những ǵ làm-)
Trong đời chúng ai cũng có không ít hay nhiều luyến
tiếc, có thể nói là những chuyện luyến tiếc
đứng hạng thứ hai sau các chuyện ái t́nh (Non je
ne regrette rien, Édith Piaf) (Nếu biết rằng em đă lấy
chồng, TTKh.)…
1- TRÊN CHUYẾN XE LIÊN TỈNH
Xe giường nằm đi từ Saigon về miền Tây,
dăy giường cuối xe chỉ có tôi và 1 cô gái khoảng
20 tuổi.
Cô gái nằm giường dưới v́ sợ độ
cao, tôi nằm giường trên nh́n xuống thấy cô gái
kéo áo lộ từ rốn đến ngực, trắng
nỏn....không ngủ được.
- Sao anh không ngủ cứ nh́n xuống em hoài vậy?
- Anh ngủ chuyên nằm úp và mở mắt em ạ.
Cô gái kêu lạnh chân, nhờ tôi xuống kéo mền
đắp dùm 2 chân.
- Lạnh quá anh ạ ? ḿnh kể chuyện vui đi, em không
ngủ được.
- Chuyện ǵ được nhỉ ? em kể trước
đi.
- Chuyện về cô giáo anh nhé?
- Thôi thôi, chuyện giáo viên nghe buồn lắm, em kể
chuyện ǵ vui vui một tí đi.
Em bắt đầu kể: "Vua đi đánh trận,
giao thằng hầu trông nom công chúa xinh đẹp. Dặn
thực hiện mọi yêu cầu của công chúa.
Đêm 1 công chúa cởi truồng gọi hầu vào pḥng
ngủ. Kêu lạnh. Hầu lấy mền đắp cho
công chúa.
Đêm 2 lại gọi. Hầu vào pḥng không thấy có
mền đâu nữa. Hầu lấy rèm cửa đắp
cho công chúa.
Đêm 3 lại gọi. Không có mền, không có rèm. Hầu
cởi áo đắp cho công chúa.
Vua đi trận về hỏi công chúa?
- Hầu có làm theo yêu cầu của con không ?
- Chả làm ǵ cả cha ạ.
- À... à.... Vậy th́ mai chém.
Trước khi chết, hầu than văn với đao
phủ. Đao phủ bảo:
- Thấy đống rơm kia không ?
- Thấy.
- Ăn đi. Mày đúng là 1 con ḅ.
Tôi phá lên cười v́ câu chuyện của em và tôi ngủ
thiếp đi lúc nào không hay. Lúc đến trạm dừng
chân, em quyết định đổi chuyến xe khác. Tôi
nhanh tay giúp em lấy hành lư. Em đưa tôi tờ 100K. Tôi
ngạc nhiên hỏi:
- Tôi chỉ muốn giúp em thôi mà.
- Anh cầm đi. Tiền này để anh mua rơm mà
ăn.
......
Tôi ngơ ngác không hiểu???
Cả nhà có ai không hiểu như em không?
2- ĐỪNG QUÊN THỬ TEST CÚM TẦU
Một cậu đi dạo mát với một bạn gái mới trông thấy 2 con chó đang “dính lẹo”.
Cô ta hỏi làm sao con đực biết khi con cái sẵn sàng giao hợp? Cậu ta trả lời là “con chó đực ngửi thấy khi con cái rụng trứng xuống. Thiên nhiên như vậy”.
Sau đó cặp đó này đi ngang qua một trại cừu th́ thấy một chú đực đang nhảy với một con cái. Cô ta lại hỏi, sao con cừu đực này biết là con cái cần được giao hợp. Cậu ta trả lời: “thiên nhiên là như vậy, con đực ngửi thấy th́ biết ngay”.
Rồi chàng và nàng này đi ngang qua một đàn ḅ th́ thấy một con ḅ đực đang làm t́nh với con ḅ cái. Cô gái nói lạ thật, tụi nó biết hay thật. Có đúng là con ḅ đực ngửi được khi con cái đang sẵn sàng? Chàng trả lời:”Thiệt mà, đó là thiên nhiên. Tất cả các thú vật đều ngửi thấy khi con cái sẵn sàng”.
Sau khi đi dạo mát, chàng đưa nàng về nhà và mi vào má cô ta để chào tạm biệt.
Cô ta nói: “Hăy cẩn thận, nên đi thử nghiệm cúm”.*
Chàng ngẩn ngơ??? (ND)
3- CẬU SINH VIÊN NON CHOẸT
Một cậu sinh viên mới bước vào ngưỡng cửa Đại học. Trong lớp chàng có một cô sinh viên, đúng ra là một bà sinh viên th́ đúng hơn v́ bà ta đă có chồng và có nghề nghiệp khá giả rồi. Ngồi trong lớp học chàng ta cứ suưt xoa ngắm bà ta đi vào lớp học trễ với tà áo dài bay phất phới trước gió làm lộ một thân h́nh nẩy nở ba ṿng đúng tần số, quyến rũ hết xẩy!
Một hôm bà ta nhờ anh chàng sinh viên non choẹt đó chở bà ta về nhà v́ bà ta quên một chuyện ǵ đó. Chàng ta chở bằng xe gắn máy được bà ta cố ư cho bộ đào tiên cọ vào lưng.
Tới nhà, bà ta mời vào pḥng , cậu sinh viên ngoan ngoăn ngồi chờ nàng. Nhà th́ vắng tanh, bà ta hỏi chàng có cần ǵ không? Chàng ta tim đập hổn hển lắc đầu thơ ngây.
Sau khi trở về trường cô/bà ta nói “anh cần uống sữa thêm”.
Thộn mặt!
4- Áo dài phất phới
Một cậu sinh viên A.D. một hôm nào đó đi xe gắn máy ngoài đường th́ gập một cô nàng rất xinh đẹp mặc áo dài trắng phất phới. A.D. lẽo đẽo đi theo gợi chuyện, cô ta cũng đồng ư tiếp chuyện vui vẻ rất hơp và có duyên. Cô ta cho tên là K. D. và cho theo tới nhà. Nhưng khi vào trong pḥng khách th́ cô ta rút lui để bà mẹ ra phỏng vấn interview cho tới khi về mà không ra chào chia tay. Chàng ta bất măn ra về và không thèm trở lại. Về sau A.D. nghĩ lại luyến tiếc là không tới sau đó nhất là khi gập vài cô gái khác xinh xắn với áo dài trắng. Nếu trở lại th́ sẽ sao đây?
5- Một anh chàng có gia đ́nh rồi, một hôm đi công tác một ḿnh ở một tiểu bang. Một cô/bà bạn gái ngày xưa đă có chồng nhưng nay available v́ ly dị rồi biết tin đó đề nghị gặp nhau mừng mừng tủi tủi cô ta mời chàng đi ăn đăi bạn cũ ở phương xa tới. Ăn xong cô ta chở anh ta đi dạo du lịch xem thắng cảnh của tỉnh cô ta. Lúc đó cô ta ăn diện với một áo hở ngực để lộ hai trái đào tiên nẩy nở sung sức. Trời đă tối rồi, cô ta dẫn vào một cây cầu bộ hành có nhiều hoa leo rất thơ mộng lại vắng người qua lại. Cô ta mời chàng ta ngồi xuống trên ghế gỗ để ngắm cảnh. Cậu ta hiền lành ngồi ngắm hoa như cô ta khoe.
Trên đường về, sau khi chia tay, cô ta nói “anh mới ở VN sang Mỹ hả?”
Anh chàng thắc mắc?
6- Trong một nhóm sinh viên y khoa và văn khoa có một anh chàng C.D. và một cô nàng T.D. gắn bó thắm thiết, cũng lại có một anh D.G. cũng thích cô ta nhưng v́ nể anh bạn y khoa nên anh ta chỉ chiêm ngưỡng ṿng ngoài mà thôi. Sau khi ra trường th́ ai nấy đi một nẻo đường khác xa nhau, C.D. đi du học ngoại quốc c̣n T.D. ở lại VN. Chẳng bao lâu C.D. mắc bệnh hiểm ngèo và mất ở xứ xa lạ. Khi mất nước, T.D. lưu lạc tại một tiểu bang và sống với một anh chồng Mỹ. Một hôm D.G. (đă có gia đ́nh) đi công tác ở tiểu bang đó và có liên lạc được với người xưa mà D.G. thầm ước. T.D. bỏ nhà lái xe 3-4 tiếng đồng hồ thăm D.G. và ở lại qua đêm. T.D. rủ uống rượu. Sáng hôm sau chia tay cả hai không vi phạm thuần phong mỹ tục hay ngoại t́nh ǵ cả. Vài ngày sau D.G. luyến tiếc nhớ măi.
7- Năm 1981, một cậu sinh viên người Mỹ tên là Bruce đi trên một chuyến xe lửa liên tỉnh phía Bắc nước Pháp có gập một cô tóc blond rất xinh đẹp tên là Sandra ngồi cạnh chung ghế. Hai cô cậu bắt chuyện dễ dàng và rất hợp ư cười đùa với nhau. Chả mấy lúc th́ Bruce tới trạm xe lửa tỉnh mục đích của cậu, Bruce hôn cô ta nóng bỏng rồi chia tay nhau. Bruce lúc đó bốc đồng muốn trở lại lên xe lửa để cùng theo cô ta xem bị lôi cuốn đi đến đâu. Nhưng than ôi, cậu ta vội ngoáy viết địa chỉ của cậu vào một mảnh giấy nhỏ đưa cho cô ta. Gần như khi xe lửa chuyển bánh th́ Bruce tiếc ngẩn ngơ là không đi theo tiếng gọi con tim.
Khi trở lại Hoa kỳ, Bruce nhận được một lá thư của Sandra viết “có thể là điên một tí, nhưng khi nghĩ lại đến anh, tôi mỉm cười”. Nhưng có điều oái ăm là thư của Sandra không có đề địa chỉ người gửi trên phong b́. Về sau Bruce luôn luôn tự hỏi là nếu Bruce không xuống xe và ở lại với Sandra th́ sẽ ra sao? (ngược lại xem đính kèm **, bà Dân Biểu Hoa kỳ V. S. gập ư trung nhân trên một chuyến đi xe lửa).
Trên đây là vài mẫu chuyện luyến tiếc mà tôi biết chắc chắn là trong đời chúng ta không ít th́ nhiều đều có vài chuyện mà chúng ta luyến tiếc. Theo bài ông David Robton viết có tác giả Daniel Pink đă sưu tầm được tới 16 ngàn chuyện luyến tiếc trong cuốn “World Regret Survey”. Ông ta nhận xét là trẻ em dưới sáu tuổi chưa có khả năng tiếc nuối. Ông ta chia các luyến tiếc ra là bốn nhóm sau đây:
1- Tiếc là đă không chịu nhận trách nhiệm như trốn học, tiêu xài quá cỡ, hay không giữ ǵn sức khỏe như nhậu nhẹt quá đáng, chơi cờ bạc không biên giới…
2- Táo bạo: tiếc là đă quá cẩn thận nên mất một cơ hội bằng vàng đổi đời.
3- Luân lư không cho phép như sự ngoại t́nh là một lư do rất thông thường.
4- Tiếc là đă cắt đứt những sợi dây liên lạc gia đ́nh hay bạn bè hay trong sở làm v́ những chuyện xích mích nhỏ mọn.
ĐỂ TRÁNH LUYẾN TIẾC:
Đáng chú ư nhất là hăy nối tiếp lại các sợi dây liên lạc
Khi muốn nhẩy vào một cơ hội có thể trở thành luyến tiếc th́ nghĩ tới các hậu quả không tốt khổ đau nhất là phạm tới luân lư, hạnh phúc hay sức khỏe.
NHỮNG CÁCH CHỮA KHI ĐANG SỐNG VỚI LUYẾN TIẾC:
1- Hăy tự khai ra v́ nếu cứ khăng khăng giữ măi trong ḷng sự luyến tiếc đó sẽ càng ngày càng gia tăng thêm, nhưng nếu khai ra th́ nó sẽ nhẹ bớt. Nếu không muốn chia sẻ chuyện luyến tiếc với một người khác th́ nên viết trong hồi kư/kư ức của riêng ta. Như vậy khi viết các cảm xúc của ḿnh trên giấy sự luyến tiếc có chỗ thoát ra làm nhẹ đi.
2- Cách khác là tự thương ḿnh (self-compassion) hơn là tự trách ḿnh (self-toxic criticism) đă quyết định sai lầm. Đừng nghĩ ḿnh là một kẻ thất bại mà cho sự luyến tiếc đó là chỉ xảy ra tại ḿnh nhưng nên nhớ là ḿnh không có ǵ đặc biệt riêng ḿnh cả. Nghiên cứu cho thấy là tự trị thương ḿnh sẽ dể bớt stress hay bớt làm buồn rầu sớm. Hơn nữa nó sẽ làm thay đổi cách suy nghĩ của bạn trong tương lai. Hay nói một cách khác, khi bạn đă ư thức được cái sai lầm bạn đă lầm về sau bạn sẽ quyết định dễ hơn.
3- Chót hết nên thử cách gọi là xa cách (self-distancing) như là bạn ngó xa trên chuyện luyến tiếc của bạn hay là tưởng tượng khuyên một người bạn có chuyện luyến tiếc xảy ra tương tự như bạn, với cách đó bạn sẽ nghĩ với một khiá cạnh triết lư không bị ô nhiễm bởi sự xúc động bồng bột của bạn.
“If you love something, set it free.
If it comes back, it was yours.
If it does not come back, it was never meant to be”. Richard Bach
Trở về chuyện chàng Bruce, anh ta cố lấy lại tinh thần v́ chuyện luyến tiếc to tát đó bằng cách viết lên mục T́m Kiếm của hăng Craiglist Paris với hy vọng là anh ta cuối cùng được gập lại người mơ ước. Anh ta không thay đổi được quá khứ nhưng anh ta chấp nhận chuyện luyến tiếc đó để xoa dịu quăng thời gian đă mất qua đi.
KẾT LUẬN: “God grant me the serenity to accept the things I cannot change, courage to change the things I can and wisdom to know the difference”, Reinhold Niebuhr
Regret
THAM KHẢO: *cúm Tầu làm mất khứu giác và vị giác.
Lượm trên Internet
“Nếu biết rằng em đă lấy chồng..”, TTKh (Trần Thị Khánh?)
How to live with your regrets, David Robson (BBC Worklife)
The Powerof Regret, Daniel Pink.
The worst person in the world: 2021 film
Nuối tiếc: Trịnh Nam Sơn
**On a train (Washington Post 2 Mars 2022)
2022