 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Loading
Diễn Đàn Cựu Sinh Viên Quân Y
© 2010
© 2010
BỆNH THỐNG PHONG - GOUT
Bác sĩ Phạm Anh Dũng, ABFP
Santa Maria, California, USA
Bệnh thống phong (gout) là một loại bệnh phong thấp với những cơn viêm khớp xương tái diễn (recurrent arthritis) do sự kết đọng (deposit) của tinh thể (crystals) chất uric acid trong khớp xương.
Khớp xương hay bị thống phong nhất là khớp ở gốc (base) của ngón chân cái. Những khớp khác trong cơ thể cũng có thể bị thống phong như khủy tay, đầu gối, bàn tay, bàn chân, mắt cá chân, vai...
Bệnh thống phong xẩy ra nhiều ở đàn ông, khoảng 20 lần nhiều hơn so với đàn bà. 90 phần trăm bệnh nhân là đàn ông trên 40 tuổi.
NGUYÊN NHÂN VÀ NGUY CƠ (RISK)
Thống phong gây ra vì lượng uric acid trong máu lên cao, có thể là vì cơ thể sản xuất quá nhiều uric acid quá, hay vì sự xuất thải uric acid do thận bị suy giảm, hoặc vì cả hai lý do. Khi chất uric acid trong máu lên cao, tinh thể uric acid kết đọng ở khớp xương và gây ra viêm khớp. Chất uric acid có trong đố ăn có chất purines, nhưng phần lớn do chính cơ thể sản xuất.
Những nguy cơ (risks) làm người ta dễ bị thống phong:
. Xử dụng thuốc lợi tiểu, thí dụ thông dụng như hydrochlorothiazide hay furosemide.
. Dùng vài thứ thuốc như niacin, cyclosporine...
. Một vài bệnh về máu như ung thư máu (leukemia) và bệnh dư máu (polycythemia)...
. Đàn ông hơn 60 tuổi.
. Gia đình đã có người bị thống phong (family history of gout).
. Mập ù (obesity).
. Bệnh tuyến giáp trạng, bệnh thận, thiếu máu, cao áp huyết, tiểu đường...
. Bị thương (trauma), giải phẫu, quang tuyến trị liệu (radiation therapy)...
. Ăn nhiều thức ăn có nhiều uric acid như cá sardines, gan, thận, óc...
. Uống nhiều rượu
ĐỊNH BỆNH
A. Triệu chứng (symptoms) va dấu hiệu (signs):
. Đau nhiều và đột ngột ở một khớp bị xưng, thường là ở khớp xương tại gốc ngón chân cái hay ở một khớp xương lớn hơn.
. Thường cơn đau bắt đầu vào ban đêm và thường chỉ ở một khớp (monoarticular).
. Khớp xương bị viêm sẽ bị sưng, đỏ, nóng và đau.
. Da chung quanh khớp có màu đỏ và bóng (shiny).
. Sốt (fever) đôi khi xẩy ra.
B. Thử nghiệm:
. Tìm tinh thể uric acid trong khớp bằng cách lấy dung dịch trong khớp xương để tìm tinh thể dưới kính hiển vi.
. Thử ngiệm lượng uric acid trong máu. Tuy nhiên thử nghiệm có thể sai lầm vì lượng uric acid có thể bình thường trong những cơn đau cấp tính và ngược lại nhiều người có lượng uric acid cao nhưng không bao giờ bị đau cả.
. Quang tuyến định bệnh thường sẽ bình thường (normal) lúc đầu.
VIỄN ẢNH (OUTCOME) VÀ BIẾN CHỨNG (COMPLICATIONS)
Lần đầu tiên bị thống phong cấp tính (acute), cơn đau kéo dài khoảng vài ngày.
Nếu không chữa trị, cơn đau rất dễ tái diễn.
Nếu chữa cho giảm lượng uric acid trong máu, cố giảm hay tránh những hiểm hoạ các cơn đau sẽ thưa bớt đi hay hết hẳn.
Nếu để lâu ngày, không chữa trị có thể sẽ bị biến chứng:
. Khớp bị biến dạng (deformed), tàn tật (crippled).
. Sạn ở thận (uric acid stones).
. Viêm những giây chằng (ligaments), gân (tendon) và xương.
CHỮA TRỊ
Mục đích chính của trị liệu là làm giảm viêm và tìm những hiểm họa, nếu có để tránh.
Cần tránh sự tái diễn cơn đau, bằng cách làm giảm uric acid trong máu.
Đồng thời cũng cần để ý để đề phòng những tổn thương, đôi khi nguy hiểm, có thể gây ra vì thuốc chữa.
A. Tổng quát (general measures)
. Nằm nghỉ ngơi (bed rest) rất quan trọng.
. Chườm nước đá hay chai có nước ấm vào khớp bị viêm.
B. Thuốc chữa
1. Chữa bệnh cấp tính:
. Thuốc chống sưng đau (NSAIDs) như indomethacin, ibuprofene, naproxene.
. Thuốc colchicine.
. Thuốc kích thích tố vỏ tuyến thượng thận (glucocorticosteroids) như prednisone.
2. Chữa ngừa bệnh bằng cách làm giảm lượng uric acid trong máu:
. Allopurinol là thuốc làm giảm sự sản xuất uric acid trong cơ thể.
. Probenecid làm tăng sự xuất thải uric acid khỏi cơ thể theo đường thận.
Những thuốc này có thể gây nhiều phản ứng không thuận lợi (side effects) khá nặng.
C. Dinh dưỡng (diet)
. Tránh ăn thức ăn có nhiều chất purine gan, thận, óc, cá sardines...
. Uống nhiều nước khoảng 12 ly nước một ngày để làm nước tiểu loãng ra và ngừa sạn thận.
. Tránh uống rượu nhất là rượu bia hay rượu vang đỏ (red wines).
. Nếu mập ù hãy cố giảm cân đúng cách. Giảm cân không đúng cách, quá nhanh cũng có thể dễ bị đau thống phong.
THĂM, GỌI BÁC SĨ GIA ĐÌNH KHI:
. Có triệu chứng bệnh để được định bệnh và chữa bệnh.
. Sau 3 ngày chữa bệnh mà vẫn còn đau.
. Trong khi uống thuốc chữa có xẩy ra: sốt hơn 101 độ F (khoảng hơn 38 độ C); nổi ban (skin rash), đau cổ họng, lưỡi đỏ hay chảy máu lợi (bleeding gum); ói mủa, đi cầu lỏng và nhiều lần.
. Những triệu chứng gì lạ khác có thể là do thuốc chữa bệnh thống phong gây ra.
Santa Maria, California, USA
Bệnh thống phong (gout) là một loại bệnh phong thấp với những cơn viêm khớp xương tái diễn (recurrent arthritis) do sự kết đọng (deposit) của tinh thể (crystals) chất uric acid trong khớp xương.
Khớp xương hay bị thống phong nhất là khớp ở gốc (base) của ngón chân cái. Những khớp khác trong cơ thể cũng có thể bị thống phong như khủy tay, đầu gối, bàn tay, bàn chân, mắt cá chân, vai...
Bệnh thống phong xẩy ra nhiều ở đàn ông, khoảng 20 lần nhiều hơn so với đàn bà. 90 phần trăm bệnh nhân là đàn ông trên 40 tuổi.
NGUYÊN NHÂN VÀ NGUY CƠ (RISK)
Thống phong gây ra vì lượng uric acid trong máu lên cao, có thể là vì cơ thể sản xuất quá nhiều uric acid quá, hay vì sự xuất thải uric acid do thận bị suy giảm, hoặc vì cả hai lý do. Khi chất uric acid trong máu lên cao, tinh thể uric acid kết đọng ở khớp xương và gây ra viêm khớp. Chất uric acid có trong đố ăn có chất purines, nhưng phần lớn do chính cơ thể sản xuất.
Những nguy cơ (risks) làm người ta dễ bị thống phong:
. Xử dụng thuốc lợi tiểu, thí dụ thông dụng như hydrochlorothiazide hay furosemide.
. Dùng vài thứ thuốc như niacin, cyclosporine...
. Một vài bệnh về máu như ung thư máu (leukemia) và bệnh dư máu (polycythemia)...
. Đàn ông hơn 60 tuổi.
. Gia đình đã có người bị thống phong (family history of gout).
. Mập ù (obesity).
. Bệnh tuyến giáp trạng, bệnh thận, thiếu máu, cao áp huyết, tiểu đường...
. Bị thương (trauma), giải phẫu, quang tuyến trị liệu (radiation therapy)...
. Ăn nhiều thức ăn có nhiều uric acid như cá sardines, gan, thận, óc...
. Uống nhiều rượu
ĐỊNH BỆNH
A. Triệu chứng (symptoms) va dấu hiệu (signs):
. Đau nhiều và đột ngột ở một khớp bị xưng, thường là ở khớp xương tại gốc ngón chân cái hay ở một khớp xương lớn hơn.
. Thường cơn đau bắt đầu vào ban đêm và thường chỉ ở một khớp (monoarticular).
. Khớp xương bị viêm sẽ bị sưng, đỏ, nóng và đau.
. Da chung quanh khớp có màu đỏ và bóng (shiny).
. Sốt (fever) đôi khi xẩy ra.
B. Thử nghiệm:
. Tìm tinh thể uric acid trong khớp bằng cách lấy dung dịch trong khớp xương để tìm tinh thể dưới kính hiển vi.
. Thử ngiệm lượng uric acid trong máu. Tuy nhiên thử nghiệm có thể sai lầm vì lượng uric acid có thể bình thường trong những cơn đau cấp tính và ngược lại nhiều người có lượng uric acid cao nhưng không bao giờ bị đau cả.
. Quang tuyến định bệnh thường sẽ bình thường (normal) lúc đầu.
VIỄN ẢNH (OUTCOME) VÀ BIẾN CHỨNG (COMPLICATIONS)
Lần đầu tiên bị thống phong cấp tính (acute), cơn đau kéo dài khoảng vài ngày.
Nếu không chữa trị, cơn đau rất dễ tái diễn.
Nếu chữa cho giảm lượng uric acid trong máu, cố giảm hay tránh những hiểm hoạ các cơn đau sẽ thưa bớt đi hay hết hẳn.
Nếu để lâu ngày, không chữa trị có thể sẽ bị biến chứng:
. Khớp bị biến dạng (deformed), tàn tật (crippled).
. Sạn ở thận (uric acid stones).
. Viêm những giây chằng (ligaments), gân (tendon) và xương.
CHỮA TRỊ
Mục đích chính của trị liệu là làm giảm viêm và tìm những hiểm họa, nếu có để tránh.
Cần tránh sự tái diễn cơn đau, bằng cách làm giảm uric acid trong máu.
Đồng thời cũng cần để ý để đề phòng những tổn thương, đôi khi nguy hiểm, có thể gây ra vì thuốc chữa.
A. Tổng quát (general measures)
. Nằm nghỉ ngơi (bed rest) rất quan trọng.
. Chườm nước đá hay chai có nước ấm vào khớp bị viêm.
B. Thuốc chữa
1. Chữa bệnh cấp tính:
. Thuốc chống sưng đau (NSAIDs) như indomethacin, ibuprofene, naproxene.
. Thuốc colchicine.
. Thuốc kích thích tố vỏ tuyến thượng thận (glucocorticosteroids) như prednisone.
2. Chữa ngừa bệnh bằng cách làm giảm lượng uric acid trong máu:
. Allopurinol là thuốc làm giảm sự sản xuất uric acid trong cơ thể.
. Probenecid làm tăng sự xuất thải uric acid khỏi cơ thể theo đường thận.
Những thuốc này có thể gây nhiều phản ứng không thuận lợi (side effects) khá nặng.
C. Dinh dưỡng (diet)
. Tránh ăn thức ăn có nhiều chất purine gan, thận, óc, cá sardines...
. Uống nhiều nước khoảng 12 ly nước một ngày để làm nước tiểu loãng ra và ngừa sạn thận.
. Tránh uống rượu nhất là rượu bia hay rượu vang đỏ (red wines).
. Nếu mập ù hãy cố giảm cân đúng cách. Giảm cân không đúng cách, quá nhanh cũng có thể dễ bị đau thống phong.
THĂM, GỌI BÁC SĨ GIA ĐÌNH KHI:
. Có triệu chứng bệnh để được định bệnh và chữa bệnh.
. Sau 3 ngày chữa bệnh mà vẫn còn đau.
. Trong khi uống thuốc chữa có xẩy ra: sốt hơn 101 độ F (khoảng hơn 38 độ C); nổi ban (skin rash), đau cổ họng, lưỡi đỏ hay chảy máu lợi (bleeding gum); ói mủa, đi cầu lỏng và nhiều lần.
. Những triệu chứng gì lạ khác có thể là do thuốc chữa bệnh thống phong gây ra.
|
|
|
|
|
|
|
Tìm Kiếm Bài Đã Đăng